Zmieniając opakowanie, trzeba jeszcze pamiętać, żeby je przebadać

• Strona główna
• Artykuły
• Zmieniając opakowanie, trzeba jeszcze pamiętać, żeby je przebadać

2024-01-23  / Autor: Aleksander Bednarski, prezes zarządu COBICO Sp. z o.o., członek grupy Kiwa

Przyczyną wielu kłopotów lawinowo narastających w czasie przechowywania (w terminie przydatności do spożycia) produktów, często bywa pogorszenie lub zmiana właściwości zawartości opakowania na skutek wielu czynników wynikających ze zmienionych parametrów bazowych opakowania. W pierwszej kolejności mikrobiologicznych, związanych z potencjalną interakcją zawartości z opakowaniem oraz wszelkimi substancjami użytymi do jego produkcji oraz obecności (przenikania przez opakowanie) takich gazów, jak tlen, para woda czy dwutlenek węgla oraz oddziaływania światła.

Podstawowym wymaganiem stawianym opakowaniom i materiałom opakowaniowym przeznaczonym do kontaktu z żywnością jest ich bezpieczeństwo dla konsumenta. Tymczasem dziś coraz częściej wielu producentów w poszukiwaniu oszczędności i starając się sprostać stale rosnącym wymaganiom klientów, gospodarki obiegu zamkniętego GOZ, wdrożenia dyrektywy SUP (Single-Use Plastics), logistyki i handlu, dokonuje zmian w opakowaniach. Pół biedy, gdy dotyczą one tylko wielkości, gorzej, gdy wiążą się z ingerencją w technologię wytwarzania i skład wykorzystywanych w produkcji opakowania surowców.

Zdarza się również, że kolor opakowania i etykieta pozostają te same, ale w środku mogą się już dziać naprawdę dziwne i niepokojące z punktu widzenia jakości i trwałości produktu rzeczy. Każdy z nas, chociaż raz w życiu odkrył, że coś nie smakuje już tak dobrze, jak wcześniej. Sprawdzamy opakowanie i producenta, niby wszystko jest takie samo, ale zarówno smak, jak i kolor oraz zapach są już zupełnie inne. Kiedy podobne doświadczenia ma większa grupa konsumentów, zaczynają się prawdziwe kłopoty, mierzone wielkością sprzedaży.

Dla pewności – sprawdź dwa razy

Dlatego tak ważne jest, aby każdej zmianie w produkcji opakowania towarzyszyło badanie, czy aby na pewno nadal spełnia ono wszystkie stawiane mu wymagania; czy nie należy np. zweryfikować terminu przydatności produktu do spożycia i/lub warunków jego przechowywania. Stoimy na stanowisku, że każdej modyfikacji – choćby z punktu widzenia handlu była ona tylko kosmetyką – powinno towarzyszyć badanie. Jedna, nawet najdrobniejsza zmiana może pociągnąć za sobą bardzo kosztowne konsekwencje.

Parametrem określającym zdolność przenikania tlenu, dwutlenku węgla i pary wodnej przez materiał opakowaniowy jest jego barierowość lub (z drugiej strony) przenikalność. Wyniki pomiaru barierowości bardzo często można odnieść bezpośrednio do stabilności i terminu przydatności produktu. Ponadto potwierdzają one, że opakowania, zależnie od swego przeznaczenia, spełniają odpowiednie właściwości ochronne w całym cyklu przechowywania. To jedno z kluczowych badań. Sprawdzamy i weryfikujemy barierowość wielu materiałów opakowaniowych z tworzyw sztucznych. Wykorzystujemy system, który pozwala na pomiary próbek płaskich (folie, laminaty) i całych opakowań (adapter 3D) i który charakteryzuje się wysoką dokładnością oraz niezwykle szerokim zakresem testowym; wszystkie pomiary można wykonać w różnych temperaturach i wilgotności względnej. W ten sposób zarówno folie, jak i opakowania mogą być testowane w rzeczywistych warunkach użytkowania.

Zmodyfikowana przyszłość

Zmiany zaczynają się często na etapie przygotowania surowców do produkcji różnych folii lub ich nowoczesnych substytutów, których spora liczba jest już dostępna w obecnej chwili – lub jest testowana i lada chwila pojawią się na rynku. Firmy specjalizujące się w ich wytwarzaniu szukają rozwiązań, które pozwolą wykorzystać więcej recyklatów, zaoferować lżejszy materiał i jednocześnie wytrzymalszy produkt, lub prezentują rewolucyjne podejście, wykorzystując nowe materiały do tych samych zastosowań. Wykonują setki prób i w efekcie wybierają najczęściej kilka rezultatów, które ich zdaniem powinny spełniać oczekiwania producenta opakowania i żywności.

Potem następuje ten etap, kiedy w oparciu o wiedzę i technologię można zaproponować optymalne rozwiązania i wskazać, która z kompozycji surowca jest bezpieczna, która pozwoli na dotrzymanie oczekiwanych parametrów przydatności do spożycia lub odporności opakowania na światło, wilgoć i temperaturę. Stosując doświadczenie i procedury badawcze, można dążyć do potwierdzenia, że „prawie to samo” oznacza „to samo”.

Oczywiście pytań i odpowiedzi nie tylko nie brakuje, to jeszcze przybywa z każdym wykonanym badaniem i testem. W konsekwencji efektem badań może być choćby wskazanie, gdzie istnieją jeszcze możliwości bezpiecznej modyfikacji, np. podniesienia udziału recyklatów z 50% do 60%. Dobra i wszechstronna analiza odpowiada na rozmaite pytania, które są zaszyte w wielu badanych parametrach. Rezultatem jest nie tylko lista najlepszych rozwiązań na dziś, ale również pokazanie tego, co jeszcze można zrobić w przyszłości.

Badanie migracji globalnej i badanie migracji specyficznej pokazują, ile substancji nielotnych uwolnionych z opakowania przedostało się do zapakowanej żywności. Dokonywana jest też ocena sensoryczna – ona z kolei pokazuje, czy zachodzi proces przekazywania obcego smaku i zapachu do zapakowanej żywności. Przepis mówi co prawda, że materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością nie mogą być źródłem substancji niebezpiecznych ani zanieczyszczeń przekazywanych do produktu spożywczego, a co za tym idzie nie powinny powodować zmian wyglądu, smaku czy zapachu opakowanej żywności w trakcie jej przechowywania. Ale w rzeczywistości bywa bardzo różnie.

Tymczasem to właśnie wysoka jakość sensoryczna żywności ma ogromny wpływ na stopień akceptowalności produktu przez klienta. Wyniki takich badań wykorzystywane są w kontroli jakości, podczas testowania nowych produktów, jak również modernizacji już funkcjonujących (ustalania, jakie elementy czy procesy mają wpływ na produkt). Ponadto są pomocne w kwalifikacji dostawców, bo umożliwiają różnicowanie produktów na podstawie ich jakości sensorycznej.

CAŁA TREŚĆ DOSTĘPNA W "Chemia i Biznes" nr 5/2023

"Chemia i Biznes” to dwumiesięcznik biznesowo-gospodarczy, stworzony z myślą o firmach poszukujących rzetelnej, aktualnej i profesjonalnie przygotowanej informacji na temat rynku chemicznego i sektorów powiązanych.

przemysł opakowaniowyCOBICObezpieczeństwo