Wojna na Ukrainie "rozjechała" przemysł budowlany

• Strona główna
• Artykuły
• Wojna na Ukrainie "rozjechała" przemysł budowlany

2023-08-21

Jak wskazują uzyskane przez CCM oraz kancelarię DLA Piper wyniki badania rynku budowlanego, aż 89% wykonawców oraz podwykonawców robót budowlanych w Polsce w dalszym ciągu odczuwa negatywne skutki eskalacji zbrojnego konfliktu na Ukrainie. Wojna spowodowała przede wszystkim ogólny wzrost kosztów realizacji inwestycji budowlanych, a zwłaszcza materiałów budowlanych. Wzrosty kosztów mieszczą się w przedziale od 10% do aż 20%, przy czym na wzrosty kosztów realizacji inwestycji budowlanych ponad ten poziom wskazuje 29% badanych.

- Sytuacji tej niestety nie udało się również zmienić pomimo pozytywnie ocenianych przez rynek działań podejmowanych przez poszczególnych zamawiających, to jest inwestorów w przedmiocie m.in. podwyższenia dotychczas obowiązujących limitów waloryzacji umownej, czy też działań podejmowanych systemowo – np. zmiany w zakresie zamówień publicznych, obowiązujące od listopada 2022 roku, czyli tzw. specustawa waloryzacyjna. Jak dotąd bowiem wyłącznie jedna na cztery firmy budowlane w Polsce realizujące m.in. publiczne kontrakty budowlane, osiągnęła stosowne porozumienie z zamawiającym, tj. inwestorem, skutkujące podwyższeniem wynagrodzenia umownego na skutek aktualnej sytuacji gospodarczej. Co istotne wypracowanie stosownego porozumienia w przedmiocie waloryzacji wynagrodzenia umownego może prowadzić do znaczącego ograniczenia sporów między stronami umów, bowiem na zamiar sądowego dochodzenia wzrostu kosztów realizowanych inwestycji budowlanych w zakresie przekraczającym uzyskaną waloryzację, wskazało zaledwie 14% respondentów – komentują autorzy raportu.

Oceniając zachodzące na rynku zmiany cen kluczowych surowców i materiałów wykorzystywanych w budownictwie podkreślają oni, że gwałtowne wzrosty cen odnotowano przede wszystkim w pierwszych tygodniach od rozpoczęcia wojny na Ukrainie. Wzrosty cen na poziomie 30% w ciągu zaledwie dwóch – trzech tygodni odnotowano m.in. dla ropy naftowej i asfaltów drogowych. W tym czasie cena paliwa ON wrosła z kolei o ponad 40%, natomiast cena węgla (ARA i RB) była niemal dwukrotnie wyższa niż w dniu 24 lutego 2022 r. Odnotowane wzrosty cen obrazują skalę „szoku cenowego” z jakim na polskim rynku budowlanym nie mieliśmy jeszcze do czynienia.

- Można wręcz pokusić się o stwierdzenie, że cenowy walec rozjechał budowlankę! O ile w dalszej perspektywie ceny w większości przypadków stopniowo wracały do swojego poziomu sprzed lutego 2022 r., tak nie oznacza to całkowitego powrotu do sytuacji gospodarczej z tego okresu. Przykładowo ceny wszystkich analizowanych gatunków ropy naftowej wróciły do swojego poziomu sprzed eskalacji zbrojnego konfliktu w Ukrainie już na przełomie lipca i sierpnia 2022 r., natomiast w ślad za obniżką cen tego surowca nie odnotowano szybkich spadków cen materiałów ropopochodnych, w tym asfaltów drogowych oraz paliw. Ceny asfaltów drogowych osiągnęły poziom cen sprzed 24 litego 2022 r. dopiero w grudniu 2022 r. Z kolei ceny paliw stanowiących istotny koszt robót budowlanych (praca sprzętu, transport materiałów) nadal utrzymują się na poziomie co najmniej 20% wyższym niż przed rokiem – informują autorzy raportu.

Jak wynika z analiz CCM, w okresie od 24 lutego 2022 r. do 24 litego 2023 r. odnotowano wzrosty cen we wszystkich analizowanych sektorach budownictwa, przy czym to budowa obiektów z sektora budownictwa kubaturowego jako jedyna przekroczyła wzrost cen o ponad 20%. W tym samym okresie średnia cena wykonania obiektu z sektora budownictwa kolejowego i tramwajowego wzrosła o 19,16%.

W ocenie CCM, sytuacja na rynku usług budowlanych w 2022 roku była szczególnie trudna dla wykonawców realizujących inwestycje budowlane w Polsce.

- Jak bowiem wynika z naszych wewnętrznych analiz z taką skalą wzrostów cen i kosztów w budownictwie mieliśmy do czynienia po raz ostatni ponad 10 lat temu tj. w trakcie realizacji inwestycji związanych z przygotowaniami do organizacji turnieju EURO 2012. Niestety, podobnie jak wtedy, również w 2022 roku miały miejsce sytuacje, w których wykonawcy porzucali realizowane kontrakty w obawie przed ponoszeniem strat, zagrażających istnieniu ich firm. Zawirowania na rynku usług budowlanych w Polsce zmusiły również wielu wykonawców do podejmowania trudnych dla nich decyzji o rezygnacji z podpisywania umów na roboty budowlane w wygranych przetargach. To, co pocieszające – w przeciwieństwie do szczególnie trudnych dla budowlanki lat 2009–2012, obecnie wyraźnie obserwowane są dążenia zarówno inwestorów, jak i ustawodawców do usprawnienia procesu realizacji umów w związku z zaistniałą sytuacją gospodarczą, która wpływa na zwiększenie kosztów wykonania zamówień – brzmi stanowisko CCM.

budownictwoDLA PiperCCM