W przemyśle farb ekologia to dzisiaj farby na bazie wody

• Strona główna
• Artykuły
• W przemyśle farb ekologia to dzisiaj farby na bazie wody

2021-04-14  / Autor: Oktawian Milewski

Chociaż farba stanowi tylko niewielką część elementu budowlanego, to jednak jej producenci muszą sobie zdawać sprawę z tego, że kontekst ich działalności wymaga od nich poszerzenia wiedzy na temat wpływu produktu na środowisko naturalne. Będąc jednym z największych użytkowników surowców, odznaczającym się w dodatku znacznymi kosztami eksploatacji, sektor budowlany i konserwacyjny jest tym obszarem, w którym zrównoważony rozwój jest niezwykle istotny. Kluczowe elementy wpływu farb na środowisko są związane z ich produkcją.

Dlatego ważnym czynnikiem jest ilość użytej farby, jak również ilość odpadów i ilość niewykorzystanej farby oraz okres trwałości farby do czasu, gdy konieczne staje się nałożenie nowej warstwy.

W kierunku farb wodorozcieńczalnych

Pod względem składu farby istotny wpływ na środowisko ma produkcja rozpuszczalników, spoiw i bieli tytanowej w trakcie ekstrakcji surowców i produkcji farb. Farby na bazie rozpuszczalników mają większy ogólny wpływ na środowisko niż farby na bazie wody. Niebezpieczne dodatki funkcjonalne do farby, na przykład środki konserwujące, plastyfikatory, pigmenty i wypełniacze, mogą powodować różnorodne skutki zdrowotne i środowiskowe. Stąd też podstawowym trendem ekologicznym w przemyśle jest odchodzenie od farb rozpuszczalnikowych na rzecz farb wodorozcieńczalnych, na które popyt w Europie w ujęciu rocznym wzrasta o ponad 5%.

– Dla nas w Tikkurila bycie ekologicznym oznacza m.in. wysoką jakość i długą żywotność malowanych powierzchni. Jakość produktów przekłada się na większą trwałość i zapewnia dłuższe okresy między kolejnymi konserwacjami. W ten sposób zmniejszamy wpływ farb i powłok na środowisko. Stale rozwijamy produkty wodorozcieńczalne, które mają jak najmniejszy wpływ na środowisko. Nasze niskoemisyjne, wodorozcieńczalne farby produkowane są z wysokiej jakości surowców, a ich właściwości są potwierdzone dokładnym zestawem testów polowych i laboratoryjnych. Większość farb Tikkurila jest właśnie wodorozcieńczalnych. Naszym celem jest, aby wybór farb do wnętrz był skierowany do konsumentów i profesjonalistów w krajach UE w 100% wodorozcieńczalnych do końca 2020 r. W 2017 r. udział wodorozcieńczalnych farb do wnętrz w krajach UE wyniósł 98,9% – tłumaczą przedstawiciele firmy Tikkurila, jednego z czterech największych producentów farb na polskim rynku.

LZO a wpływ na środowisko

Grupa Śnieżka, inny gracz z grona tzw. wielkiej czwórki producentów farb, produkt ekologiczny charakteryzuje w następujący sposób: w składzie takiej farby znaleźć powinna się przede wszystkim woda, jako rozcieńczalnik – składnik naturalny i bezpieczny dla zdrowia człowieka i środowiska. Zastępuje ona w ten sposób szkodliwe rozpuszczalniki, amoniak i lotne związki organiczne. Te niebezpieczne dla zdrowia substancje odparowują z farby, gdy dosycha ona na ścianach i przedostają się do powietrza, którym oddychamy. Emisja LZO to zresztą największy mankament farb, gdy mowa o ich wpływie na środowisko. Wydostawanie się LZO do atmosfery powoduje powiększanie się dziury ozonowej. Od dawna trwają intensywne zabiegi o wyeliminowanie LZO z produktów malarskich. 11 lat temu wprowadzono prawo unijne, zgodnie z którym we wszystkich farbach i lakierach musiała zostać obniżona zawartość lotnych związków organicznych, co jednak nie zmienia faktu, że wciąż są one w tych wyrobach obecne.

Tymczasem farba na bazie wody zawiera wypełniacze i polimery (czasem lateksowe) znajdujące się w wodzie. Ponadto dodaje się emulsję adhezyjną, dzięki której staje się możliwa adhezja kompozycji, a na końcu pigment, który nadaje farbie podstawowy odcień koloru.

Początkowo składniki farby nie są rozpuszczalne w wodzie, więc jej produkcja odbywa się w kilku etapach: dodawania pigmentów i polimerów do wody; mielenia (rozpraszania) składników kompozycji; wprowadzenia innych dodatków za pomocą specjalnego miksera (upłynniającego).

Farby na bazie wody posiadają wiele zalet, wśród których najważniejsza to właśnie skład ekologiczny. Jest to spowodowane brakiem rozpuszczalników organicznych. Dlatego farba nadaje się do zastosowania np. w placówkach dla dzieci. Inne zalety wiążą się z tym, że farby takie są nietoksyczne, nie wydzielają zapachu po nałożeniu i podczas suszenia.

Czym jest ekologiczna farba?

Najpopularniejsze farby ekologiczne to farby akrylowe, w których rozpuszczalnikiem i medium (nośnik pigmentu) jest właśnie woda, a spoiwem żywica akrylowa. Takie farby tworzą na ścianach paroprzepuszczalne powłoki. Gdy w pomieszczeniu panuje duża wilgotność powietrza, ściany absorbują parę wodną i oddają ją na zewnątrz. Dzięki temu w budynku zachowany jest dobry mikroklimat, a we wnętrzach nie powstają pleśnie i grzyby. Farby emulsyjne akrylowe nie uczulają i nie wydzielają drażniącego zapachu, dlatego mogą być stosowane również w pokoju alergika.

W swoim raporcie rocznym władze Śnieżki podkreśliły, że spółka obserwuje duży przyrost osób zwracających uwagę nie tylko na estetykę czy trwałość farb, ale też na to, czy nie zawierają one szkodliwych dla zdrowia substancji, czy są ekologiczne i jakie działania podejmuje producent, aby ograniczyć wpływ farb na środowisko (np. uznaniem cieszyć się zaczynają farby redukujące poziom formaldehydu w powietrzu). Ekologia staje się zatem tym czynnikiem, który odgrywa coraz istotniejszą rolę podczas prac remontowych, a klienci w naszym kraju stopniowo zaczynają być gotowi do tego, aby płacić więcej za wyroby określane mianem „zielonych”. Według danych Śnieżki, 41% badanych, podejmując decyzję o remontach, zwraca uwagę na ekologiczne rozwiązania podczas remontu. Tym samym tendencja do wybierania przez klientów produktów droższych, o wyższej jakości stale zyskuje na znaczeniu.

Oczywiście farby same w sobie także przynoszą walor ekologiczny. Oto bowiem podstawowym celem farby jest wydłużenie żywotności materiałów powierzchniowych, co wiąże się z mniejszą potrzebą wykorzystywania zasobów do produkcji nowych elementów. Malowanie jest stosunkowo tanim, łatwym i zrównoważonym sposobem remontu, który pozwala na uniknięcie konieczności odbudowy powierzchni oraz wszelkich materiałów, energii i odpadów, które się z tym wiążą. Wybór koloru przynosi nie tylko korzyści emocjonalne, ale też wysoki poziom załamania światła w malowanym pomieszczeniu (im jaśniejszy kolor, tym lepszy) może zmniejszyć zapotrzebowanie na oświetlenie elektryczne i energię do jego zasilania. Naukowcy już wyliczyli, że optymalne stosowanie farb może pomóc w walce ze zmianami klimatu w skali makro. Oszacowali, iż malowanie dachów i innych odpowiednich powierzchni na biało odbijałoby 0,03% światła słonecznego od powierzchni Ziemi, oszczędzając w ten sposób 44 mld ton CO₂ , to jest odpowiednik globalnego wzrostu emisji w następnej dekadzie. W tym sensie farba może być czynnikiem umożliwiającym zrównoważony rozwój.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 1/2021 DWUMIESIĘCZNIKA "CHEMIA I BIZNES". ZAPRASZAMY.

farbychemia budowlanaochrona środowiskaTikkurilaFFiL Śnieżka