Strategie „zero wypadków” nigdy nie dadzą zera wypadków

• Strona główna
• Artykuły
• Strategie „zero wypadków” nigdy nie dadzą zera wypadków

2025-04-23  / Autor: Dominik Wójcicki

Tak być powinno – Przemysł chemiczny dąży do zerowej liczby wypadków z udziałem ludzi i środowiska. Jest to klucz do utrzymania naszej licencji na prowadzenie działalności. Wdrożenie procesów, które chronią ludzi i środowisko prowadzi do bardziej efektywnego wykorzystania zasobów, zmniejszenia ryzyka i negatywnych skutków, takich jak odpady, emisje lub wypadki z udziałem pracowników. Przynosi to organizacjom przewagę konkurencyjną i wzrost zaufania interesariuszy. Poprzez wdrożenie Globalnej Karty Responsible Care branża wdraża i stale ulepsza procesy w obszarach zdrowia i bezpieczeństwa – to stanowisko Europejskiej Rady Przemysłu Chemicznego (Cefic). Na pewno, co do generalnej oceny, to trzeba się zgodzić z tym, że poprawa bezpieczeństwa w chemii, jak i w ogóle w przemyśle ciężkim, jest niezaprzeczalnym faktem. Tyle tylko, że nie oznacza to, że wypadki odeszły już na dobre w zapomnienie.

Wypadki się zdarzają

Poniżej opis tylko dwóch zdarzeń z czerwca 2024 roku. W Oświęcimiu w zakładzie należącym do Synthos Dwory doszło do zapłonu na jednym z urządzeń produkcyjnych podczas rozruchu linii. Ogień przedostał się na dach poprzez wentylację wyciągową instalacji produkcyjnej. Do akcji gaśniczej natychmiast przystąpiły zastępy Zakładowej Straży Pożarnej oraz Państwowej Straży Pożarnej. Przeprowadzono ewakuację pracowników oraz zatrzymano pozostałą część instalacji, a miejsce zdarzenia oraz rejon wokół budynku zostały zabezpieczone. Dzięki szybkiej reakcji sytuacja została opanowana, a ogień ugaszono. Niemniej w wyniku zdarzenia została poszkodowana jedna osoba, której natychmiast udzielono niezbędnej pomocy, a następnie przetransportowano do szpitala.

Z kolei w Puławach na instalacji przygotowania gazu w zakładzie amoniaku Grupy Azoty Puławy, w trakcie uruchamiania podgrzewacza doszło do wypadku, w wyniku którego poparzeniu uległo dwóch pracowników. Jeden w cięższym stanie został przetransportowany śmigłowcem do szpitala specjalistycznego w Łęcznej, drugi – z lżejszymi obrażeniami, został opatrzony ambulatoryjnie i przetransportowany do szpitala w Dęblinie.

To tylko dwa zdarzenia, ale firmy potwierdzają, że każdego roku dochodzi do niestety większej liczby wypadków.

W 2023 roku w Grupie Azoty doszło do 158 wypadków pracowników, w tym czterech ciężkich. Większość stanowiły urazy lekkie, związane z poruszaniem się i pracami mechanicznymi, skaleczenia oraz poparzenia termiczne i chemiczne. W Grupie Azoty Puławy zdarzyło się 15 wypadków skręcenia lub stłuczenia nóg. W spółce doszło również do sześciu poparzeń termicznych lub chemicznych oraz pięciu zdarzeń wywołujących inne skutki. W Grupie Azoty Police mieliśmy 17 złamań, skręceń i stłuczeń, pięć zranień, cztery oparzenia i jeden przypadek ogniskowego udaru mózgu. W tarnowskiej jednostce dominującej Grupy Azoty odnotowano 14 wypadków, z czego siedem dotyczyło przemieszczania się, cztery – zagrożeń mechanicznych, a trzy – mediów niebezpiecznych.

W ANWIL-u w 2023 roku miało miejsce siedem zdarzeń wypadkowych, z których trzy zostały uznane za wypadki przy pracy (dwa wypadki nie zostały wliczone do całkowitego wskaźnika TRR raportowanego do Biura BHP ORLEN z uwagi na brak absencji chorobowej pracowników poszkodowanych).

Z kolei w Grupie Selena odnotowano w ubiegłym roku łącznie 14 wypadków przy pracy, co stanowi zwiększenie ich liczby w odniesieniu do roku wcześniejszego, gdy było 10 takich wypadków. Dodatkowo zdarzyły się wypadki, które nie skutkowały absencją zawodową.

W Rafinerii Gdańskiej doszło w 2023 r. do siedmiu wypadków przy pracy, które miały miejsce w zakładach pionów produkcji i logistyki. Cztery wypadki miały związek z obsługą maszyn i urządzeń, dwa z pieszym poruszaniem się, a jeden dotyczył przeładunku, magazynowania oraz prac transportowych. W trzech przypadkach zdiagnozowano urazy rąk i nóg, w jednym kontuzję tułowia.

Co robią firmy?

Jak na opisywane zdarzenia reagują przedsiębiorstwa chemiczne?

Wszystkie od dawna mają opracowane szczegółowe wytyczne postępowania w razie dojścia do niebezpiecznej sytuacji. Jakkolwiek jednak firmy potwierdzają, że analizują każdy z pojedynczych wypadków, by wyciągnąć z nich wnioski.

W Grupie Selena w ramach usystematyzowanego alertu wszyscy pracownicy otrzymują informacje o okolicznościach i przyczynach wypadków oraz o działaniach, jakie muszą podjąć, aby uniknąć podobnego zdarzenia w przyszłości. Dodatkowo dla wszystkich osób zarządzających jednostkami Grupy Selena przeprowadza się tzw. lekcje jednopunktowe, w których przedstawia się okoliczności wystąpienia groźniejszych wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych. Po takich zdarzeniach prosi się osoby biorące udział w lekcjach o ustosunkowanie się do przedstawionych zaleceń.

W celu systematycznej poprawy warunków pracy, lider chemii budowlanej zapewnia, iż dba o wdrożenie działań poprawiających bezpieczeństwo na stanowiskach pracy. Najczęstszymi działaniami korygującymi są kontrola stanu technicznego maszyn i montaż dodatkowych elementów zabezpieczających; wymiana i zakup nowych urządzeń transportowych; rozszerzanie i aktualizacja wymagań w zakresie środków ochrony indywidualnej; robotyzacja stanowisk pracy.

Swoje strategie zgłaszają także inni.

– Zespół BASF Polska liczył na koniec 2023 r. 184 pracowników, których bezpieczeństwo i higiena pracy są priorytetowe. Do nich skierowane są wewnętrzne kampanie edukacyjne nacelowane na wzrost świadomości w zakresie bezpieczeństwa i bezpiecznych zachowań w miejscu pracy, jak również poza nim. Realizując programy zmierzające do stworzenia miejsca pracy, w którym nie dochodzi do wypadków, jak również promocję korporacyjnych wartości w tym obszarze, realizowany jest program wzajemnych obserwacji pracowników oraz skoncentrowany na czynniku ludzkim program bezpieczeństwa behawioralnego – to informacja autorstwa BASF Polska.

– W Grupie BOP został wdrożony wskaźnik bezpieczeństwa Total Recordable Rate, który odzwierciedla kulturę bezpieczeństwa w naszej Grupie. W Grupie BOP korzystamy również z metody Tripod Beta Practitioner, służącej do analizy zdarzeń o dużym potencjale zagrożenia. Jednym z podstawowych elementów poprawy bezpieczeństwa jest system zgłaszania zagrożeń – zdarzeń wypadkowych bezurazowych, który pozwala skutecznie eliminować zagrożenia wypadkowe. Grupa BOP dba o dobry stan techniczny urządzeń i instalacji, który jest regularnie weryfikowany podczas kontroli Państwowej Straży Pożarnej, Urzędu Dozoru Technicznego, Państwowej Inspekcji Pracy, Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska oraz Powiatowego Inspektora Sanitarnego. Od 2010 roku realizujemy kampanię pod nazwą „CEL ZERO – zero błędów, zero wypadków”. Akcja ta nie ma określonych ram czasowych, trwa cały czas. Jest to nasza filozofia codziennego postępowania, która kształtuje i wpływa na mentalność oraz podejście do spraw związanych z bezpieczeństwem w pracy i poza nią. Celem tej akcji jest uwrażliwienie i wypracowanie nawyków bezpiecznego postępowania wśród naszych pracowników i parterów biznesowych. W ramach akcji Cel Zero co roku organizujemy w naszej firmie Dzień Bezpieczeństwa, podczas którego przeprowadzamy m.in. ćwiczenia ewakuacyjne we wszystkich obiektach produkcyjnych i administracyjnych, a także szkolenia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy oraz ochroną środowiska – informuje Basell Orlen Polyolefins.

Grupa Azoty raportuje natomiast, że służby BHP systematycznie prowadzą kontrole, uczestniczą w zespołach wypadkowych i awaryjnych. Każde potencjalne zagrożenie lub zdarzenie wypadkowe zgłaszane przez pracowników w formie elektronicznej i papierowej jest analizowane.

Firma wdrożyła procedury identyfikacji i oceny ryzyka na stanowiskach pracy oraz wewnętrzne procedury na wypadek poważnych awarii przemysłowych. W uzasadnionych przypadkach wynikiem oceny ryzyka są rekomendacje zastosowania dodatkowych środków ochrony oraz plany poprawy stanu BHP.

Tarnowska spółka z Grupy Azoty posiada elektroniczny system informowania o zagrożeniach BHP, zdarzeniach potencjalnie wypadkowych oraz wypadkach. Procedury opisują sposób zgłaszania takich sytuacji, określają zasady reagowania oraz postępowania po wypadku. Analizą wypadków zajmują się zespoły powypadkowe, które formułują zalecenia zapobiegające podobnym zdarzeniom w przyszłości. Identyfikacja zagrożeń należy także do obowiązków inspektorów BHP. Grupa Azoty Police posiada procedury identyfikacji i oceny zagrożeń dla wszystkich stanowisk pracy oraz działań, wyrobów lub usług, które może nadzorować oraz na które może wpływać. Ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy odbywa się zgodnie z metodą Risk Score lub metodą rekomendowaną przez Komisję Europejską.

Słuchać pracowników

Wiadomo jest, że najlepszym źródłem informacji o ewentualnych zagrożeniach są sami pracownicy. I to ich w pierwszej kolejności trzeba słuchać, próbując poprawić warunki pracy. Priorytetami spółek chemicznych w zakresie bezpieczeństwa są identyfikacja potencjalnych zagrożeń i sytuacji awaryjnych, zapobieganie awariom i zapewnienie gotowości wszystkich służb na wypadek awarii, postępowanie na wypadek awarii, pożaru lub innego zagrożenia, zapewnienie pracownikom dostępu do kluczowych informacji związanych z zarządzaniem ryzykiem oraz właśnie stworzenie takiej kultury, w której to pracownicy odpowiedzialni za dany obszar dążą do doskonalenia swojego miejsca pracy.

CAŁA TREŚĆ DOSTĘPNA W "Chemia i Biznes" nr 6/2024

"Chemia i Biznes” to dwumiesięcznik biznesowo-gospodarczy, stworzony z myślą o firmach poszukujących rzetelnej, aktualnej i profesjonalnie przygotowanej informacji na temat rynku chemicznego i sektorów powiązanych.

SynthosbezpieczeństwoBHPGrupa AzotyGrupa Azoty PuławyBasell Orlen PolyolefinsGrupa SelenaBASF