Rurociągi w systemie dystrybucji produktów naftowych

• Strona główna
• Artykuły
• Rurociągi w systemie dystrybucji produktów naftowych

2024-10-07  / Autor: Oktawian Milewski

Istota działania rurociągów

Rurociągi stanowią szkielet łańcucha dostaw w segmencie rafineryjnym i są najskuteczniejszą i najtańszą metodą transportu ropy do ośrodków rafineryjnych. Jak informuje firma Krohne, która posiada duże doświadczenie w zakresie systemów pomiarowych dla ropy naftowej i produktów rafinowanych, rurociągi o dużej średnicy stanowią najbardziej efektywny sposób transportu produktów naftowych do i z rafinerii. Ropa naftowa może pochodzić bezpośrednio z miejsca wydobycia lub z bazy zbiorników, do której została dostarczona statkiem. Rurociągi służą również do transportu innych produktów rafinowanych do kolejnej bazy zbiorników, która zazwyczaj znajduje się w pobliżu rafinerii, ale może być oddalona nawet o kilkaset kilometrów. Operatorzy rurociągów nie muszą być właścicielami produktu znajdującego się wewnątrz rurociągu. Istnieją firmy, które transportują ropę naftową z morskiego terminalu portowego do kilku różnych rafinerii śródlądowych zlokalizowanych wzdłuż ich systemu rurociągów. W związku z tym dokładne pomiary tego, co wchodzi i wychodzi z rurociągu, mają kluczowe znaczenie. Ponadto operator musi posiadać skuteczny system wykrywania wycieków z rurociągu dla zapewnienia bezpieczeństwa infrastruktury.

Dostawcy produktu i ich klienci muszą mierzyć, co jest dostarczane do rurociągu, a co otrzymuje klient. Układy pomiaru przepływu na wlocie i wylocie z rafinerii składają się zwykle z wielu równoległych (roboczych) torów pomiarowych, gdzie każdy z nich ma dwa oddzielne przepływomierze, aby zapewnić dwie oddzielne rejestracje każdej dostawy w ramach kontroli krzyżowej.

Sytuacja w branży

COVID-19 wywołał chaos w przemyśle naftowym, ponieważ popyt na ropę i jej produkty wyraźnie spadł, a związane z pandemią trudności logistyczne dodatkowo przyczyniały się do kłopotów zaopatrzeniowych. Rozpoczęta dwa lata po wybuchu pandemii wojna Rosji przeciwko Ukrainie zmieniła natomiast krajobraz branżowy w sektorze ropy naftowym, unieważniając wszystkie dotychczasowe relacje biznesowe, nastawione na zakup przez Europę ropy z Rosji. Unijny bojkot rosyjskiej ropy przyspieszył przechodzenie kontynentu na odnawialne źródła energii, co z kolei zmniejsza popyt na ropę. Jednocześnie jednak branża naftowa odnotowała rekordowe zyski w latach popandemicznych i postanowiła wykorzystać ten moment do kontynuowania masowej rozbudowy sieci rurociągów naftowych. Rozbudowa ta wydaje się lekceważyć cele klimatyczne i długoterminową opłacalność ekonomiczną paliw kopalnych.

Poprzez inwestycje o wartości miliardów dolarów przemysł naftowy pokazuje, że nie godzi się na likwidację łańcuchów wartości opartych na ropie i daje do zrozumienia, że restrykcyjna polityka klimatyczna uderzająca w łańcuchy naftowe to tylko domena Unii Europejskiej.

Jak wynika z danych Global Energy Monitor, przemysł rafineryjno-petrochemiczny jest zaangażowany w masową rozbudowę światowego systemu rurociągów naftowych. W budowie jest ponad 24 tys. km rurociągów przesyłowych ropy naftowej. Przewidywany koszt tej rozbudowy, w której prym wiodą firmy ze Stanów Zjednoczonych, Indii, Chin, ale i Rosji, szacowany jest na 75,4 miliarda dolarów. Owszem istnieją prognozy, że większość z tych projektów może stać się tzw. aktywami osieroconymi w miarę przechodzenia tych krajów na odnawialne źródła energii, ale jednocześnie gotowość inwestycyjna zdaje się podważać te obawy.

Najwięcej nowych rurociągów w fazie rozwoju, pod względem ich długości, posiadają aktualnie Stany Zjednoczone i Indie. W USA znajduje się 2829 km powstającej infrastruktury, której koszt wynieść ma 7,9 miliarda dolarów. Większość budowanych rurociągów związana jest z Basenem Permskim, to jest polem naftowym rozciągającym się od Nowego Meksyku po Teksas, którego niewykorzystane zasoby ropy i gazu czynią go jednym z największych złóż na świecie. Póki co, większą produkcją może pochwalić się tylko Arabia Saudyjska z Pola Ghawar (jest to największe znane pole naftowe na świecie. Ma wymiary 280 km x 30 km, a jedynym właścicielem jest spółka państwowa Saudi Aramco).

Poważny nacisk na zwiększenie możliwości eksportu ropy naftowej z Basenu Permskiego jest prawdopodobnie momentem przełomowym dla branży naftowej w USA, która stopniowo traciła przez lata swoją społeczną akceptację na budowę nowych projektów. Do głosu dochodzili po prostu przeciwnicy tego typu projektów, argumentujący swój opór istnieniem kryzysu klimatycznego, za który obwinia się korporacje, w tym te naftowe. Wojna na Ukrainie i światowy kryzys energetyczny zmieniły jednak sytuację i wydaje się, że jest to ostatni moment, w którym projekt budowy sieci rurociągów z biegnących z przebogatych w surowiec amerykańskich złóż będzie miał szansę dojść do skutku.

Największym projektem rurociągu realizowanym w USA jest Seahorse Pipeline, spółka joint venture pomiędzy Blackstone Group i True Companies. Proponowany projekt ma na celu transport 800 tys. baryłek ropy naftowej dziennie z Basenu Permskiego do wybrzeża Zatoki Meksykańskiej i stamtąd dalej na eksport. Rurociąg bierze swój początek w stanie Oklahoma, przebiega przez Teksas i kończy bieg w Luizjanie w Zatoce Meksykańskiej. Wraz z gamą realizowanych inwestycji w morskie terminale eksportu ropy, jeszcze bardziej umocni Stany Zjednoczone w długoterminowej produkcji ropy.

W obliczu bojkotu UE i USA wymierzonego w Rosję w związku z wojną z Ukrainą, także i Rosja buduje 2051 km nowych rurociągów, których koszt szacuje się na 4 miliardy dolarów. W ten sposób chce zastąpić utracony eksport do Europy nowymi szlakami eksportowymi do Indii i Chin. Potrzebuje jednak rozbudowy infrastruktury rurociągowej na Wschód, a nie na Zachód, tak by do końca dekady zwiększyć swoje możliwości eksportu ropy naftowej o ponad 1,8 miliarda baryłek dziennie wzdłuż Północnego Szlaku Morskiego na Morzu Barentsa.

Pomóc ma w tym rurociąg naftowy Wostok o długości 1600 km, który połączy pola naftowe i gazowe na półwyspie Tajmyr, to jest najbardziej na północ wysuniętym punkcie Azji, położonym między Zatoką Jenisejską na Morzu Karskim a Zatoką Chatańską. System jest częścią ambitnego projektu Rosniefti Wostok Oil. Projekt, zaproponowany po raz pierwszy w 2019 r., uważany jest za największą na świecie obecną inwestycję naftową. Jego koszt szacuje się na 85 miliardów dolarów i obejmie terminal naftowy Sever Bay, który jest w budowie i docelowo będzie transportował około 15% całkowitego eksportu rosyjskiej ropy.

Oprócz ropociągu Wostok w grze znajduje się jeszcze jeden rurociąg, będący w fazie aktywnego rozwoju. To rurociąg kaspijski, transportujący ropę naftową ze złoża Tengiz w Kazachstanie do rosyjskiego terminalu morskiego. Jest własnością konsorcjum Caspian Pipeline Consortium i przechodzi rozbudowę przepustowości o 320 tys. baryłek dziennie.

CAŁA TREŚĆ DOSTĘPNA W "Chemia i Biznes" nr 3/2024

"Chemia i Biznes” to dwumiesięcznik biznesowo-gospodarczy, stworzony z myślą o firmach poszukujących rzetelnej, aktualnej i profesjonalnie przygotowanej informacji na temat rynku chemicznego i sektorów powiązanych.

rurociągitransportprzemysł petrochemicznygaz ziemnyropa naftowa