Recykling opakowań kosmetycznych i detergentowych to sprawa pilna

• Strona główna
• Artykuły
• Recykling opakowań kosmetycznych i detergentowych to sprawa pilna

2021-06-25

Jak przypomina Konrad Nowakowski z Zespołu Ekologii Opakowań - COBRO Centrum Badawczo-Rozwojowego Opakowań, dyrektywa Unii Europejskiej 2008/98/WE w sprawie odpadów wprowadziła kilkanaście lat temu określoną hierarchię metod postępowania z odpadami. Na pierwszym miejscu jest zapobieganie, potem przygotowywanie do ponownego użycia, następnie recykling, inne metody odzysku (np. odzysk energii), a na końcu – unieszkodliwianie. Materiały i wyroby wyprodukowane z nieodpowiednich surowców i w niewłaściwy sposób, niezgodnie z obowiązującymi przepisami, mogą być same w sobie zagrożeniem dla żywności. Bezpieczeństwo tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu można zapewnić jedynie wtedy, gdy procesy recyklingu pozwolą uzyskiwać tworzywa sztuczne o powtarzalnej jakości.

- Recykling odpadów opakowaniowych jest jedną z metod postępowania z odpadami zgodnych z wymaganiami ochrony środowiska. Przy obecnym stanie wiedzy o korzystnych dla środowiska rodzajach opakowań oraz technologiach w dziedzinie odzyskiwania odpadów, recykling należy traktować jako metodę preferowaną. Największe znaczenie przemysłowe ma podstawowa forma, tj. recykling materiałowy – powszechnie stosowany w przypadku opakowań z tradycyjnych materiałów opakowaniowych. Druga forma – recykling organiczny – przewidziana jest dla wprowadzanych ostatnio na rynek opakowań biodegradowalnych, spełniających kryteria kompostowalności (recykling realizowany w kompostowniach i instalacjach do biometanizacji) – komentuje Konrad Nowakowski.

Dodaje przy tym, iż procedura określa wymagania dotyczące opakowań przydatnych do odzysku przez recykling materiałowy. Kryteria te zaleca się rozpatrywać w perspektywie obejmującej wszystkie odpowiednie fazy, zaczynając od projektowania opakowania, poprzez jego wytwarzanie, użytkowanie, zbiórkę i sortowanie po wykorzystaniu aż do odzysku przez recykling. Z kolei przy recyklingu materiałowym w grę wchodzą kryteria projektowe, kryteria produkcyjne, kryteria bezpieczeństwa, higieny i potrzeb użytkownika, kryteria związane z usuwaniem produktu oraz kryteria związane z segregacją przez ostatecznego użytkownika.

W odniesieniu do recyklingu materiałowego wymagania ogólne są takie, że konstrukcja opakowania lub elementu oraz zastosowane materiały opakowaniowe muszą w zadawalającym stopniu uwzględniać przydatność opakowania do recyklingu w warunkach krajowych. Elementy opakowania powinny być tak dobrane, że nie zakłócą procesu recyklingu przebiegającego w krajowych zakładach przetwórczych. Nie powinny występować zagrożenia dla środowiska podczas prowadzonego procesu recyklingu wynikające ze składu opakowania lub pozostałości pakowanego wyrobu.

Istnieje ponadto kilka wymagań szczególnych dla recyklingu materiałowego:

• czy użyte materiały w zadawalającym stopniu uwzględniają przydatność opakowania do recyklingu,
• czy zastosowane elementy opakowania oraz konstrukcja opakowania/elementu ułatwiają efektywne opróżnianie z zawartości,
• czy konstrukcja opakowania/elementu ułatwia użytkownikowi oddzielenie elementów z różnych materiałów opakowaniowych podczas segregacji i selektywnej zbiórki opakowań poużytkowych,
• czy dobór materiałów, z których wykonane jest opakowanie/element zapewnia przetworzenie tych materiałów w krajowych zakładach przetwórczych,
• czy niezbędne systemy sortowania w celu przygotowania opakowań poużytkowych do procesu recyklingu materiałowego, są dostępne w warunkach krajowych.

Czynniki wpływające na możliwość recyklingu mogą być zależne od samych opakowań lub też zewnętrzne. W tym pierwszym przypadku materiały opakowania, zastosowane elementy (zamknięcia, etykiety) a nawet forma konstrukcyjna, mogą w znacznym stopniu ułatwić wykorzystanie opakowania jako źródła surowców wtórnych. O przydatności do recyclingu decyduje projekt i wykonanie; producenci  wyrobów, którzy są twórcami systemów pakowania oraz producenci opakowań. Gdy natomiast mowa o czynnikach zewnętrznych, to są one zawsze zależne od sprawności i efektywności systemu organizacyjno-prawnego w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi oraz dostępności odpowiednich technologii recyklingu. Odpowiedzialność administracji samorządowej i państwowej.

Osobną kwestią są realia dotyczące możliwości recyklingu opakowań i bariery z tym związane. Tutaj ekspert COBRO wymienia siedem takich przeszkód:

• mnogość tworzyw lub ich mieszanin czy użytych dodatków modyfikujących parametry tworzywa, oraz elementów i użytych kolorów;
• różne rozwiązania konstrukcyjne, zastosowane kleje, sposoby łączenia etykiet i ich materiał. Każde opakowanie jest indywidulane co uniemożliwia opracowanie standardu oczyszczania odpadów i separacji na poszczególne frakcje surowcowe;
• zanieczyszczenie chemiczne poprzez adsorpcję aromatów, olejków eterycznych itp. stosowanych w formułach zawartości opakowania;
• konstrukcje uniemożliwiające całkowite opróżnienie z zawartości;
• produkty których nie ma możliwości wykorzystać w całości tak aby nie było pozostałości (pomadki, tusze do rzęs, aromaty);
• mały strumień surowca;
• lekkie małe opakowania.

Wszystkie te czynniki wpływają na jakość i wydajność procesu segregacji, a dalej na możliwości efektywnego recyklingu. Mała wydajność procesu segregacji doprowadza do jego dużych kosztów na uzyskanie jednostki transportowej (5-20 ton), co w stosunku do ceny surowców pierwotnych powoduje jego nieekonomiczność. Jakość surowców przekłada się zaś na cenę i nieekonomiczność procesu.

Jakie podjąć działania?

Obecnie w ocenie Konrada Nowakowskiego widoczne są następujące działania podejmowane przez firmy:

• eliminacja problematycznych lub niepotrzebnych opakowań/produktów z tworzyw sztucznych dzięki przeprojektowaniu, innowacjom i nowym modelom dostawy (np. eliminacja szamponetek przez sieci hoteli);
• wprowadzanie zamienników z materiałów, które nie są tworzywami sztucznymi jednorazowego użytku;
• wprowadzanie nowych typów opakowań/wyrobów w tym podejmowanie współpracy z uczelniami, instytutami, naukowcami, aby wdrożyć nowe rozwiązania;
• przeprojektowanie opakowań tak, by były w 100% wielokrotnego użytku albo nadawały się do recyklingu lub do kompostowania;
• wprowadzenie rozwiązań dla opakowań wielokrotnego użytku (redukcja opakowań jednorazowych);
• wprowadzanie rozwiązań, które skutecznie doprowadzają do segregacji odpadów (np. systemy kaucyjne etc.);
• wykorzystanie surowców wtórnych w produkcji nowych opakowań/wyrobów;
• tworzenie partnerstw w łańcuchu wartości w odpowiedzi na wyzwania wokół plastiku;
• wprowadzanie oznaczeń na produktach dotyczące postępowania z produktem/opakowaniem po zużyciu.

przemysł opakowaniowyrecyklingodpady