Recykling odpadów wyzwaniem dla państw UE

• Strona główna
• Artykuły
• Recykling odpadów wyzwaniem dla państw UE

2024-01-17

Wskaźnik recyklingu odpadów, to jest odsetek odpadów poddawanych recyklingowi, stale rośnie na poziomie Unii Europejskiej. Wzrost ten jest napędzany wiążącymi celami UE w zakresie recyklingu. Oznacza to postęp w kierunku wykorzystania większej ilości odpadów jako zasobu i osiągnięcie gospodarki o obiegu zamkniętym. Ostatnio tempo postępu uległo jednak stagnacji, a w niektórych przypadkach trend wzrostowy uległ odwróceniu. Recykling odpadów opakowaniowych faktycznie spadł w ciągu ostatnich pięciu lat: z 66% do 64%, a elektrycznych i elektronicznych z 40% do 39%. Wzrósł tylko wskaźnik dla odpadów komunalnych z 46% do 49% na poziomie całej UE.

Większość odpadów nadal jest jednak unieszkodliwiana w drodze spalania lub składowania. Osiągnięcie obiegu zamkniętego w Europie wymaga natomiast ciągłego ustalania polityki zarządzania odpadami, aby zachęcać do ich recyklingu i zniechęcać do składowania odpadów na składowiskach i spalarniach.

Rosnące zapotrzebowanie na zasoby pierwotne osłabia samowystarczalność materialną UE, wywierając presję na środowisko. Recykling to główna opcja gospodarowania odpadami, która zapobiega niszczeniu cennych zasobów. Używanie materiałów pochodzących z recyklingu do wytwarzania nowych produktów pozwala uniknąć ogromnego wpływu na środowisko związanego z wydobyciem i przetwarzaniem zasobów naturalnych. Zwiększanie ilości materiałów pochodzących z recyklingu jest zatem pożądanym podejściem na drodze do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, samowystarczalności materiałowej i innych korzyści płynących z gospodarki o obiegu zamkniętym.

W UE wskaźniki recyklingu odpadów (komunalnych, opakowaniowych i elektronicznych), które również stanowią istotne źródło surowców krytycznych, wciąż są poniżej ustalonych celów. Ogólny wskaźnik recyklingu, czyli stosunek całkowitej ilości wytworzonych odpadów z wyłączeniem głównych odpadów mineralnych do ilości, które udało się zagospodarować w drodze recyklingu, wynosi aktualnie 46%. Najwyższy wskaźnik recyklingu odnotowano w przypadku opakowań – 64%, a następnie komunalnych – 49% i elektroodpadów na poziomie 39%.

Cele UE w zakresie gospodarki odpadami są głównymi czynnikami wpływającymi na wzrost wskaźników recyklingu. Na przykład dyrektywa w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE) wyznacza cele w zakresie selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów elektrycznych i elektronicznych. Dyrektywa ramowa w sprawie odpadów zawiera cele w zakresie recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych. Z kolei dyrektywa w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych określa cele w zakresie recyklingu odpadów opakowaniowych. Ogółem prawodawstwo UE dotyczące odpadów obejmuje ponad 30 wiążących celów do roku 2030.

Z wyjątkiem Szwecji (tam ten poziom i tak jest jednak dość wysomki), wszystkie kraje unijne zwiększyły w ostatnich 20 latach wskaźniki recyklingu odpadów komunalnych, co wyraźnie wskazuje na poprawę gospodarki odpadami. Niektóre kraje, takie jak Słowacja, Litwa, Słowenia i Łotwa osiągnęły nawet wzrost o ponad 40 punktów procentowych. Różnica w wynikach recyklingu odpadów komunalnych pomiędzy krajami o najwyższym i najniższym wskaźniku recyklingu wciąż jest jednak bardzo duża: od 68% w Niemczech do 11% w Rumunii. Dziewięć krajów, a mianowicie Niemcy, Austria, Słowenia, Holandia, Dania, Belgia, Luksemburg, Szwajcaria i Włochy osiągają wskaźniki recyklingu na poziomie 50% lub wyższym, podczas gdy kolejne trzy kraje: Cypr, Malta, i Rumunia poddały recyklingowi mniej niż 20% odpadów komunalnych. Jednak kilka krajów o stosunkowo niskim poziomie recyklingu poczyniło niewielkie postępy w ciągu ostatnich 15 lat. W efekcie aż 18 państw członkowskich UE jest zagrożonych nieosiągnięciem celu w zakresie recyklingu na 2025 r. określonego w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów (recykling 55% odpadów komunalnych). W Polsce nastąpił wzrost z poziomu mniej niż 10% w roku 2004 do poziomu ok. 40% obecnie.

odpadyGOZrecykling