Przyznano Nagrodę Nobla z dziedziny chemii

• Strona główna
• Artykuły
• Przyznano Nagrodę Nobla z dziedziny chemii

2014-10-10

W oficjalnym uzasadnieniu komitetu napisano, iż „przez długi czas mikroskopia optyczna była ograniczona przez przypuszczenie, że nigdy nie będziemy w stanie osiągnąć lepszej rozdzielczości niż połowa długości fali światła. Dzięki molekułom fluorescencyjnym laureaci Nagrody Nobla 2014 z dziedziny chemii w genialny sposób ominęli te ograniczenia. Ich przełomowa praca wyniosła mikroskopię optyczną w nanowymiar”.

Dzięki opracowaniu mikroskopii fluorescencyjnej można zatem obecnie badać żywe komórki na poziomie najdrobniejszych cząsteczek.

Dokonanie trójki chemików pozwoliło na stworzenie nadzwyczaj precyzyjnych mikroskopów. Dotychczas bowiem barierą w dokładności ich działania była długość fali światła. Teraz jednak za sprawą zjawiska fluorescencji optyka w mikroskopach weszła na zupełnie nowy poziom i zyskała nazwę nanoskopii. Przez długi czas świat nauki był przekonany, że obserwacja mikroskopowa najdrobniejszych struktur komórkowych o rozmiarze mniejszym niż 250 nanometrów (miliardowych części metra) jest nierealna do osiągnięcia właśnie z uwagi na wspomnianą długość fali światła. Rodziło to poważne ograniczenia poznawcze, gdyż wiele struktur komórkowych występuje w rozmiarach 10 - 200 nanometrów, przez co nie mogły być one obserwowane i analizowane z wykorzystaniem mikroskopu świetlnego.

Trójka z nagrodzonych otrzyma do podziału 8 mln koron szwedzkich, co odpowiada równowartości ok. 900 tys. euro.

Pierwszy z noblistów, Stefan Hell z Niemiec 14 lat temu opracował pierwszy mikroskop fluorescencyjny STED, który miał wyjątkowo wysoką rozdzielczość. Z kolei Amerykanie Eric Betzig i William E. Moerner, pracując osobno, stworzyli podstawy metody, określanej jako mikroskopia pojedynczych cząsteczek. Betzig zastosował ją po raz pierwszy w 2006 r. Eric Betzig na co dzień pracuje w amerykańskim Howard Hughes Medical Institute. Stefan W. Hell jest dyrektorem Instytutu Chemii Biofizycznej Maxa Plancka w Niemczech, a William E. Moerner jest zatrudniony na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii.

przemysł chemicznybadania i rozwój