Przemysł chemiczny nie ucieknie od gospodarowania odpadami

• Strona główna
• Artykuły
• Przemysł chemiczny nie ucieknie od gospodarowania odpadami

2019-05-16  / Autor: Dominik Wójcicki

Obowiązki w gospodarce odpadami

W procesach technologicznych zachodzących w branży chemicznej, poza głównym produktem powstają również liczne produkty uboczne. Ich późniejsze zagospodarowanie stanowi w wielu przypadkach poważne wyzwanie.

Często choćby z powodu braku rynku zbytu takie produkty uboczne stają się po prostu odpadem, z którym coś trzeba zrobić.

Obowiązujące prawo umożliwia uznanie przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, jeżeli są spełnione warunki jego wykorzystania, co należy jednak udokumentować odpowiednimi badaniami. Legislacja wskazuje na metody postępowania z odpadami niebezpiecznymi oraz umożliwia zmianę klasyfikacji odpadów niebezpiecznych na odpady inne niż niebezpieczne po przeprowadzeniu analizy ich właściwości.

Ograniczanie zagrożeń stwarzanych przez odpady niebezpieczne polega na ich unieszkodliwianiu. Sposoby unieszkodliwiania odpadów przemysłowych to choćby ich recykling, będący najlepszą opcją zagospodarowania odpadów, przy czym nie wszystkie można przetworzyć właśnie w ten sposób. Inne metody to np. termiczne unieszkodliwianie odpadów czy też mechaniczne procesy obróbki odpadów przemysłowych (m.in. produkcja paliw).

Gdy mowa o odpadach niebezpiecznych, to warto na konkretnych przykładach wskazać, o co dokładnie chodzi. I tak w przypadku np. Grupy Orlen wśród odpadów niebezpiecznych najliczniej wytwarzane są szlamy zawierające substancje niebezpieczne z innego niż biologiczne oczyszczania ścieków przemysłowych, pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne zawierające związki chlorowców, zużyte katalizatory zawierające niebezpieczne metale przejściowe lub ich związki. Z kolei wytworzone w Grupie Orlen odpady inne niż niebezpieczne to stałe odpady z wapniowych metod odsiarczania gazów odlotowych, mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych oraz szlamy z oczyszczania ścieków przemysłowych.

W każdym przypadku posiadacz odpadów jest zobowiązany w pierwszej kolejności do poddania ich odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych odzysk jest niemożliwy lub nie jest uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, to odpady te należy unieszkodliwiać w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami. We wspomnianym już przypadku Grupy Orlen najczęstszą metodą odzysku jest regeneracja olejów odpadowych lub ich powtórna rafinacja oraz bioremediacja. Unieszkodliwianie odpadów prowadzone jest głównie w instalacjach do ich termicznego przekształcania (Płock był miejscem, w którym taka instalacja została wybudowana jako pierwsza w Polsce) lub oczyszczalniach ścieków.

Odpady, których nie udało się poddać odzyskowi powinny być tak unieszkodliwiane, aby do składowania trafiały wyłącznie te, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych.

Sam proces gospodarowania odpadami to szereg działań związanych ze zbieraniem, transportem, przetwarzaniem, a także nadzorem nad tego rodzaju działaniami oraz późniejszym postępowaniem z miejscami unieszkodliwiania odpadów. Po stronie firm chemicznych procedura gospodarki odpadami reguluje działania dotyczące ewidencjonowania, magazynowania, zbierania i unieszkodliwiania odpadów wytwarzanych w procesach produkcyjnych, energetycznych, magazynowych, pomocniczych i zabezpieczających.

W obszarze postępowania z odpadami spółki dążą do tego, aby możliwie największa ich część była przekazywana odbiorcom zewnętrznym, którzy poddadzą je procesom odzysku lub recyklingu. Odsetek przekazanych odpadów jest oczywiście różny w odniesieniu do różnych firm. W Grupie Lotos aż 18624 ton, tj. 89,9% odpadów przekazanych w 2017 r. odbiorcom zewnętrznym poddanych zostało przez nich procesom odzysku lub recyklingu.

Firmy świadome problemu

W krajowych przedsiębiorstwach chemicznych od wielu już lat obserwuje się wzrost zainteresowania gospodarką odpadami, zarówno w zakresie rozwoju technologii minimalizujących ich ilość, jak i tych związanych z ich unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem. Aspekt ten bez wątpienia stanowi jedną z najważniejszych form aktywności w zakresie troski o środowisko. Rzecz jasna jednak również kosztuje. Dla przykładu w Grupie Lotos w 2017 r. łączna wielkość wydatków na ochronę środowiskową sięgnęła 96,1 mln zł, z czego konkretnie na utylizację odpadów poszło 26,5 mln zł.

- Wiemy, że prowadzona przez nas działalność generuje odpady, które staramy się ograniczać już na etapie projektowania, uwzględniając ten aspekt również w trakcie wytwarzania produktów. Inwestowanie w nowoczesne technologie oparte na założeniach BAT służy ograniczaniu powstających odpadów przy równoczesnym wzroście produkcji. Z gospodarką odpadami związana jest również świadomość pracowników. Jest ona budowana w oparciu o ustalone wewnętrznie zasady regulowane procedurami czy aktami normatywnymi oraz szkolenia. Dokonujemy selektywnego magazynowania odpadów w wyznaczonych i oznakowanych do tego celu miejscach oraz przekazujemy je podmiotom posiadającym wymagane przepisami prawa zezwolenia. Wywiązujemy się z obowiązku zapewnienia wymaganego prawem odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych poprzez umowę z Branżową Organizacją Odzysku SA – informują przedstawiciele spółki PCC Exol.

Oczywiście przykład tej firmy nie jest żadnym wyjątkiem: – W Polwax prowadzone są działania redukujące negatywne oddziaływanie powstających odpadów poprzez ich segregację, magazynowanie w oznaczonych miejscach oraz przekazywanie wytworzonych odpadów uprawnionym odbiorcom posiadającym stosowne zezwolenia, a część odpadów przekazywana jest pracownikom zgodnie z wytycznymi Rozporządzenia Ministra Środowiska. Odpady opakowań z tworzyw sztucznych oraz opakowań z papieru i tektury trafiają na prasę hydrauliczną, a następnie w formie sprasowanej odpady przekazywane są uprawnionej firmie zajmującej się odzyskiem odpadów, w celu poddania ich procesowi recyklingu. Dodatkowo spółka otrzymała dla instalacji w Czechowicach-Dziedzicach zezwolenie na przetwarzanie odpadów parafinowych i zużytych mas odlewniczych w procesie odzysku. Ponadto nasza spółka do minimum ograniczyła również narażenie na wystąpienie ryzyka zanieczyszczenia gruntów, ponieważ w sposób właściwy magazynuje odpady, w tym odpady niebezpieczne oraz surowce i produkty. Dodatkowo w celu uniknięcia ryzyka zanieczyszczenia gruntów wykonywała badanie przed ich zakupem oraz przed rozpoczęciem inwestycji. W celu uniknięcia ryzyka zanieczyszczenia gruntów na nowo budowanej instalacji odolejania rozpuszczalnikowego gaczy parafinowych będą opracowane i wprowadzone w życie właściwe instrukcje dla operacji związanych z wykorzystywaniem rozpuszczalników na instalacji odolejania – to z kolei zapewnienie idące ze strony spółki Polwax.

– Większość odpadów odzyskiwana jest przez nasze spółki we własnym zakresie lub za pośrednictwem firm zewnętrznych. Śledzimy trend gospodarki o obiegu zamkniętym, analizujemy cykl życia naszych produktów i rozważamy możliwość dalszych działań w tym obszarze. Tak planujemy procesy produkcyjne, aby minimalizować ilość odpadów. W tym celu modernizujemy stare instalacje oraz wprowadzamy niskoodpadowe technologie zgodne z założeniami BAT. Technologie te nie tylko minimalizują ilość odpadów, ale również mają znaczący wpływ na ograniczenie zużytych zasobów. Staramy się też usprawniać na bieżąco zbiórkę odpadów i planujemy ich dalsze wykorzystanie w procesach odzysku i recyklingu – przekonują również w Grupie Azoty.

Konkretem odnoszącym się do Grupy Azoty niech będzie fakt, że w Tarnowie głównym odpadem są popioły i żużle. Mokry popiół jest wykorzystywany gospodarczo, a popiół lotny przekazywany w celu zastosowania go w budownictwie. Większość odpadów niebezpiecznych stanowią zużyte oleje i smary, które w całości przekazywane są do firmy zewnętrznej, a następnie do rafinerii, gdzie używa się ich do produkcji nowego oleju. Odpady tworzyw sztucznych poddawane są procesowi odzysku w instalacjach produkcyjnych compoundingu PA6 oraz compoundingu POM.

Szczegóły o powstających w toku działalności produkcyjnej odpadach przekazały także inne spółki z Grupy Azoty. I tak w Kędzierzynie-Koźlu powstają odpady poprodukcyjne i będące efektem działalności socjalno-bytowej i niektórych prac remontowych.

Spółka posiada pięć zakładowych składowisk odpadów, z czego cztery zostały zamknięte (trzy zrekultywowano, a na kolejnym prowadzono prace rekultywacyjne) oraz jedno składowisko w fazie eksploatacji, na którym składowane są mieszanki popiołowo-żużlowe z zakładowej elektrociepłowni.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 2/2019 DWUMIESIĘCZNIKA "CHEMIA I BIZNES". ZAPRASZAMY.

przemysł chemicznyodpady