Project finance sposobem finansowania dużych projektów

• Strona główna
• Artykuły
• Project finance sposobem finansowania dużych projektów

2022-10-11  / Autor: Nina Draczyńska - Małecka

Największe inwestycje bazują na project finance

W formule project finance odbywa się finansowanie projektu „Polimery Police”, czyli ogromnego zadania autorstwa Grupy Azoty. Jest to jedno z największych w polskiej historii przedsięwzięć realizowanych w przywoływanej formule. Środki niezbędne na to zadanie pochodzą w ok. 40% (720 mln dolarów) z kapitału podporządkowanego (kapitał własny i pożyczki podporządkowane), a pozostałe ok. 60% budżetu, tj. 1,075 mld dolarów, pokrywa długoterminowy kredyt uprzywilejowany z regresem do głównych sponsorów – spółek Grupy Kapitałowej Grupa Azoty – ograniczonym jedynie do gwarancji zakończenia budowy w kwocie 105 mln euro. Dodatkowo spółce udzielono kredytu na płatności podatku VAT w okresie budowy oraz kredytu obrotowego z przeznaczeniem na finansowanie kapitału obrotowego w fazie operacyjnej. Spółka pozyskała również trzech inwestorów kapitałowych: Grupę Lotos, Hyundai Engineering Co., Ltd oraz Korea Overseas Infrastructure and Urban Development (KIND), które podjęły decyzję o inwestycji w projekt w łącznej wysokości ok. 1  mld zł. Na kapitałową część finansowania projektu złożyły się też środki z emisji akcji Grupy Azoty Zakłady Chemiczne Police wraz z wkładem pochodzącym od inwestorów pierwotnych: Grupy Azoty i Grupy Azoty Police.

Ta sama formuła project finance została zastosowana także przez Grupę Lotos do obsługi inwestycji w Projekt EFRA. Lotos kilka lat temu postąpił tak z uwagi na znaczne zadłużenie z tytułu finansowania swojego wcześniejszego wielkiego projektu, to jest Programu 10+, który to był obsługiwany w oparciu o własny majątek i wyniki bieżącej działalności. Dzięki pracującym już instalacjom produkcyjnym Projektu EFRA, Lotos jest w stanie wygenerować dodatkowo prawie 1 mln ton wysokomarżowych produktów naftowych rocznie, a pogłębiony dzięki temu przerób ropy naftowej przynosi firmie wyższą marżę produkcyjną na każdej baryłce ropy naftowej.

Grupa Lotos, negocjując z bankami finansowanie Projektu EFRA, musiała wykazać, że jest to inwestycja zapewniająca wysoką rentowność, a dzięki temu gwarantująca bezpieczeństwo terminowej spłaty zobowiązań. Finansowanie Projektu EFRA w omawianej formule zorganizowano do grudnia 2024 r. Odpowiedzialne za nie jest konsorcjum ośmiu instytucji finansowych, w tym sześciu banków: Pekao, Bank Gospodarstwa Krajowego, PKO BP, Societe Generale, BZ WBK, Bank Millennium oraz dwóch spółek z Grupy PZU: PZU i PZU Życie.

Z uwagi na taki, a nie inny wybór metody proces strukturyzacji finasowania EFRA był znacznie trudniejszy. Konieczne było wypracowanie i uzgodnienie z instytucjami finansowymi bardzo misternej formuły i szczegółowej struktury projektu. Główną trudnością związaną z finansowaniem było techniczne, organizacyjne, prawne i – co ważne dla kredytodawców – także ekonomiczne i finansowe wydzielenie finansowania poza Grupę Lotos, mimo że projekt był bardzo ściśle powiązany we wszystkich tych kwestiach z funkcjonującą rafinerią. Dzięki przygotowaniu i wszechstronnemu uzgodnieniu kilkunastu umów projektowych osiągnięto rozwiązanie definiujące Lotos Asfalt jako samofinansujący się, oddzielny byt ekonomiczny i prawny, czyli spółkę celową zdolną do zaciągania i obsługi w przyszłości zobowiązań finansowych znacznie przekraczających jej aktualny potencjał majątkowy i finansowy. Co najistotniejsze, przekonano do tego podmioty finansujące Projekt EFRA. Dzięki temu uniknięto konieczności modyfikowania lub refinansowania istniejącego zadłużenia Grupy Lotos, wynikającego z wcześniejszej realizacji Programu 10+. To z kolei umożliwiło dalsze korzystanie z tego bardzo atrakcyjnego finansowania i przynosi spółce wymierne korzyści. Warto przy tym zauważyć, że finansowanie projektu EFRA otrzymało prestiżową nagrodę „Project Finance Award 2015” przyznawaną przez renomowane czasopismo EMEA Finance.

W ubiegłym roku również PKN Orlen zapowiedział, że planuje w przyszłości znacząco zwiększać finansowanie w formule project finance i w ten sposób dywersyfikować swoje źródła finansowania. Widzi w tym zakresie duże zainteresowanie ze strony banków azjatyckich, w tym banków japońskich. W ślad za tym Rada Nadzorcza Orlenu wyraziła już zgodę na realizację inwestycji dotyczącej intensyfikacji produkcji olefin w Zakładzie Produkcyjnym w Płocku. W ramach realizacji projektu trwają prace w zakresie pozyskania finansowania właśnie w formule project finance. Całkowity koszt inwestycji szacowany jest na około 13,5 mld zł, a zakończenie fazy budowy inwestycji planowane jest na początek 2024 roku, z kolei uruchomienie produkcyjne Kompleksu Olefin III na początek 2025 r.

Grupa Orlen ma już zresztą doświadczenie w tego rodzaju operacjach, bo finansowanie związane z budową instalacji dla spółki Basell Orlen Polyolefins odbywało się na początku tego wieku w takiej właśnie formule.

Wyjaśnienie istoty project finance

Jeśli jednak mowa o tym, czym w istocie jest project finance, to jest to w pierwszej kolejności sposób finansowania inwestycji, zazwyczaj w sferze infrastruktury przemysłowej. Do realizacji przedsięwzięcia powołana zostaje specjalna spółka, zwana project company. W przypadku „Polimerów Police” jest to spółka Grupa Azoty Polyolefins SA, w przypadku EFRY była to spółka Lotos Asfalt. W literaturze podkreśla się ponadto, iż uczestnicy projektu, tacy jak wykonawcy, zarządzający, kredytodawcy, dostawcy oraz – o ile to możliwe – finalni użytkownicy obiektów składających się na projekt, tworzą pomiędzy sobą sieć powiązań umownych, mających na celu głównie wyodrębnienie możliwych rodzajów ryzyka i przypisanie konsekwencji ich poniesienia poszczególnym stronom. Jednocześnie jest to koncepcja umożliwiająca dywersyfikację ryzyka pomiędzy wszystkich uczestników projektu.

finansowanieGrupa LotosGrupa AzotyPKN Orleninwestycje