Problemy energetyki wiatrowej

• Strona główna
• Artykuły
• Problemy energetyki wiatrowej

2023-04-14  / Autor: Dominik Wójcicki

Energii coraz więcej, ale mogłoby być jeszcze więcej

Jak tłumaczy branżowa organizacja Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, lądowa energetyka wiatrowa stanie się odpowiedzią zarówno na kryzys klimatyczny, jak i gospodarczy. Co więcej, może być głównym filarem transformacji energetycznej, przed którą stoi Polska. Zadanie to nie będzie jednak proste do realizacji. Wiąże się ono bowiem z licznymi wyzwaniami. Lądowa energetyka wiatrowa jest jednak ogromną szansą na obniżenie kosztów wytwarzania energii, a tym samym jej cen oraz poprawę stanu środowiska poprzez redukcję emisji. Najbardziej przejmującym skutkiem nieefektywnej gospodarki energetycznej są stale rosnące ceny energii elektrycznej. Wzrost kosztów odczuwa nie tylko przemysł, lecz także gospodarstwa domowe. Ceny energii nieprzerwanie bowiem rosną. Średnia cena kontraktów na 2022 r. osiągnęła poziom 770 zł/MWh.

Przyczyną stale rosnących kosztów jest wciąż zbyt niski udział odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym kraju. Polska jest bowiem nadal uzależniona od paliw kopalnych, które odpowiadają za 70- 75% wytworzonej energii. Rozwój lądowej energetyki wiatrowej oznacza przyspieszenie polskiej transformacji energetycznej i wiele korzyści dla gospodarki. Nowe farmy wiatrowe przy najlepszym scenariuszu rozwoju zagwarantują 70-133 mld zł przyrostu PKB, 490-935 mln zł dodatkowych wpływów do samorządów, ok. 80 mld zł zamówień na produkty i usługi w łańcuchu dostaw. Konieczne jest zatem podjęcie kroków nakierowanych na transformację energetyczną kraju, gdzie energetyka wiatrowa odgrywać będzie znaczącą rolę. Z samą diagnozą sytuacji zgadzają się decydenci.

– Rozwój odnawialnych źródeł energii to świadoma polityka polskiego rządu, która wpłynęła w ostatnich latach na znaczący wzrost udziału OZE w wolumenie wyprodukowanej energii. Dzięki zmianom legislacyjnym nastąpił rozwój energetyki wielkoskalowej i obywatelskiej – rozpoczynając gwałtowny przyrost liczby mikroinstalacji fotowoltaicznych. Stworzone zostały również stabilne ramy wsparcia dla rozwoju energetyki wiatrowej na morzu. Dynamikę rozwoju OZE w Polsce obrazują dane Agencji Rynku Energii na koniec września 2022 r., według których stan mocy zainstalowanej OZE wyniósł prawie 21 GW. Dla porównania pod koniec 2015 r. było to ok. 7 GW. Technologie dominujące to fotowoltaika – ponad 11 GW oraz energetyka wiatrowa na lądzie, gdzie odnotowaliśmy ponad 7,7  GW. Dzięki już podjętym decyzjom i kontraktacjom nowych mocy w różnych systemach wsparcia, przewidujemy ok. 27-28 GW OZE w 2025 r. Do roku 2030 możemy osiągnąć nawet 50 GW. Jednocześnie należy przypomnieć, że Rada Ministrów przyjęła założenia do aktualizacji dokumentu Polityka Energetyczna Polski do 2040 r., które zakładają dalszy dynamiczny rozwój odnawialnych źródeł energii we wszystkich sektorach. Zgodnie z nimi do 2040 r. nastąpi wzrost o 50% zużycia energii brutto w elektroenergetyce z OZE – wcześniej ten cel wynosił 40% w 2040 r. Jest to także odpowiedź na wyzwania związane z niezależnością i suwerennością w kontekście toczącej się wojny w Ukrainie – komentuje Anna Moskwa, Minister Klimatu i Środowiska.

Trudno dyskutować z podawanymi przez nią statystykami, które faktycznie wskazują na bardzo znaczący przyrost OZE w ostatnich ośmiu latach. Niemniej w opinii przedstawicieli branży odpowiedzialnej za rozwój energetyki odnawialnej liczby te mogłyby być znacznie lepsze, głównie w obszarze energetyki wiatrowej. Tutaj od wielu miesięcy toczy się zażarta walka o liberalizację tzw. ustawy odległościowej i wprowadzonej przez nią zasady 10 H.

Energia wiatrowa i tak jest faworyzowana

Oczywiście w takich opiniach jest druga strona medalu, o której koniecznie trzeba pamiętać. Energia wiatrowa sama z siebie nie jest wcale tańsza od konwencjonalnej. Kosztem różni się dzisiaj dlatego, że na energię konwencjonalną nałożono potężne „haracze” i w sztuczny sposób ją podrożono, a energia wiatrowa jest subsydiowana przez państwa, więc niejako sztucznie obniżana. W warunkach normalnej konkurencji rynkowej takiej dysproporcji w ogóle by nie było i trudno byłoby mówić o tym, że energetyka wiatrowa – w dodatku szalenie niestabilna z uwagi na uwarunkowania pogodowe i wymagająca istnienia jak najbardziej konwencjonalnych mocy jako opcji rezerwowej na czas, gdy produkcja z OZE nie jest możliwa z uwagi na pogodę – jest opłacalna.

Niemniej realia są jakie są, rynek energii odnawialnej jest z roku na rok coraz większy, choć o podstawowych aspektach, zazwyczaj pomijanych we wszelkich debatach, zapominać nie należy.

Wystarczy tylko dodać, że w celu zapewnienia finansowania i zagwarantowania pewności inwestycyjnej nowym inwestorom, zapewniono w ostatnich latach liczne systemy wsparcia. To chociażby aukcje OZE, czyli najważniejszy mechanizm wsparcia dla nowych inwestycji. Funkcjonuje w pełnym wymiarze od 2017 r. Łącznie w aukcjach przeprowadzonych w latach 2016-2021 zakontraktowano ok. 11,5 GW nowych mocy, w tym prawie 6 GW w fotowoltaice i ponad 5 GW w wietrze na lądzie. Część z nich już powstała (ok. 2 GW), a pozostałe zostaną wybudowane w najbliższych latach.

Oprócz systemu aukcyjnego wprowadzono inne formy wsparcia działalności operacyjnej dla podmiotów zróżnicowanych pod względem wielkości oraz technologii wytwarzania energii. Są to gwarantowane ceny zakupu (FiT), a także gwarantowane dopłaty do ceny rynkowej (FiP) dla mniejszych wytwórców energii elektrycznej z OZE wykorzystujących biogaz rolniczy, biogaz pozyskany ze składowisk odpadów, biogaz pozyskany z oczyszczalni ścieków lub hydroenergię. Ostatnia nowelizacja ustawy o OZE wprowadziła wydłużenie programów wsparcia związanych ze sprzedażą energii elektrycznej po stałej cenie (FiT) i prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej (FiP) do 30 czerwca 2024 r. Naturalnie, pomimo tego o czym wspomniano, przed branżą energetyki wiatrowej inne wyzwania.

Jej dalszy rozwój może być ograniczany ze względu na wyczerpywanie się możliwości przyłączeniowych sieci. Głównym powodem zaistniałej sytuacji jest bezprecedensowa liczba składanych wniosków o wydanie warunków przyłączenia dla OZE oraz wydanych już przez Operatorów Systemów Dystrybucyjnych warunków przyłączenia i podpisanych umów o przyłączenie. Należy zaznaczyć, że sieci elektroenergetyczne posiadają określone możliwości techniczne dotyczące mocy przyłączonych do nich źródeł energii, w związku z czym nie ma możliwości przyłączenia do sieci dystrybucyjnych dowolnej wielkości mocy źródeł energii. Stąd też rozwiązaniem jest podjęcie działań skupionych na dwóch kluczowych obszarach: optymalizacji istniejących możliwości sieciowych oraz rozbudowie i modernizacji sieci.

Na pewno jednak dalszy rozwój energetyki wiatrowej będzie wpływał na całą krajową gospodarkę. Choćby z tego powodu, że przemysł coraz częściej musi się wykazać zieloną energią jako elementem ograniczania swojego oddziaływania na środowisko. Z tego jest rozliczany przez udziałowców, rynki finansowe, coraz częściej też przez konsumentów. Zainteresowanie firm dostępem do zielonej energii będzie więc rosło i ta energia musi być w odpowiedniej ilości dostępna. Jednym słowem energetyka wiatrowa będzie w przyszłości mocno pożądana.

CAŁA TREŚĆ DOSTĘPNA W "Chemia i Biznes" nr 1/2023

"Chemia i Biznes” to dwumiesięcznik biznesowo-gospodarczy, stworzony z myślą o firmach poszukujących rzetelnej, aktualnej i profesjonalnie przygotowanej informacji na temat rynku chemicznego i sektorów powiązanych.

energetykaOZEPolskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowejprawo