W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Mogą Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej "Polityce prywatności Cookies"

Rozumiem i zgadzam się

REKLAMA

Probiotyki, prebiotyki i postbiotyki w kosmetykach

2025-02-13 / Autor: Monika Rek - mgr chemii, współzałożycielka i Safety Assessor w firmie MPR Labs i MPR Science. Specjalista w zakresie prawa kosmetycznego i oceny bezpieczeństwa kosmetyków. Na co dzień pomaga producentom i dystrybutorom w realizacji projektów wdrożeniowych kosmetyków na rynek europejski i brytyjski.

Wpływ pożytecznych mikroorganizmów na zdrowie skóry był przedmiotem wielu badań w ostatnich dziesięcioleciach. Dostępny jest obecnie szeroki wybór produktów probiotycznych. Probiotyki i ich metabolity mają istotne znaczenie w kosmetyce ze względu na szeroki profil składników i różnorodne działanie fizjologiczne, co zostanie omówione w niniejszym artykule.

Mikrobiom skóry

Skóra jest jednym z największych organów ciała, który służy jako interfejs między ciałem a środowiskiem zewnętrznym. Mikrobiom ludzkiej skóry składa się z licznej (10-100 bilionów) i zróżnicowanej społeczności symbiotycznych komórek drobnoustrojów: bakterii, wirusów oraz eukariotów, takich jak grzyby i stawonogi. Ponieważ nasza genetyka, dieta, styl życia, płeć, wiek, pochodzenie etniczne i siedlisko różnią się od siebie, różnorodność i liczebność występowania tych mikroorganizmów są zmienne u poszczególnych osób i w różnych obszarach skóry. Ewolucja badań nad różnorodnością mikrobiologiczną ludzkiej skóry rozpoczęła się pod koniec lat 50. XX wieku od stosowania ulepszonych metod hodowli komórkowej i identyfikacji według ich cech morfologicznych lub biochemicznych. Od tego czasu badania te wykazały obecność na zdrowej skórze bakterii z rodzaju Staphylococci, Micrococci, Corynebacteria, Brevibacteria, Propionibacteria i Acinetobacter. Większość badań mikrobiomu koncentruje się na identyfikacji składu bakterii, ale społeczność grzybów jest również istotną częścią mikrobioty skóry. Badania oparte na hodowlach wykazały, że Malassezia, Rhodotorula, Debaromyces, Cryptococcus i, w niektórych miejscach, Candida są grzybami komensalnymi skóry. Ponadto zdrowa skóra człowieka jest również kolonizowana przez niezwykłą różnorodność wirusów. Powszechnie wykrywa się wiele wirusów eukariotycznych z rodzin Polyomaviridae, Papillomaviridae, Circoviridae, Caudovirales Adenoviridae, Anelloviridae, Cavemovirus, Luteoviridae, Parvoviridae, Poxviridae, Reoviridae, Retroviridae i Herpesviridae. Chociaż wirusy są ogólnie uważane za czynniki chorobotwórcze, na powierzchni skóry ludzkiej, która wydaje się zdrowa u różnych osób, występuje złożona flora wirusowa. Mikroflora skóry odgrywa ważną rolę w utrzymaniu homeostazy skóry, chroniąc ją przed szkodliwymi patogenami i regulując układ odpornościowy. Brak równowagi w mikrobiomie skóry może prowadzić do stanów patologicznych, takich jak egzema, łuszczyca i trądzik. Równowaga składników mikroflory skóry może zostać zakłócona przez wiele czynników, w tym zmiany poziomu pH, narażenie na toksyny środowiskowe i stosowanie niektórych produktów do pielęgnacji skóry. Istnieją badania, które wskazują, że niektóre szczepy probiotyczne i ich metabolity (postbiotyki) mogą zapewniać korzyści, takie jak poprawa funkcji bariery skórnej, zmniejszenie stanu zapalnego i poprawa wyglądu skóry skłonnej do trądziku lub egzemy. Przed przystąpieniem do omówienia tych składników oraz mechanizmów ich działania należy wyjaśnić kilka terminów związanych z pro-, pre- i postbiotykami.

Probiotyki, prebiotyki i postbiotyki – definicje

W 2018 roku podczas 12. dorocznego spotkania Międzynarodowej Współpracy w zakresie Regulacji Produktów Kosmetycznych (ICCR) omawiano temat kosmetyków i mikrobiomu. Komitet Sterujący ICCR zgodził się na utworzenie nowej Wspólnej Grupy Roboczej (JWG) zajmującej się tematem „Mikrobiom w odniesieniu do kosmetyków”. Na początku 2021 r. grupa robocza ICCR opublikowała dokument podsumowujący “Microbiome and Cosmetics: Survey of Products, Ingredients, Terminologies and Regulatory Approaches”, który jest przeglądem terminologii produktów i składników oraz podejść regulacyjnych. Według ICCR:

probiotyki to żywe lub uśpione mikroorganizmy (np. Lactobacillus casei, Lactobacillus acidophillus, Nitrosomonas eutropha itp.),
prebiotyki to składniki odżywcze dla probiotyków lub naturalnej mikrobioty skóry (np. niacynamid, minerały, woda termalna, witaminy, oligosacharydy, naturalne oleje itp.),
postbiotyki to rozpuszczalne czynniki (produkty lub produkty uboczne metabolizmu) wydzielane przez żywe bakterie lub uwalniane po lizie bakterii (np. lizat fermentacji Bifida, lizat fermentacji Lactococcus, fermentacja Bacillus coagulans itp.).