PFAS: możliwe ograniczenia

• Strona główna
• Artykuły
• PFAS: możliwe ograniczenia

2023-02-13

Propozycja została przygotowana przez władze w Danii, Niemczech, Holandii, Norwegii i Szwecji i przedłożona ECHA 13 stycznia 2023 r. Ma ona na celu ograniczenie emisji PFAS do środowiska oraz uczynienie produktów i procesów bezpieczniejszymi dla ludzi.

„Wszystkie PFAS objęte zakresem wniosku są bardzo trwałe w środowisku. Jeśli ich uwalnianie nie zostanie zminimalizowane, ludzie, rośliny i zwierzęta będą coraz bardziej narażeni na ich działanie. Bez ograniczeń zostaną osiągnięte takie poziomy, które mają negatywny wpływ na zdrowie ludzi i środowisko. Jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, w ciągu najbliższych 30 lat do środowiska trafi około 4,4 miliona ton PFAS” – napisano we wniosku.

- Ta przełomowa propozycja pięciu organów wspiera ambicje unijnej strategii w zakresie chemikaliów i planu działania na rzecz zerowego zanieczyszczenia. Teraz nasze komitety naukowe przystąpią do oceny i opiniowania. Chociaż ocena tak szerokiej propozycji obejmującej tysiące substancji i wiele zastosowań będzie trudna, jesteśmy gotowi = powiedział Peter van der Zandt, dyrektor ECHA ds. oceny ryzyka.

ECHA wyda opinię na temat tego, czy proponowane ograniczenie jest odpowiednie w celu zmniejszenia ryzyka dla zdrowia ludzi i środowiska. Druga opinia będzie dotyczyć skutków społeczno-ekonomicznych, tj. korzyści i kosztów dla społeczeństwa, związanych z wnioskiem. Opinie zostaną sformułowane na podstawie informacji zawartych we wniosku dotyczącym ograniczeń oraz uwag otrzymanych w trakcie konsultacji. Po przyjęciu opinii zostaną one przesłane do Komisji Europejskiej, która wspólnie z państwami członkowskimi UE podejmie następnie decyzję o ewentualnym ograniczeniu.

Związki per- i polifluoroalkilowe (PFAS) to obszerna rodzina obejmująca tysiące syntetycznych związków chemicznych, które mają liczne zastosowania w różnych obszarach życia i są obecne w środowisku. 

Wszystkie takie związki zawierają wiązania węgiel-fluor — jedne z najsilniejszych wiązań spotykanych w chemii organicznej. Oznacza to, że są one wyjątkowo odporne na rozkład podczas stosowania, a także po przedostaniu się do środowiska. Ponadto większość związków PFAS z łatwością przemieszcza się w środowisku, pokonując znaczne odległości od miejsca ich uwolnienia. 

Często obserwuje się zanieczyszczenie wód gruntowych, wód powierzchniowych i gleby związkami PFAS. Oczyszczanie zanieczyszczonych obszarów jest technicznie trudne oraz kosztowne. Jeśli związki nadal będą uwalniane, to wciąż będą się gromadziły w środowisku, wodzie pitnej i żywności.

PFAS mają szeroki zakres różnych właściwości fizycznych i chemicznych. Mogą to być gazy, ciecze lub stałe polimery o dużej masie cząsteczkowej. Niektóre PFAS są opisywane jako długołańcuchowe lub krótkołańcuchowe, ale nie obejmuje to wszystkich różnych rodzajów struktur obecnych w bardzo zróżnicowanej klasie PFAS. PFAS można sortować na wiele sposobów w oparciu o ich strukturę.

PFAS są szeroko stosowane, ponieważ mają unikalne pożądane właściwości. Na przykład są stabilne w intensywnym cieple. Wiele z nich to również środki powierzchniowo czynne i są stosowane na przykład jako repelenty wody i tłuszczu.

Niektóre z głównych sektorów przemysłu wykorzystujących PFAS obejmują lotnictwo i obronę, motoryzację, lotnictwo, materiały mające kontakt z żywnością, tekstylia, skórę i odzież, produkty budowlane i gospodarstwa domowego, elektronikę, straż pożarną, przetwórstwo żywności i artykuły medyczne.

W ciągu ostatnich dziesięcioleci światowi producenci zaczęli zastępować niektóre PFAS innymi PFAS lub substancjami niezawierającymi fluoru. Trend ten był napędzany faktem, że naukowcy i rządy na całym świecie po raz pierwszy dostrzegli szkodliwy wpływ niektórych PFAS (szczególnie PFAS o długim łańcuchu) na zdrowie ludzi i środowisko. Ponieważ uwaga przesunęła się na inne PFAS, stwierdzono, że mają one również właściwości budzące obawy.

Europejska Agencja ChemikaliówPFASprawo