Olejki eteryczne – na pograniczu klasyfikacji

• Strona główna
• Artykuły
• Olejki eteryczne – na pograniczu klasyfikacji

2019-06-25  / Autor: Urszula Ptaszek-Rohde, Chemicos Consulting

Zastosowanie olejków znane jest od czasów starożytnych. Są szeroko wykorzystywane w medycynie tradycyjnej krajów Dalekiego Wschodu, farmacji czy kosmetykach. Działanie olejków eterycznych jest wielokierunkowe, ponieważ determinowane jest zawartością składników aktywnych. Do najcenniejszych i najpopularniejszych olejków eterycznych należą: olejek różany, lawendowy oraz olejek z pomarańczy.

Pochodzenie i otrzymywanie

Zgodnie z definicją zawartą w normie ISO, olejek eteryczny to związek zapachowy, zwykle o złożonym składzie, uzyskany z botanicznie zdefiniowanego surowca roślinnego przez destylację z parą wodną, destylację na sucho lub odpowiedni proces mechaniczny bez ogrzewania. Olejki eteryczne zazwyczaj są oddzielane od fazy wodnej w procesie fizycznym, który nie wpływa znacząco na działanie biologiczne olejku.

Olejki eteryczne mogą gromadzić się w różnych częściach rośliny, ale głównie pochodzą z kwiatów i liści. Poniżej przytoczono najczęściej spotykane olejki eteryczne i ich pochodzenie:
• kwiaty (pomarańcza, róża, lawenda),
• liście (cytronella, eukaliptus, wawrzyn),
• kora (cynamon),
• lasy (drzewo różane, kamfora, drzewo sandałowe),
• korzenie (wetiwer),
• kłącza (kurkuma, imbir),
• suszone owoce (anyż, pietruszka),
• nasiona (gałka muszkatołowa).

W niektórych przypadkach wszystkie części rośliny tego samego gatunku mogą zawierać olejek eteryczny, jednak jego skład jakościowy i ilościowy może się różnić w zależności od miejsca pozyskiwania.

Wymagania prawne

W wymaganiach prawnych dla produktów kosmetycznych znaleźć można szereg regulacji odnoszących się do olejków eterycznych. Znajdują się one w załączniku II i III Rozporządzenia 1223/2009.

Załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 1223/2009, z późniejszymi zmianami, wymienia substancje, które są zabronione do stosowania w produktach kosmetycznych. Wśród substancji wymienionych w tym załączniku znajdują się:
• składniki roślin, które są zabronione w kosmetykach, niezależnie od funkcji,
• rośliny i związki z nich pozyskiwane, które są zabronione w określonych produktach kosmetycznych (składniki perfum)
• substancje, które są zabronione w produktach kosmetycznych, z wyjątkiem gdy są naturalnie obecne w ekstraktach (np. furokumaryny), oraz olejki eteryczne, które podlegają ograniczeniom prawnym.

W załączniku III znajduje się wykaz alergenów zapachowych, które obecne są również w olejkach eterycznych. Załącznik III zawiera dwadzieścia sześć substancji, znanych jako alergeny zapachowe, z zastrzeżeniem obowiązujących warunków etykietowania. Ich obecność w produktach kosmetycznych musi być wykazana na etykiecie produktu, gdy ich stężenie przekracza 10 ppm (0,001%) w produktach niespłukiwanych i/lub 100 ppm (0,01%) w produktach do spłukiwania. Olejki eteryczne są mieszaninami lotnych substancji organicznych o znanej strukturze chemicznej, które reagują, pojedynczo lub w połączeniu, z cząsteczkami biologicznymi (m.in. białkami) w celu wywołania reakcji biologicznych. Dlatego też konieczne jest odniesienie do związku między spożytą dawką substancji a obserwowaną toksycznością.

Aromaterapia

Aromaterapia to proces, który nie ma zatwierdzonej prawnie definicji. Jest to terapia, w której wykorzystuje się materiały roślinne, w tym olejki eteryczne, do poprawy samopoczucia psychicznego i fizycznego. Nie ma medycznych dowodów na to, że aromaterapia może zapobiegać lub leczyć jakiekolwiek choroby. W zależności od zastosowanego olejku można uzyskać efekt wyciszenia, relaksu, pobudzenia lub poprawy koncentracji.

CAŁY ARTYKUŁ DOSTĘPNY JEST W NR 2/2019 KWARTALNIKA "CHEMIA I BIZNES. RYNEK KOSMETYCZNY I CHEMII GOSPODARCZEJ". ZAPRASZAMY.

przemysł kosmetycznyolejki eterycznearomaterapia