Niezawodny łańcuch dostaw produktów chemicznych. Bezpieczeństwo w transporcie

• Strona główna
• Artykuły
• Niezawodny łańcuch dostaw produktów chemicznych. Bezpieczeństwo w transporcie

2024-07-01  / Autor: Małgorzata Krenke, Feed Reach Consulting, licencjonowany doradca ds. bezpieczeństwa DGSA Nr 3090/2022 audytor wewnętrzny REACH specjalista ds. klasyfikacji CLP

W erze, w której chemia i produkty chemiczne przenikają każdy aspekt naszego życia, od farmaceutyków, poprzez materiały budowlane, aż po najnowsze osiągnięcia technologiczne, kluczową kwestią jest niezachwiana pewność dostępności tych produktów na rynku. Niemniej istotne jest przy tym zapewnienie bezpieczeństwa, zarówno osób bezpośrednio związanych z procesami produkcyjnymi, jak i całej społeczności. 

Znaczenie przepisów ADR

ADR (Accord Dangereux Routier) to umowa dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych. Stanowi ona zbiór przepisów prawnych, określających warunki i wymagania bezpiecznego transportu towarów niebezpiecznych, do których z pewnością należy większość dostępnych w gospodarce produktów chemicznych. Przestrzeganie ADR jest obowiązkowe dla wszystkich uczestników łańcucha dostaw, od producentów i podmiotów pakujących, po nadawców, załadowców, przewoźników i odbiorców.

Przepisy ADR harmonizują transport drogowy towarów niebezpiecznych, zapewniając jednolite standardy, od klasyfikacji substancji, poprzez wymogi dotyczące opakowań i stosowania nalepek ostrzegawczych, aż po procedury załadunku i rozładunku. Dzięki temu wszelkiego rodzaju substancje, klasyfikowane jako niebezpieczne, mogą być transportowane i magazynowane z minimalnym ryzykiem, co kontrastuje z produktami nieobjętymi przepisami ADR, przez co mogą one stanowić większe zagrożenie w obrocie gospodarczym.

Kluczowe aspekty bezpieczeństwa transportu ADR obejmują takie zagadnienia, jak:
• Klasyfikacja towarów niebezpiecznych: ADR określa system klasyfikacji towarów niebezpiecznych, który pomaga w identyfikacji rodzajów zagrożeń związanych z poszczególnymi substancjami. Klasyfikacja ta stanowi podstawę dalszego określenia odpowiednich środków bezpieczeństwa. 

• Opakowania i etykietowanie: przepisy ADR szczegółowo określają wymagania dotyczące opakowań i stosowania nalepek ostrzegawczych, aby zapewnić bezpieczny transport. Opakowania muszą spełniać określone wymogi w zakresie wytrzymałości i różnych aspektów bezpieczeństwa, a nalepki muszą jasno, w sposób zrozumiały i czytelny, informować o rodzaju zagrożenia, które towar stwarza w transporcie drogowym.

• Szkolenia: ADR nakłada obowiązek przeprowadzania regularnych szkoleń dla wszystkich osób, zaangażowanych w transport towarów niebezpiecznych. Szkolenia te mają na celu nie tylko zapoznanie z tematyką, o której mowa, ale także, jeżeli nie przede wszystkim, podniesienie świadomości w zakresie potencjalnych zagrożeń oraz nauczenie odpowiednich procedur postępowania i reagowania w sytuacjach awaryjnych, a także stosowania tych procedur w praktyce.

• Dokumentacja: transport towarów niebezpiecznych wymaga odpowiedniej, specjalistycznej dokumentacji, w tym listu przewozowego, który zawiera szereg szczegółowych informacji o przewożonych towarach, w tym ich klasyfikacji oraz o środkach ostrożności.

• Środki bezpieczeństwa i plany awaryjne: przewoźnicy muszą posiadać plany postępowania na wypadek awarii lub wypadku. Obejmują one wyposażenie pojazdów w odpowiednie środki bezpieczeństwa, takie jak zestawy do neutralizacji wycieków oraz opracowanie procedur ewakuacji i powiadamiania służb ratunkowych.

• Ograniczenia dotyczące przewozu: ADR określa również ograniczenia w zakresie transportu niektórych rodzajów towarów niebezpiecznych, w zależności od ich właściwości oraz potencjalnych zagrożeń w takim transporcie. Obejmuje to również zasady dotyczące łączenia (załadunku) różnych towarów do jednej jednostki transportowej.

Dostosowanie do lokalnych przepisów i wyzwań
Pomimo międzynarodowego charakteru ADR, poszczególne kraje mogą wprowadzać dodatkowe wymagania, dostosowując swoje regulacje do lokalnych potrzeb.

Przykładem są Niemcy, gdzie przewóz materiałów wybuchowych klasy 1 podlega dodatkowym ograniczeniom, wymagającym szczególnych certyfikatów i szkoleń dla kierowców. Różnorodność przepisów lokalnych w różnych krajach może stanowić wyzwanie dla międzynarodowych operacji logistycznych, szczególnie w przypadku przedsiębiorstw przewożących towary niebezpieczne z przekroczeniem wielu granic geograficznych różnych państw.

Od rozszerzonych wymogów dotyczących oznakowania i pakowania, przez specjalistyczne szkolenia dla personelu, aż po ograniczenia w transporcie na określonych obszarach, czy w określonych godzinach – wszystkie te aspekty wymagają stałej uwagi i odpowiedniego zarządzania bezpieczeństwem transportu, w szczególności z uwzględnieniem stwarzanych przez przewożone towary różnorodnych zagrożeń fizycznych, chemicznych i biologicznych.

Aby sprostać tym wyzwaniom, firmy muszą nie tylko na bieżąco monitorować i dostosowywać się do zmian w lokalnych regulacjach, ale również inwestować w edukację i szkolenia swoich pracowników. Jest to niezbędne do utrzymania płynności dostaw i do uniknięcia potencjalnych przestojów, opóźnień, a co za tym idzie – nieplanowanych, często wysokich kosztów. 

Bezpieczeństwo transportu produktów chemicznych
Katastrofy, takie jak wypadek w Bhopalu w Indiach w 1984 roku, gdzie uwolnienie izocyjanianu metylu zabiło tysiące ludzi oraz eksplozja w zakładach chemicznych w Tuluzie we Francji w 2001 roku przypominają nam obecnie o wciąż istniejących, potencjalnych zagrożeniach. Te wydarzenia skłoniły do przemyślenia i zaostrzenia przepisów dotyczących również transportu towarów niebezpiecznych, w tym wprowadzenia bardziej rygorystycznych wymogów dotyczących pakowania, stosowania nalepek ostrzegawczych, a także procedur załadunku i rozładunku. Przepisy ADR zostały także zaktualizowane w reakcji na zagrożenia terrorystyczne, co uwidoczniło się po zamachu na World Trade Center w 2001 r.

W świetle powyższych wydarzeń, międzynarodowa społeczność zdała sobie sprawę z konieczności wzmocnienia ochrony przed wykorzystaniem towarów niebezpiecznych w działaniach terrorystycznych. W odpowiedzi na te zagrożenia, przepisy ADR zostały rozszerzone o szczegółowe plany ochrony dla transportu towarów dużego ryzyka, które zostały wyraźnie wskazane poprzez swoje nazwy, ilości lub sposoby przewozu. Te nowe regulacje wymagają od uczestników przewozu opracowania i wdrożenia specjalistycznych procedur bezpieczeństwa, mających na celu zapobieganie nieautoryzowanemu dostępowi do towarów niebezpiecznych oraz ich ochronę przed potencjalnym wykorzystaniem w nielegalnych celach, np. kradzieżach środka transportu.

Ciągłe szkolenia i edukacja
Regularne szkolenia dla kierowców i innego personelu zaangażowanego w transport towarów niebezpiecznych są kluczowym elementem systemu bezpieczeństwa. Dzięki nim wszystkie osoby uczestniczące w poszczególnych operacjach transportowych są świadome potencjalnych zagrożeń oraz znają procedury postępowania w przypadku wszelkiego rodzaju zdarzeń niepożądanych, np. awarii czy wypadku. Wiedza ta jest nieustannie aktualizowana, co pozwala na adekwatne reagowanie nawet w nowych, nieprzewidzianych sytuacjach. 

Listy kontrolne i procedury bezpieczeństwa
Wprowadzenie i stosowanie przez uczestników przewozu list kontrolnych i szczegółowych procedur bezpieczeństwa przed każdym transportem towarów niebezpiecznych znacząco obniża ryzyko wypadków.

Przed wyjazdem na trasę, pojazd oraz jego ładunek są dokładnie sprawdzane pod względem spełnienia wszystkich wymogów technicznych i bezpieczeństwa, co obejmuje przede wszystkim stan techniczny pojazdu, prawidłowość zabezpieczenia ładunku, a także kompletność i poprawność dokumentacji oraz wyposażenia i oznakowania. 

CAŁA TREŚĆ DOSTĘPNA W "Chemia i Biznes" nr 2/2024

"Chemia i Biznes” to dwumiesięcznik biznesowo-gospodarczy, stworzony z myślą o firmach poszukujących rzetelnej, aktualnej i profesjonalnie przygotowanej informacji na temat rynku chemicznego i sektorów powiązanych.

Feed Reach ConsultingADRprawotransportBHP