Nie wolno odciąć Ukrainy od transportu towarów

• Strona główna
• Artykuły
• Nie wolno odciąć Ukrainy od transportu towarów

2022-07-13  / Autor: Witold Nieć

Trudny czas dla przemysłu chemicznego

Według danych UkraineInvest, przemysł chemiczny na Ukrainie, zbudowany w czasach, gdy kraj był częścią ZSRR, odpowiadał przed wojną za 9% całego ukraińskiego eksportu przemysłowego. Ukraińskie firmy wytwarzają szereg produktów, od nawozów po włókna. W 2019 r. wartość całej produkcji chemicznej szacowana była na 2,8 mld dol.

Ukraiński Związek Chemików szacuje, że na początku kwietnia br. nawet 20% firm chemicznych poniosło jakieś szkody związane z działaniami wojennymi. Około połowa wszystkich firm chemicznych znajdowała się w tym czasie w strefie działań wojennych. Eksperci Państwowego Instytutu Badawczego Informacji Techniczno-Ekonomicznej Przemysłu Chemicznego w Czerkasach szacują, że sprzedaż produktów chemicznych spadła średnio o 30% w okresie styczeń-marzec 2022 r. w porównaniu z analogicznym okresem w 2021 r. W styczniu i lutym eksport produktów chemicznych wyniósł prawie 600 mln dol., ale w marcu spadł do 160 mln dol.

Nie lepiej wygląda też sytuacja w sektorze chemii syntetycznej, niezwykle ważnej dla globalnego rozwoju badań nad nowymi lekami i chemii budowlanej, które starają się wszędzie tam, gdzie tylko jest to możliwe, wznawiać produkcję. Przyszłość branży chemicznej zależy od wznowienia eksportu, który w najlepszych latach stanowił 45-55% sprzedaży. Żeby to się jednak udało, konieczne są nowe łańcuchy dostaw surowców i materiałów pomocniczych oraz rozszerzenie importu europejskich chemikaliów na rynek ukraiński.

Konieczne wsparcie w logistyce

Cierpi jednak nie tylko chemia. Wojna z Rosją może w tym roku zmniejszyć ukraińską gospodarkę o 45% – poinformował Bank Światowy. W sytuacji, gdy znaczna część terytorium Ukrainy jest czasowo okupowana lub zamieniana w pole bitwy, kraj ponosi również olbrzymie straty gospodarcze. Żeby chociaż częściowo je zminimalizować, ukraińskie przedsiębiorstwa potrzebują wsparcia z zakresu logistyki, przede wszystkim tej kolejowej.

Ukraina ma olbrzymie znaczenie dla przyszłości europejskiej gospodarki i to także tej innowacyjnej. Według danych Państwowej Służby Geologii i Złóż Ukrainy Derżheonadra, kraj ten ma olbrzymi niewykorzystany potencjał wydobycia litu, kobaltu, tytanu, niklu, chromu, tantalu, niobu, berylu, cyrkonu, skandu, molibdenu i złota. Z grupy 30 minerałów uznanych przez UE za krytyczne dla przyszłości gospodarki Ukraina miała co najmniej 21.

Nie ulega wątpliwości, że dziś jednym z najważniejszych tematów debaty powinna być odbudowa ukraińskiej gospodarki i jej zdolności do realizacji zamówień. Tylko w ten sposób możemy ograniczyć długofalowo konsekwencje ekonomiczne dla Ukrainy i tego wielonarodowego społeczeństwa. Polska i polskie firmy mogą i powinny odegrać tutaj ważną rolę.

Uda się to tylko wtedy, kiedy skoncentrujemy nasze wysiłki na poprawie przepustowości polskich przejść granicznych i terminali, udrożnieniu infrastruktury dojazdowej do polskich portów oraz ich zdolności przeładunkowych. Niezbędne byłoby także powstanie magazynów buforowych, które umożliwiały magazynowanie zarówno zboża, czy rzepaku, jak i innych produktów z Ukrainy. Bez zastosowania kontenerów jest to praktycznie niemożliwe. Konteneryzację przewozów zapowiedział pod koniec marca br. Ołeksandr Kubrakow, ukraiński minister infrastruktury. Innym problemem jest brak – po ukraińskiej stronie – odpowiedniej liczby wagonów przystosowanych do europejskiej szerokości torów.

Według dostępnych danych, całkowita przepustowość zachodnich kolejowych przejść granicznych w marcu 2022 r. wynosiła 1800 wagonów na dobę. W czasie pokoju każdego miesiąca granicę przekraczało około 1,5 mln ton ładunków.

Wyzwania są olbrzymie. W ciągu miesiąca Przyszłość pogrążonej w wojnie ukraińskiej gospodarki zależy również od przewozów przez polsko-ukraińską granicę. Nie wolno odciąć Ukrainy od transportu towarów Witold Nieć transport i logistyka Fot. Depositphotos_egorovartem wojny Ukraina straciła 1,5 mld dol. w eksporcie żywności. Całkowicie zamarł między innymi eksport produktów rolnych przez porty w Odessie i Mikołajewie, którymi przed wojną wysyłano do odbiorców w różnych krajach co miesiąc do 5 mln ton produktów, tymczasem koleją można wysłać maksymalnie do 35 tysięcy ton ziarna dziennie. Przy maksymalnej mobilizacji dostępnych zasobów koleją będzie można wywieźć z Ukrainy 600-800 tys. ton zbóż miesięcznie. Tymczasem w silosach zmagazynowano około 30 mln ton ziarna. A zboże to nie wszystko. Obok 12% światowej podaży pszenicy, Ukraina odpowiada też za 20% światowej podaży kukurydzy. Zgodnie z danymi S&P Global Platts, Ukraina jest także największym na świecie producentem oleju słonecznikowego. Tak było przed wojną, która dramatycznie wpłynęła na zmianę statystyk.

Kontrakty zagrożone wojną

Ukraińskie Ministerstwo Gospodarki poinformowało w komunikacie prasowym, że marcowy eksport wyniósł 2,7 mld dol. (50% lutowego wolumenu), a import – 1,8  mld dol. (30% lutowego wolumenu). Jedna czwarta eksportu to ruda żelaza, podczas gdy eksport metali prawie się zatrzymał. Eksport artykułów rolnych zmniejszył się czterokrotnie w porównaniu z lutym. Logistyka morska została skutecznie zamknięta blokadą portów morskich przez Rosję. Przewozy kolejowe i samochodowe do zachodniej granicy kraju są poważnie utrudnione. Owszem, przynajmniej teoretycznie, można byłoby zmaksymalizować możliwości przeładunkowe portów naddunajskich, którymi dziś do zagranicznych odbiorców trafia około 30% eksportu, ale to wymaga znaczących nakładów w infrastrukturę. Brakuje też barek, miejsc do cumowania i terminali. Nikt przed wojną nie planował ich rozbudowy. Przystosowanie ich do nowych wyzwań wymaga nakładów na remonty i modernizację istniejących połączeń kolejowych i drogowych, prac, które w czasie wojny są trudne do prowadzenia.