Mikrobiom skóry a codzienna pielęgnacja z wykorzystaniem probiotyków i prebiotyków

• Strona główna
• Artykuły
• Mikrobiom skóry a codzienna pielęgnacja z wykorzystaniem probiotyków i prebiotyków

2021-09-21  / Autor: Anna Ratz-Łyko, Safety Assessor, Cosmetics Safety Consulting

Mikrobiom skóry

Skóra stanowi zewnętrzną barierę chroniącą organizm przed czynnikami zewnętrznymi, jest również środowiskiem bytowania mikroorganizmów tworzących ekosystem nazywany mikrobiomem. Mikrobiom to zbiór genomów drobnoustrojów, które bytują na skórze, w układzie oddechowym, w układzie pokarmowym oraz na błonach śluzowych układu moczowo-płciowego. Jest on integralną częścią każdego organizmu, zróżnicowaną i zależną od czynników środowiskowych, wieku, płci, rasy oraz obszaru ciała. W skład mikrobiomu wchodzą bakterie, grzyby i wirusy, które można podzielić na trzy kategorie: mikroorganizmy symbiotyczne, komensalne oraz patogenne, występujące w fizjologicznej równowadze, której zaburzenie prowadzi do zmian chorobowych.

Skóra kolonizowana jest przez mikroorganizmy w momencie narodzin, a skład mikrobiomu zmienia się w ciągu całego życia. Mikroorganizmy występujące na powierzchni skóry są specyficzne dla danego miejsca oraz warunków takich, jak pH, wilgotność, aktywność gruczołów łojowych. Średnia liczba mikroorganizmów izolowanych z powierzchni skóry waha się od 103 do 104 CFU/cm², a w najbardziej wilgotnych miejscach, takich jak pachwiny, pachy i nozdrza oraz skóra głowy wartość ta przekracza 106 CFU/cm². W skład mikrobiomu skóry wchodzą bakterie typu Actinobacteria (52%), Firmicutes (24%), Proteobacteria (16%) i Bacteroidetes (6%). Wśród dominujących rodzajów można wyróżnić Corynebacterium, Micrococcus, Streptococcus i Acinetobacter,  a w obrębie najpopularniejszych gatunków – Staphylococcus epidermidis, Cutibacterium acnes. Do najważniejszych typów grzybów zasiedlających skórę należą Ascomycota i Basidiomycota, a dominującym rodzajem jest Malassezia, Aspergillus, Epicoccum, Rhodotorula, Cryptococcus. Wśród wirusów do najpopularniejszych zidentyfikowanych na powierzchni skóry należą rodziny Papillomaviridae, Polyomaviridae i Circoviridae.

Różnorodność i charakterystyka gatunkowa mikrobiomu skóry człowieka jest cechą indywidualną, a wpływ na nią może mieć środowisko, rasa, płeć, wiek, dieta czy codzienna pielęgnacja skóry. Zrównoważony mikrobiom zapobiega nadmiernej kolonizacji skóry przez patogenne drobnoustroje, wpływa na prawidłowe pH warstwy rogowej naskórka. Wszelkie dysfunkcje bariery naskórkowej prowadzą do zmniejszenia bioróżnorodności mikrobiomu, co może przyczyniać się do stanów zapalnych skóry, zmian trądzikowych, łuszczycy. Wykazano, że bakterie komensalne z rodzajów Lactococcus, Streptococcus, Streptomyces mają zdolność hamowania rozwoju patogennych bakterii. U osób z atopowym zapaleniem skóry różnorodność mikrobiomu jest niższa i często prowadzi do zwiększonej kolonizacji bakteriami z gatunku Staphylococcus aureus, następuje wzrost bakterii beztlenowych z rodzaju Clostridium. U osób z trądzikiem następuje wzrost udziału bakterii z gatunków Cutibacterium acne i Streptococcus epidermidis, z kolei u chorych na łuszczycę obserwuje się zwiększoną kolonizację bakteriami z rodzajów Corynebacterium, Streptococcus, Cutibacterium i Staphylococcus. W patogenezie łojotokowego zapalenia skóry biorą z kolei udział grzyby Malassezia spp.

CAŁA TREŚĆ DOSTĘPNA W "Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej" nr 3/2021

"Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej" to kwartalnik biznesowo-informacyjny z zakresu przemysłu kosmetycznego i środków czystości.

przemysł kosmetycznykosmetykiprebiotykiprobiotyki