2023-06-01 / Autor: Maciej Stodulski specjalista ds. chemii JWP Rzecznicy Patentowi
Światowy rynek produktów charakteryzuje się bardzo wysokim stopniem złożoności i innowacyjności. Duży nacisk położony na rozwój i wdrażanie nowych technologii prowadzi bezpośrednio do postępu nauki i techniki, a tym samym nowych przedmiotów użytkowych dnia codziennego. Pociąga to za sobą poprawę jakości życia, usprawnienie pracy, a także umożliwia dostęp do nowych miejsc zatrudnienia i do stymulacji wzrostu gospodarczego. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż postęp pozwala zgłębiać tajniki otaczającego nas świata, a wszystko to wiąże się bezpośrednio ze zdolnościami twórczymi człowieka. Dlatego też w doktrynie prawnej wykształcone zostało pojęcie dóbr niematerialnych, odnoszących się do wytworów twórczego działania intelektu człowieka oraz rozwoju prawa własności intelektualnej i przemysłowej celem skutecznej ochrony wszelkiego rodzaju innowacyjnych rozwiązań.
Znaczenie praw własności intelektualnej wzrasta wraz z postępem globalnej gospodarki, gdyż wraz ze wzrostem stopnia rozwoju, nieunikniony jest również wzrost nakładu finansowego w innowacje. Sprawia to, że wprowadzanie nowych produktów na rynek staje się bardziej ryzykowne, gdyż wzrost nakładów inwestycyjnych pociąga za sobą konieczność osiągnięcia należycie wyższego zwrotu z poczynionych inwestycji.
Prawa wyłączne – klucz i brakujące ogniwo
Innowacyjny produkt sam w sobie nie jest gwarantem osiągnięcia sukcesu komercyjnego. Ma na niego również wpływ biznes plan, strategia marketingowa, odpowiednio dobrany zespół czy szczegółowa ocena ryzyka danego przedsięwzięcia. Bez względu jednak ile czynników zostanie wziętych pod uwagę i jakie analizy zostaną poczynione, dla zapewnienia odpowiedniego zwrotu z poczynionych inwestycji niezwykle istotna jest należyta i przede wszystkim skuteczna ochrona prawna. O ile biznesplan może być problematyczny dla początkującego przedsiębiorcy, to element prawny sprawia najwięcej problemów wszystkim przedsiębiorcom. To właśnie element ten (a raczej jego brak) może się przyczynić do wpędzenia w tarapaty. Posiadanie wszelkiego rodzaju umów, nawet tych o zachowaniu poufności, to za mało, by można było powiedzieć, że w sposób skuteczny zostały zabezpieczone prawne ramy przedsiębiorstwa lub nowego produktu.
Dlatego też, gdy mowa o innowacyjnych rozwiązaniach, to należy w szczególności pochylić się nad prawną możliwością ochrony własności intelektualnej i przemysłowej: opracować odpowiednią strategię ochronną, skutkującą skutecznym i zdecydowanym działaniem prawnym, monitorowaniem rynku i praw ochronnych konkurencji, które przesądzą o przewadze i silnej pozycji rynkowej, renomie, czy też wartości rynkowej przedsiębiorstwa.
Bez zapewnienia należytej ochrony przedmioty własności intelektualnej mogą zostać wykorzystane przez podmioty trzecie, narażając przedsiębiorstwo na poważne straty finansowe. Warto zdawać sobie sprawę, że prawa własności intelektualnej są prawami wyłącznymi, przez co uprawniony nabywa czasowy monopol na czerpanie z nich korzyści. Monopol w tym przypadku oznacza również, że uprawniony dysponuje możliwością zakazania konkurencji działalności, która wkracza w działalność uprawnionego, jak również możliwością dochodzenia odszkodowania. Dlatego też dostrzeganie zagrożeń związanych z wykorzystaniem cudzych praw wyłącznych jest niezwykle istotne. Ich lekceważenie może sprawić, że zarówno wartość firmy lub wizerunek marki mogą zostać poważnie zaburzone.
Reguluj dostęp do rynku
Korzystając z systemu ochrony wynikającego z prawa własności przemysłowej, uprawnieni zyskują nie tylko bezpieczeństwo prawne do skutecznej komercjalizacji, ale również prawną możliwość zakazującą konkurencji, np. wprowadzania do obrotu, importowania, czy nawet składowania towarów identycznych lub podobnych. To właśnie dzięki elementowi zakazowemu prawa własności przemysłowej zyskujemy skuteczną możliwość kontroli rynku i działalności konkurencji. Dlatego już od samego początku planowania biznesowego powinien być uwzględniony zakres i strategia ochrony praw własności intelektualnej i przemysłowej.
W powszechnym arsenale możliwości praw własności przemysłowej znajdują się m.in. takie prawa wyłączne, jak patenty, wzory użytkowe, wzory przemysłowe i znaki towarowe. To o jakie prawa wyłączne należy się ubiegać zależy stricte od tego z jakim innowacyjnym produktem mamy do czynienia.
W przypadku rozwiązań o charakterze technicznym niezwykle istotne może być uzyskanie patentu lub prawa ochronnego na wzór użytkowy. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że istotą uzyskania patentu czy wzoru użytkowego (jak również innych praw wyłącznych) nie jest możliwość wprowadzenia produktu do obrotu czy też jego używania, ale przede wszystkim możliwość zakazywania innym wytwarzania, używania, magazynowania, importowania czy sprzedawania produktów bez zgody uprawnionego. Innymi słowy, uprawniony z patentu ma prawo decydować, kto może korzystać z opatentowanego rozwiązania, a tym samym regulować dostępem do rynku.
Rób badania, rozwijaj produkt, ograniczaj koszty
Już samo podjęcie prac badawczo-rozwojowych mających rozwiązać określony problem techniczny powinno być poprzedzone badaniem stanu techniki. Badanie to pozwala nie tylko na zapoznanie się z sytuacją rynkową, ale przede wszystkim pozwala zdecydować o kierunku rozwoju produktu lub w ogóle zasadności podjęcia prac rozwojowych. Dzięki niemu już na wczesnym etapie można uniknąć zbędnego nakładu finansowego lub znacząco go ograniczyć.
W miarę postępu prac rozwojowych, przed wprowadzeniem produktu na rynek, przydatne są badania czystości patentowej, gdyż pozwalają się zorientować, czy nie naruszane zostają prawa wyłączne konkurencji. Warto wiedzieć, że w okresie 18 miesięcy od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP, zgłoszenie patentowe nie jest ujawnione do wiadomości publicznej, w związku z czym może się okazać, że w trakcie prowadzenia prac badawczo-rozwojowych zbliżone lub identyczne rozwiązanie właśnie zostało opublikowane. Badania patentowe prowadzone w miarę postępu prac pozwalają nie tyko monitorować poczynania konkurencji, ale również na bieżąco oceniać potencjał komercjalizacji oraz odpowiednio wcześnie reagować poprzez wprowadzanie zmian projektowych. „Fail Fast, Fail Often” to popularne powiedzenie przedsiębiorców z doliny krzemowej, 30 miesięcy od zainicjowania projektu poprzedzonego badaniem stanu techniki, bez dalszego monitorowania, to najprostsza droga do zmarnowania czasu i środków finansowych. Można nawet nie zdawać sobie sprawy, że narusza się prawa wyłączne podmiotów trzecich.

"Chemia i Biznes” to dwumiesięcznik biznesowo-gospodarczy, stworzony z myślą o firmach poszukujących rzetelnej, aktualnej i profesjonalnie przygotowanej informacji na temat rynku chemicznego i sektorów powiązanych.
WięcejSklep
Książka: Surfaktanty i ich zastosowanie w produktach kosmetycznych
95.00 zł
Książka: Atlas Mikrobiologii Kosmetyków
94.00 zł
Książka: Zagęstniki (modyfikatory reologii) w produktach kosmetycznych
78.00 zł
“Chemia i Biznes” nr 5/2025
30.00 zł
"Kosmetyki i Detergenty" nr 3/2025
30.00 zł
Emulsje i inne formy fizykochemiczne produktów kosmetycznych. Wprowadzenie do recepturowania
108.00 zł
WięcejNajnowsze
WięcejNajpopularniejsze
WięcejPolecane
WięcejW obiektywie
PCI Days – trzy dni współpracy, inspirujących spotkań i wyznaczania nowych standardów w branży
VI edycja Targów Pharma & Cosmetic Industry Trade Fair odbyła się w dniach 11-13 czerwca 2025...
Konferencja Przemysłu Kosmetycznego – bardzo duży sukces inauguracyjnej odsłony
28 maja br. odbyła się pierwsza edycja Międzynarodowej Konferencji Przemysłu Kosmetycznego. Organizatorem...
Konferencja Przemysłu Detergentowego: trendy, legislacja, surowce – moc wiedzy w jednym miejscu
27 maja br. odbyła się 14. edycja Międzynarodowej Konferencji Przemysłu Detergentowego. Wydarzenie...
Targi in-cosmetics Global areną kosmetycznych nowości
Targi in-cosmetics Global 2025, które odbyły się w dniach 8–10 kwietnia w Amsterdamie,...