W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Mogą Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej "Polityce prywatności Cookies"

Rozumiem i zgadzam się

Jak redukować emisje w opłacalny sposób? - DB Energy o dekarbonizacji przemysłu chemicznego

2025-11-23 / Autor: DB Energy / Artykuł sponsorowany

Dekarbonizacja w branży przemysłowej to jedno z najważniejszych wyzwań dla współczesnej gospodarki. W Polsce, gdzie sektor przemysłowy odpowiada za znaczącą część całkowitych emisji gazów cieplarnianych, transformacja energetyczna nabiera szczególnego znaczenia – nie tylko ze względów środowiskowych, lecz także z punktu widzenia konkurencyjności i stabilności kosztów przedsiębiorstw. Choć często postrzegana jest jako kosztowny obowiązek, przy właściwym podejściu technologicznym i finansowym może stać się źródłem trwałych oszczędności i realnych korzyści ekonomicznych. Dotyczy to też przemysłu chemicznego, w którym procesy syntezy amoniaku, produkcji nawozów azotowych czy spalania gazu w reformingu parowym należą do najbardziej emisyjnych i energochłonnych.

Na czym polega dekarbonizacja?

Dekarbonizacja oznacza proces ograniczania lub całkowitego usuwania emisji dwutlenku węgla (CO₂) powstającego w wyniku działalności człowieka, przede wszystkim w sektorach przemysłowym, energetycznym i transportowym. Obejmuje ona stopniowe odejście od paliw kopalnych na rzecz źródeł nisko- i zeroemisyjnych oraz zwiększanie efektywności energetycznej procesów produkcyjnych. Przykładowo można rozważyć modernizację systemów wytwarzania pary procesowej, jak i ograniczanie emisji pochodzących bezpośrednio z reakcji chemicznych – np. w procesach produkcji kwasu azotowego, amoniaku czy metanolu. W praktyce wiąże się to z modernizacją instalacji energetycznych, optymalizacją zużycia energii i ciepła oraz lepszym zarządzaniem zasobami w przedsiębiorstwie.

Dekarbonizacja w polskim przemyśle

Rodzimy przemysł wciąż w dużym stopniu opiera się na węglu i gazie ziemnym, co powoduje, że jest odpowiedzialny za około jedną trzecią krajowych emisji CO₂. Najwięcej zanieczyszczeń pochodzi ze spalania paliw w kotłach oraz procesów technologicznych w takich branżach jak hutnictwo, produkcja cementu czy chemia.

Transformacja w kierunku niskoemisyjności obejmuje działania w trzech głównych obszarach:

redukcję energochłonności poprzez poprawę efektywności energetycznej,
zmianę źródeł energii – zastępowanie paliw kopalnych odnawialnymi lub niskoemisyjnymi,
zastosowanie technologii ograniczających emisje, takich jak wychwytywanie i zagospodarowanie CO₂.

W praktyce wdrażanie dekarbonizacji rozpoczyna się od projektów zwiększających efektywność energetyczną. Do najczęściej stosowanych rozwiązań należą systemy odzysku ciepła, układy kogeneracyjne, modernizacje napędów, cyfrowe zarządzanie mediami energetycznymi, instalacje OZE oraz technologie CCS (Carbon Capture and Storage) i CCU (Carbon Capture and Utilization). W zakładach produkujących nawozy azotowe, odzysk ciepła z procesów egzotermicznych – np. utleniania amoniaku – pozwala znacząco ograniczyć zapotrzebowanie na energię pierwotną.

W bazie wiedzy DB Energy znajdziesz artykuł poświęcony tym technologiom – opisujemy w nim poszczególne metody pod kątem okresu zwrotu: Typowe okresy zwrotu technologii energooszczędnych – przegląd rozwiązań dla przemysłu

Dekarbonizacja a opłacalność inwestycji

Podstawą skutecznych działań redukujących emisje jest audyt energetyczny, który pozwala określić, gdzie występują największe straty energii i emisje oraz jakie działania przyniosą najlepszy efekt finansowy. Analiza danych o zużyciu energii stanowi punkt wyjścia do opracowania planu inwestycji z mierzalnymi korzyściami w założonym horyzoncie czasowym. W zakładach chemicznych audyty często ujawniają duży potencjał w modernizacji układów sprężonego powietrza, sieci pary technologicznej oraz wymienników ciepła wykorzystywanych w procesach reakcyjnych.

,,Każde planowane działanie powinno być ocenione pod kątem kosztów wdrożenia, przewidywanych oszczędności i potencjału redukcji emisji i zużycia energii. Wiele projektów modernizacyjnych, szczególnie dotyczących efektywności energetycznej, zwraca się w ciągu kilku lat, a niektóre już po kilkunastu miesiącach. Dla inwestycji o dłuższym horyzoncie zwrotu, coraz częściej stosuje się modele finansowe pozwalające na rozłożenie kosztów w czasie i uwzględnienie prognozowanych wzrostów cen emisji CO₂.” - komentuje dr Piotr Danielski, Prezes Zarządu w DB Energy.

Wzrost rentowności przedsięwzięć dekarbonizacyjnych wspierają również zewnętrzne mechanizmy finansowania. Programy takie jak FEnIKS oferują preferencyjne pożyczki i dotacje na projekty związane z poprawą efektywności energetycznej i ograniczaniem emisji. Dodatkowo przedsiębiorstwa mogą korzystać z modelu ESCO, w którym partner zewnętrzny finansuje inwestycję, a jej koszt jest spłacany z uzyskanych oszczędności. Takie podejście ogranicza ryzyko inwestycyjne i przyspiesza moment osiągnięcia zysków.

Integracja różnych technologii w ramach jednej strategii przynosi dodatkowe efekty – połączenie kogeneracji z instalacjami fotowoltaicznymi, systemami odzysku ciepła i magazynami energii pozwala tworzyć stabilne, niskoemisyjne i elastyczne systemy energetyczne, odporne na wahania cen energii.

Ekonomiczne rezultaty transformacji

Wielu przedsiębiorców postrzega działania dekarbonizacyjne jako kosztowny obowiązek, wynikający z przepisów lub polityki korporacyjnej. Tymczasem inwestycje w efektywność energetyczną przynoszą bezpośrednie oszczędności dzięki mniejszemu zużyciu energii, a tym samym – niższym emisjom. Takie podejście pozwala jednocześnie obniżać ślad węglowy i zwiększać rentowność działalności.

W przypadku bardziej zaawansowanych projektów, jak układy kogeneracyjne czy systemy odzysku ciepła, efekty finansowe są jeszcze bardziej znaczące – zwłaszcza przy rosnących cenach energii i uprawnień do emisji. Dodatkowym atutem jest większa stabilność kosztowa oraz mniejsze uzależnienie od dostaw z sieci energetycznej. Zakłady posiadające własne źródła energii mogą dokładniej planować budżety i zabezpieczać się przed wahaniami cen surowców.

Perspektywy dekarbonizacji przemysłu

W najbliższych latach tempo transformacji w polskim przemyśle będzie wyraźnie rosnąć. Rosnące ceny emisji, wymagania regulacyjne oraz szybki rozwój technologii czynią inwestycje w niskoemisyjność coraz bardziej racjonalnymi ekonomicznie. Coraz silniejsza konkurencja, która już przeszła proces transformacji, wymusza zmiany również wśród polskich przedsiębiorstw. W perspektywie dekady firmy wdrażające kompleksowe strategie dekarbonizacyjne mogą uzyskać trwałą przewagę kosztową, wynikającą z niższych kosztów energii, wyższej efektywności operacyjnej i ograniczonych emisji CO₂.

Podsumowanie

Dekarbonizacja przemysłu to kierunek rozwoju, który pozwala łączyć ograniczanie emisji z poprawą rentowności prowadzonej działalności. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii, właściwemu planowaniu i analizie ekonomicznej, przedsiębiorstwa mogą wykorzystać transformację energetyczną jako trwały element swojej strategii finansowej. Ważne jest, aby decyzje podejmować w oparciu o rzetelne dane pomiarowe i pragmatyczne podejście do efektywności energetycznej – bo dekarbonizacja, prowadzona mądrze, po prostu się opłaca.