Innowacyjne kremy chronią przed smogiem, promieniowaniem i metalami ciężkimi

• Strona główna
• Artykuły
• Innowacyjne kremy chronią przed smogiem, promieniowaniem i metalami ciężkimi

2025-09-29

Prozdrowotne kosmetyki do skóry z linii  "Anti-Pollution", które powstały w laboratoriach Politechniki Krakowskiej, debiutują na polskim i europejskim rynku kosmetycznym! Są pierwszymi produktami sygnowanymi znakiem jakości „Science & Innovation by Cracow University of Technology” (zawierającym logo uczelni).

To kosmetyki nowej generacji. Chronią skórę przed agresywnymi zanieczyszczeniami środowiska, w tym metalami ciężkimi oraz promieniowaniem słonecznym i niebieskim. Ich sekret kryje się w ekstrakcie z korzenia dąbrówki rozłogowej, niepozornej mieszkanki tysięcy polskich ogródków i parków. Badaczki Politechniki Krakowskiej odkryły moc korzenia dąbrówki i wykorzystały ją do opracowania nowoczesnych formulacji kosmetycznych. Opatentowane technologie naturalnego pochodzenia przeszły błyskawiczną ścieżkę komercjalizacji – od publicznej prezentacji wynalazku Politechniki w 2023 roku do wprowadzenia na rynek w formie kosmetyków we wrześniu 2025 roku.

Unikatowe rozwiązania, chronione  patentami i zgłoszeniami patentowymi, powstały dzięki badaniom dr hab. inż. Magdaleny Malinowskiej, dr hab. inż. Elżbiety Sikory i mgr inż. Anny Dziki z Zespołu Chemii i Technologii Kosmetyków Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej.

- Dąbrówka rozłogowa, po łacinie Ajuga reptans L., na której oparłyśmy nasze innowacyjne formulacje kosmetyczne, to pozornie zwyczajna roślinka, bardzo rozpowszechniona na świecie, także w Polsce. Spojrzałyśmy na jej potencjał z nowej perspektywy – zdradza Elżbieta Sikora.

Ajuga obejmuje ponad 70 gatunków, których liście różnią się wielkością i kolorem - od zielonego do czerwonego - w zależności od gatunku i środowiska występowania. 

- Roślina ma charakterystyczne krótkie korzenie główne, z których odchodzą korzenie boczne. Ajuga reptans L. jest odmianą szybko rosnącą o charakterystycznym płożącym się pokroju. W krótkim czasie jej nadmierne i szybkie rozprzestrzenianie się, poprzez wytwarzanie rozłogów, staje się problemem, dlatego uprawy są przerywane, wszelkie rozłogi muszą być wycinane. Biorąc pod uwagę globalne trendy ekologiczne, zrównoważony rozwój i wskazania związane z gospodarką odpadami, uzasadnione jest wykorzystanie wszystkich części rośliny. Ekstrakty z ziela dąbrówki są znane i cenione jako surowce m.in. w produktach do pielęgnacji skóry. Tymczasem na temat jej korzenia brak doniesień literaturowych. To była dla nas inspiracja do podjęcia badań nad jego potencjałem kosmetycznym – wyjaśnia Elżbieta Sikora.

Rynek zna już kosmetyki z liści i kwiatów dąbrówki o deklarowanym działaniu detoksykującym, rozjaśniającym i nawilżającym. Początkowo więc celem badań polskich chemiczek było porównanie składu fitochemicznego i aktywności biologicznej ekstraktów pozyskanych z ziela i korzeni dąbrówki rozłogowej pod kontem potencjalnego zastosowania jako wielofunkcyjnego surowca kosmetycznego.

– Potencjał korzenia Ajuga pozostawał dotąd nieodkryty. My jako pierwsze na świecie skupiłyśmy się na nim w badaniach. I tu było nasze: "Eureka"! – przyznaje Magdalena Malinowska.

- Badania przyniosły niezwykle ciekawe odkrycia. Wykazały,  że ekstrakt z korzenia dąbrówki rozłogowej przewyższa aktywnością ekstrakty z ziela – w działaniu promieniochronnym, w zdolności do wychwytywania metali ciężkich oraz, co równie  ważne, w zdolności do ograniczania aktywności enzymów: tyrozynazy i kolagenazy – zdradza Elżbieta Sikora.

Tyrozynaza jest kluczowym enzymem w procesie syntezy melaniny, pigmentu znajdującego się w naszej skórze. Hamowanie jej aktywności oznacza działanie wybielające, rozjaśniające przebarwienia i wyrównujące koloryt skóry. Natomiast kolagenaza jest enzymem odpowiedzialnym za degenerację struktury kolagenu – białka stanowiącego podstawowy składnik budulcowy skóry. Inhibicja aktywności kolagenazy oznacza, że ekstrakt z korzenia Ajuga chroni skórę, spowalniając procesy degradacji struktur białkowych, wzmacnia jej elastyczność i sprężystość. Wyciąg z korzenia wykazuje też inną istotną zdolność – do chelatowania jonów metali ciężkich. Wiążąc metale w kompleksy, chroni skórę przed szkodliwym działaniem zanieczyszczeń środowiska.

Badaczki Politechniki wykazały też, że korzeń działa ochronnie na szerokie spektrum promieniowania, zarówno słonecznego, jak i niebieskiego. Tworzy niewidzialną tarczę przed szkodliwym promieniowaniem UV i HEV, emitowanym przez słońce oraz ekrany komputerów, telefonów i tabletów.

Innowatorki podkreślają, że właśnie dlatego produkty stworzone na bazie korzenia dąbrówki, to pionierzy nowej generacji kosmetyków. 

 – Nie ma na rynku niczego podobnego. Podczas gdy typowe produkty anti-pollution skupiają się na jednym aspekcie, nasze działają na wielu frontach jednocześnie. To nie są zwykłe kremy pielęgnacyjne. To kosmetyki prozdrowotne, które nie tylko dbają o wygląd, ale realnie chronią zdrowie skóry. Szczególnie dla mieszkańców miast to prawdziwa rewolucja. Przeprowadziłyśmy kompleksową analizę naukową: badania aparaturowe z analizatorem skóry, testy konsumenckie, ocenę mechanizmu działania antyoksydacyjnego i chelatującego. Nasze odkrycie chronią dwa patenty polskie, dwa dodatkowe zgłoszenia patentowe i know-how. Ochrona obejmuje zarówno produkty, jak i niezwykle efektywny proces ekstrakcji - ocenia Magdalena Malinowska. 

To, że ekstrakt z korzenia dąbrówki, działa wielotorowo potwierdziły badania.

Ekstrakt  z korzenia dąbrówki pozyskiwany jest metodą ekologiczną, która pozwala zachować wszystkie właściwości biologiczne składników. Nie stosuje się w produkcji wysokich temperatur, brak też degradacji składników pod wpływem promieniowania. Komponenty receptury to w większości surowce naturalne, a cała seria powstała z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju.

Politechnika Krakowskaprzemysł kosmetycznybadania i rozwójinnowacyjność