Ignacy Mościcki: od króla azotu do Prezydenta II RP

• Strona główna
• Artykuły
• Ignacy Mościcki: od króla azotu do Prezydenta II RP

2021-04-14

Mościcki urodził się 1 grudnia 1867 w Mierzanowie na Mazowszu. Chemię ukończył na Politechnice w Rydze. W wyniku udziału w spisku, zmuszony został do emigracji – Mościcki współtworzył bombę, która miała być użyta w zamachu na generała-gubernatora Warszawy - Josifa Hurko. Uciekł do Londynu, gdzie dalej kształcił się w Technical College w Finsbury i Patent Library.

Podczas pobytu w Anglii, Mościcki musiał znaleźć pracę. Przeszkodą w tym była nieznajomość języka. Udało mu się jednak kupić aparaturę do produkcji kefiru, który następnie rozwoził do klientów. Biznes po pewnym czasie upadł, a Mościcki w 1897 r. przeniósł się do Szwajcarii, gdzie otrzymał stanowisko asystenta na uniwersytecie we Fryburgu, powracając do ścieżki naukowej.

Wkrótce, stając się wybitnym elektrochemikiem technologii, objął stanowisko kierownicze w firmie Société de l'Acide Nitrique, gdzie pracował nad otrzymaniem tlenku azotu z powietrza – związku niezbędnego do powstawania kwasu azotowego. Ponieważ popyt na kwas był wówczas ogromny, z powodu coraz mniejszych złóż saletry chilijskiej, odkrycie Mościckiego okazało się przełomem, co po jego śmierci zostało opisane w przeglądzie chemicznym. Rozwiązanie było interesujące zarówno dla nauki, jak i przemysłu, ponieważ mogło usprawnić produkcję związków azotowych.

Naukowcy w Norwegii odkryli jeszcze mniej kosztowną metodę, dlatego Mościcki przerwał pracę nad budową fabryki azotu opartą na jego patencie i kontynuował badania, które zostały docenione przez samego Einsteina. W 1910 roku w Chippis udało się otworzyć fabrykę i zaczęto produkować i sprzedawać kwas azotowy na skalę masową.

W 1912 r. Mościcki znów trafił na uczelnię – do Katedry Chemii Fizycznej i Elektrochemii Technicznej Politechniki Lwowskiej, a trzy lata później został dziekanem tamtejszego Wydziału Chemicznego, gdzie prowadził badania nad ropą.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Mościcki zaangażował się w organizowanie polskiego przemysłu chemicznego. Zorganizował ośrodek naukowy, który opracowywał technologie chemiczne, a później przekształcony został w Chemiczny Instytut Badawczy, którego był dyrektorem.

Był to ostatni etap kariery naukowej chemika. Po zamachu majowym w 1926 roku Józef Piłsudski zaproponował mu objęcie urzędu Prezydenta RP. Od tej pory do badań wracał dorywczo. Swoją prezydenturę zakończył w 1939 r. tuż po wybuchu wojny. 17 września przekroczył granicę i został internowany w Rumunii. Tam nie mógł wypełniać obowiązków głowy państwa, więc na mocy konstytucji wskazał swojego następcę. Następnie osiadł w Szwajcarii, tracąc wpływ na życie polityczne i pracując zawodowo. Zmarł 2 października 1946 r. w Versoix w Szwajcarii.

Ignacy Mościcki bez wątpienia był budowniczym polskiego przemysłu chemicznego. Na swoim koncie ma 60 prac i 45 patentów. Opracował metodę otrzymywania kwasu azotowego z powietrza z wykorzystaniem energii elektrycznej. Wykładał na Politechnice Warszawskiej – pracował w Katedrze Elektrochemii Technicznej. Do jego ważnych wynalazków zaliczyć należy również kondensatory wysokiego napięcia, po raz pierwszy wykorzystane przy budowie wieży Eiffla i aparaty do zabezpieczania sieci elektrycznych przed wyładowaniami atmosferycznymi.

Od jego nazwiska wywodzi się dzielnica przemysłowa Mościce, w której swoją siedzibę mają zakłady chemiczne. Inicjatorem budowy fabryki chemicznej był właśnie w 1927 r. Ignacy Mościcki. Zakład uruchomiono trzy lata później. Mościce zaprojektowano w zgodzie z ideą miasta-ogrodu brytyjskiego urbanisty Ebenzera Howarda. Duża ilość terenów zielonych miała minimalizować negatywne skutki oddziaływania zakładów chemicznych na środowisko. Dlatego Mościce nazywane są dzielnicą-ogrodem. Nazwa Mościce w PRL-u nie była oficjalnie używana.

ludziePPG