Europejskie rolnictwo zagrożone wpływem Zielonego Ładu

• Strona główna
• Artykuły
• Europejskie rolnictwo zagrożone wpływem Zielonego Ładu

2022-06-29

Jak tłumaczy PSOR, przed Unią Europejską szereg wyzwań w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i konkurencyjności produkcji rolnej. Zrównoważona produkcja i konsumpcja żywności, łagodzenie zmian klimatu oraz powstrzymanie spadku różnorodności biologicznej to kluczowe kwestie, które zadecydują o przyszłości. Europejski Zielony Ład obejmuje wiele aspektów związanych z klimatem i środowiskiem naturalnym. Jego nadrzędnym celem jest do 2050 r. uczynić Europę pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Z nowymi wymaganiami zmierzą się wszystkie branże związane z produkcją rolną, m.in. producenci środków ochrony roślin.

Według Stowarzyszenia, wprowadzane obecnie przepisy legislacyjne powinny być dostosowane do zmieniających się warunków rynkowych, a państwa członkowskie powinny mieć prawo adaptować je do lokalnych uwarunkowań. Nowe przepisy nie powinny prowadzić do zmniejszenia produkcji rolnej, zagrażać bezpieczeństwu żywnościowemu UE ani zwiększać jej zależności od żywności importowanej. Tymczasem jest odwrotnie.

Sposoby na osiągnięcie celów EZŁ i strategii „Od pola do stołu” ujęte są w opublikowanym 22 czerwca br. przez Komisję Europejską projekcie rozporządzenia o zrównoważonym stosowaniu środków ochrony roślin. Dokument zakłada między innymi ograniczenie o 50% stosowania chemicznych środków ochrony roślin do 2030 roku na poziomie UE. Natomiast na poziomie krajów członkowskich, w zależności od dotychczasowego poziomu zużycia, redukcja do 2030 roku ma wynosić 35%, 50% lub 65%. 

- Biorąc pod uwagę wyżej wymienione wyzwania stojące przed sektorem żywnościowym, zaproponowane sposoby realizacji celów EZŁ wydają się co najmniej bardzo ambitne, a konsekwencje realizacji tych celów nie poddane wystarczającej analizie. Ustalone poziomy redukcji na poziomie UE i państw członkowskich powinny być proporcjonalne do celu, jaki przyświeca strategii EZŁ, czyli ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska. Celów tych nie można ustalać w sposób jednolity i arbitralny bez uwzględnienia zróżnicowania krajów członkowskich pod względem warunków stosowania środków ochrony roślin, presji agrofagów, uwarunkowań agronomicznych, potrzeb w zakresie bezpieczeństwa żywności, wpływu na różnorodność biologiczną, a także względów społeczno-gospodarczych i bezpieczeństwa żywnościowego. Aby cele redukcyjne były możliwe do osiągnięcia, powinny być realistyczne i oparte na dowodach naukowych. Powinny też uwzględniać poziom stosowania środków ochrony roślin w danym państwie członkowskim oraz wcześniejsze działania podejmowane w kierunku redukcji zużycia i ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin – brzmi stanowisko PSOR.

Co więcej, ustalone cele redukcyjne muszą brać pod uwagę bieżącą sytuację rolników, m.in. to czy alternatywne metody ochrony roślin są dostępne, skuteczne, bezpieczne oraz przystępne cenowo. Rolnicy muszą mieć pewność, że gdy stracą dostęp do dotychczas stosowanego narzędzia, będą mieli do dyspozycji opłacalne i skuteczne alternatywy. Tylko w ten sposób można zapewnić rolnikom niezbędne narzędzia ochrony upraw oraz skutecznie zbliżyć się do realizacji unijnych celów redukcyjnych do 2030 r. 

- Warto zauważyć, że do tego terminu zostało osiem lat, podczas gdy cały proces wprowadzenia nowego środka ochrony roślin na rynek, obejmujący wykonanie ponad 150 różnego rodzaju badań oraz dopuszczenie do obrotu i stosowania, trwa średnio 11 lat – dodają eksperci PSOR.

Od czasu ogłoszenia EZŁ kilka renomowanych instytucji naukowo-badawczych opublikowało analizy prognozujące skutki realizacji celów w nim zawartych. Wśród najbardziej kompleksowych analiz znajdują się dokumenty opracowane przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej, Służby Badawcze Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych i Wageningen University & Research oraz raport „Wpływ Europejskiego Zielonego Ładu na polskie rolnictwo”, przygotowany przez konsorcjum autorów z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego i Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Wnioski zawarte w tych dokumentach są zbliżone i wskazują, że realizacja założeń EZŁ spowoduje spadek produkcji rolnej, spadek dochodów rolników, wzrost cen żywności, wzrost zależności Europy od importu, zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego, eksport emisji poza UE.

W świetle tych opracowań, zmniejszenie stosowania środków ochrony roślin w Unii Europejskiej o 50% do 2030 roku wydaje się być celem nierealnym do osiągnięcia bez szkody dla europejskiego rolnictwa.

Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślinśrodki ochrony roślinprawo