Chemia i Biznes

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Mogą Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej "Polityce prywatności Cookies"

Rozumiem i zgadzam się

Konfiguracja makiety

Ekoprojektowanie dla recyklingu

2021-08-27  / Autor: Dominik Wójcicki

Ekoprojektowanie to wymóg, którego spełnienie już w tej chwili jest i w kolejnych latach będzie jednym z najważniejszych obowiązków przemysłu opakowaniowego. Celem ekoprojektowania jest ograniczenie wpływów środowiskowych opakowania i produktu, przy zachowaniu odpowiedniego bezpieczeństwa produktu.

Nie ma odwrotu

W unijnej Strategii na rzecz Tworzyw Sztucznych w Gospodarce o Obiegu Zamkniętym zawarta jest wizja nowej gospodarki tworzywami sztucznymi. Rola ekoprojektowania wysuwa się w tym dokumencie na plan pierwszy. Akt Komisji Europejskiej, będący mapą rozwoju dla europejskiego przemysłu tworzyw sztucznych zakłada, iż w procesie produkcji i projektowania trzeba wprowadzić zmiany umożliwiające osiągnięcie wyższych wskaźników recyklingu dla wszystkich kluczowych zastosowań. Do 2030 r. ponad połowa wytwarzanych w Europie odpadów tworzyw sztucznych ma być poddawana recyklingowi. Wskaźnik selektywnego zbierania odpadów tworzyw będzie więc bardzo wysoki. Tym samym powstać ma inteligentny, innowacyjny i zrównoważony sektor tworzyw sztucznych, w którym projektowanie i produkcja uwzględnią potrzeby w zakresie ponownego użycia, naprawy i recyklingu oraz przyczynią się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w UE i zależności Unii od importowanych paliw kopalnych. By to osiągnąć, wzrosnąć musi motywacja producentów wyrobów i opakowań z tworzyw sztucznych, aby brali oni pod uwagę potrzeby recyklingu lub ponownego wykorzystania na etapie projektowania produktów. Wciąż bowiem tworzywa produkuje się z wielu różnych polimerów i w znacznym stopniu dostosowuje się je do konkretnych potrzeb, dodając określone składniki w zależności od funkcjonalnych i estetycznych wymogów danego producenta. Taka różnorodność utrudnia zaś proces recyklingu, podwyższa jego koszty i wpływa na jakość oraz wartość tworzyw pochodzących z recyklingu. Specyficzne rozwiązania projektowe, które w niektórych przypadkach wynikają z decyzji marketingowych (np. zastosowanie bardzo ciemnych kolorów) również często negatywnie wpływają na wartość recyklatu.

Można naturalnie powiedzieć, że wizja nowej gospodarki tworzywami, to tylko… wizja, ale od opublikowania dokumentu minęły już prawie trzy lata i doskonale widać, że tejże wizji jest podporządkowane unijne prawodawstwo w dziedzinie tworzyw sztucznych. Przywoływane z dokumentów unijnych określenie „wzrostu motywacji producentów wyrobów i opakowań z tworzyw sztucznych” zostanie na nich zwyczajnie wymuszone legislacją i idącymi w ślad za tym zakazami i opłatami. Dlatego od ekoprojektowania i recyklingu odwrotu już nie ma.

Recykling to wciąż niekiedy trudność

Chociaż transformacja europejskiego sektora tworzyw jest przesądzona i już się dokonuje, to nie oznacza to, że jest to proces bezproblemowy. Firma Interseroh na bazie swoich doświadczeń wyróżnia trzy główne trudności w recyklingu opakowań. Po pierwsze jest to nieodpowiednie opakowanie: zły projekt opakowania może dezorientować inteligentne urządzenia do sortowania, prowadząc do obniżenia poziomów recyklingu. Na przykład użycie zbyt dużych etykiet i czarnych tworzyw sztucznych oznacza, że maszyny sortujące nie rozpoznają prawidłowo materiału opakowania.

Po drugie, jest to użycie połączeń różnych materiałów w jednym opakowaniu, co może utrudnić konsumentom prawidłowe rozdzielenie lub przypisanie opakowania do właściwej frakcji. Nawet w przypadku słoika z papierową etykietą i metalowym wieczkiem, rozdzielenie przez konsumenta bywa problematyczne, bowiem nie jest on pewien, które części oddzielać (wieczko), a które pozostawić (etykieta), bo nie stanowią bariery w recyklingu szkła. Największym wyzwaniem są jednak opakowania wielomateriałowe, np. pokryte aluminium torebki na przekąski, w przypadku których oddzielenie poszczególnych surowców jest całkowicie niemożliwe.

Po trzecie kłopotem jest niski poziom edukacji – opakowania bywają po prostu wyrzucane do niewłaściwego pojemnika, więc nie mogą trafić do odpowiedniego recyklera.

Receptą na taki stan rzeczy jest natomiast odpowiednie projektowanie opakowań, tak aby recykling stawał się po prostu łatwiejszy.

– Konieczna jest zmiana sposobu myślenia o zrównoważonym rozwoju. Jedną z podstawowych rzeczy, które należy zmienić, aby spełnić nowe wymagania i osiągnąć poziomy recyklingu, jest przemyślany ekologiczny projekt opakowania – podkreśla Markus Müller-Drexel, dyrektor zarządzający Interseroh Dienstleistungs.

Czym jest ekoprojektowanie?

Temat podejmuje Marta Krawczyk, pełnomocnik zarządu ds. Zintegrowanego Systemu Zarządzania w Rekopol Organizacji Odzysku Opakowań.

– Ekoprojektowanie opakowań ma wejść do praktyki przemysłowej tylnymi drzwiami i nie jest to absolutnie rzecz zła, ma być nawet niezauważalna dla konsumenta. Nie ma to skutkować produkcją opakowań brzydszych, gorszych lub droższych. Ekoprojektowanie w praktyce oznacza opracowanie nowej lub udoskonalonej wersji opakowania o mniejszym wpływie na środowisko. Cztery główne strategie ekoprojektowania to projektowanie dla zrównoważonego pozyskiwania materiałów, projektowanie dla bezpiecznego i jak najdłuższego wykorzystania opakowania, projektowanie dla efektywnej produkcji i dystrybucji opakowań oraz projektowanie dla zbiórki i odzysku materiałów. To, jak zbudowane jest opakowanie, ma zasadnicze znaczenie dla jego wpływu na środowisko, gdyż 80% wpływu produktu na środowisko jest determinowane przez etap projektowania. Dlatego ekoprojektowanie to dzisiaj szansa dla biznesu. Jest ono jednym z narzędzi ułatwiających osiągnięcie materiałowych i ogólnych celów recyklingu. Wysokie poziomy recyklingu to natomiast mniej odpadów w spalarniach, na składowisku czy w środowisku. W przyszłości wyższe osiągnięte poziomy recyklingu, to prawdopodobnie niższe opłaty dla przemysłu. Im bowiem łatwiejsze do zbiórki i recyklingu opakowania, a jednocześnie zgodne z zasadami ekoprojektowania, tym firmy będą ponosić niższe opłaty za zebranie i przygotowanie do recyklingu odpadów opakowaniowych. Dla recyklerów i całej gospodarki wdrażanie ekoprojektowania oznacza również więcej dobrej jakości surowca do produkcji opakowań, ale także uniezależnienie się od surowców pierwotnych i tym samym lepsze postrzeganie społeczne tworzyw sztucznych. Nie można zapomnieć jednak o tym, że ekoprojektowanie to także wyzwania dla przedsiębiorstw. Jest tak, gdyż brak w ustawach lub rozporządzeniach definicji przydatności do recyklingu. Wciąż istnieją ograniczenia technologiczne, więc trudno o jednoznaczne kryteria. Ponadto prostszymi i zunifikowanymi opakowaniami trudniej konkurować na półce sklepowej i wypełniać ich marketingową funkcję. Wymagania prawne wyprzedzają więc nawyki konsumenckie, które preferują duże i kolorowe opakowania. Trwa ponadto stała rynkowa walka o dobrej jakości regranulaty, które pozwolą tworzyć opakowania w myśl zasady ecodesignu, więc i dostępność surowca wpływa na możliwość prowadzenia ekoprojektowania. Istnieje wreszcie pytanie o bezpieczeństwo opakowań z recyklingu – komentuje Marta Krawczyk z organizacji Rekopol.

Dodaje ona przy tym, że aby ekoprojektowanie było możliwe, to musi istnieć tzw. przydatność do recyklingu dla tworzyw. Kiedy natomiast ona zachodzi?

– Wtedy, gdy mamy do czynienia z sytuacją, w której główne elementy opakowania stanowią łącznie ponad 95% całkowitej masy opakowania, są przydatne do recyklingu, a pozostałe składniki opakowania są kompatybilne z procesem recyklingu i nie utrudniają recyklingu głównych komponentów. Opakowania, w przypadku których jedynym sprawdzonym sposobem recyklingu jest recykling do zastosowań, które nie pozwalają na dalsze cykle użytkowania (np. tworzywa sztuczne na drogi), nie mogą być uważane za opakowania nadające się do recyklingu. Dla globalnej sieci Paktów Plastikowych, sugerowany test i próg do oceny czy recyklingowalność projektu opakowania jest udowodniona „w praktyce i na dużą skalę", to ocena zarówno tego, czy opakowanie osiąga 30% współczynnik recyklingu pokonsumpcyjnego w wielu regionach razem reprezentujących co najmniej 400 mln mieszkańców oraz czy 30% współczynnik recyklingu pokonsumpcyjnego jest osiągnięty na rynkach Paktu. Jeśli próg jest osiągnięty, czy to globalnie czy lokalnie, wówczas można wywnioskować na potrzeby raportowania przez Pakt Plastikowy, że system recyklingu istnieje dla danej kategorii opakowania – podsumowuje Marta Krawczyk, pełnomocnik zarządu ds. Zintegrowanego Systemu Zarządzania w Rekopol Organizacji Odzysku Opakowań.

Na koniec wskazuje ona, iż dobry projekt opakowania to tylko jeden z czynników umożliwiających proces recyklingu opakowań. Pozostałe to segregacja, technologiczne możliwości wysortowania odpadu w sortowni oraz funkcjonujące technologie do recyklingu.


przemysł opakowaniowyekoprojektowanieRekopol Organizacja Odzysku Opakowańrecyklingodpady

Podoba Ci się ten artykuł? Udostępnij!

Oddaj swój głos  

Ten artykuł nie został jeszcze oceniony.

Dodaj komentarz

Redakcja Portalu Chemia i Biznes zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób, zawierających słowa wulgarne lub nie odnoszących się merytorycznie do tematu. Twój komentarz wyświetli się zaraz po tym, jak zostanie zatwierdzony przez moderatora. Dziękujemy i zapraszamy do dyskusji!


WięcejNajnowsze

Więcej aktualności



WięcejNajpopularniejsze

Więcej aktualności (192)



WięcejPolecane

Więcej aktualności (97)



WięcejSonda

Czy polski przemysł chemiczny potrzebuje dalszych inwestycji zagranicznych?

Zobacz wyniki

WięcejW obiektywie