Czystość mikrobiologiczna testerów kosmetyków z drogerii sieciowych

• Strona główna
• Artykuły
• Czystość mikrobiologiczna testerów kosmetyków z drogerii sieciowych

2020-03-12  / Autor: Anna Niepsuj-Wójkowska, Intertek Poland

Producent kosmetyków jest zobowiązany, aby jego produkt końcowy był czysty mikrobiologicznie, zgodnie z kryteriami mikrobiologicznymi określonymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 23 grudnia 2002 r. w sprawie określenia procedur pobierania próbek kosmetyków oraz procedur przeprowadzania badań laboratoryjnych lub według wymagań bardziej restrykcyjnej normy PN-EN ISO 17516:2014-11 Kosmetyki – Mikrobiologia – Limity mikrobiologiczne (dokument ten ma zastosowanie do wszystkich kosmetyków, z wyłączeniem produktów niskiego ryzyka mikrobiologicznego, o których mowa w PN-EN ISO 29621:2017-04 – w przypadku tych produktów badania mikrobiologiczne nie muszą być wykonywane, oczywiście na podstawie rozsądnie przeprowadzonej oceny ryzyka).

Ponadto producent, w celu zapewnienia wysokiej jakości produktu i bezpieczeństwa konsumenta, jest zobowiązany potwierdzić, że liczba niespecyficznych mikroorganizmów izolowanych z kosmetyku jest na stałym poziomie lub ulegała redukcji w trakcie okresu jego trwałości. Jednym z najważniejszych elementów analizy mikrobiologicznej, dopuszczającym badany produkt do obrotu, jest wykluczenie obecności drobnoustrojów chorobotwórczych.

Kryteria mikrobiologiczne dotyczące produktów kosmetycznych I i II kategorii

Według Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 23 grudnia 2002 r. Dz. U. 2003 nr 9 poz. 107 Zał. 1 oraz PN-EN ISO 17516:2014-11 produkty kosmetyczne dzieli się na dwie kategorie. Do kategorii I należą kosmetyki przeznaczone dla dzieci poniżej trzeciego roku życia i produkty kosmetyczne stosowane na błony śluzowe lub w okolice oczu. Z kolei kategorię II stanowią wszystkie pozostałe kosmetyki.

Bezpieczny poziom zanieczyszczenia mikrobiologicznego (spełnione ww. kryteria mikrobiologiczne) w niesterylnym gotowym produkcie kosmetycznym powinien być utrzymany w wyznaczonym terminie trwałości (trwałość do 30 miesięcy) lub w terminie trwałości po otwarciu (PAO, trwałość ponad 30 miesięcy) (mając na uwadze także nieprzewidziane zachowania konsumenta).

Zagrożeniem dla czystości mikrobiologicznej końcowej postaci środka kosmetycznego może być zanieczyszczony surowiec, niewłaściwa higiena procesu produkcyjnego (higiena osobista personelu, czystość powierzchni produkcyjnych urządzeń, woda technologiczna, powietrze, opakowania). Skażenie mikroorganizmami kosmetyku może nastąpić również podczas dystrybucji (warunki przechowywania, czas i sposób użycia, liczba użytkowników).

Mikrobiom człowieka jest unikalny dla każdej jednostki. Gdy wiele osób korzysta z tego samego produktu kosmetycznego, tempo zanieczyszczenia mikrobiologicznego może znacząco wzrosnąć. Skażenie drobnoustrojami produktu kosmetycznego może prowadzić nie tylko do pogorszenia jego jakości organoleptycznej i sensorycznej, utraty właściwości użytkowych, ale także do zagrożenia zdrowia potencjalnego konsumenta.

Kilka przykładów wpływu mikroorganizmów na produkt kosmetyczny i potencjalne zepsucie się wyrobu:
• zmiana barwy: drobnoustroje redukujące siarczany → wytrącone siarczki; Pseudomonas spp., Serratia marcescens → tworzenie pigmentów,
• zmiana zapachu: mikroorganizmy lipolityczne → jełczenie, proteolityczne → aminy, redukujące siarczany → H₂S, fermentacyjne → alkohol, kwasy organiczne,
• zmiana lepkości i rozdział faz: mikroorganizmy tworzące śluz → wzrost lepkości, rozkładające polimery → obniżenie lepkości, fermentujące alkohol → rozkład emulsji,
• zmiana pH: mikroorganizmy fermentacyjne – kwasy organiczne → obniżenie pH; proteolityczne – zapach amoniaku → podwyższenie pH,
• tworzenie się gazów → zniekształcenie opakowania – bombaż,
• zużycie tlenu: aeroby → zniekształcenie opakowania – zassanie,
• widoczne zepsucie: zmętnienie, kłaczki,
• zmiana smaku.

Produkt kosmetyczny prawidłowo zakonserwowany to produkt bezpieczny dla zdrowia konsumenta, zawierający odpowiednio dobraną substancję/układ konserwujący (zazwyczaj mieszanina kilku konserwantów) w stężeniach możliwie najmniejszych, ale skutecznych, przy jednoczesnym neutralnym stosunku do rodzimej mikroflory skóry konsumenta.

Czynnikami, które również sprzyjają zapewnieniu stabilności mikrobiologicznej wyrobu kosmetycznego są:
• szczelne opakowania barierowe (np. opakowania typu airless, aerozole, które ograniczają kontakt produktu kosmetycznego ze środowiskiem zewnętrznym: mikrobiotą człowieka, powietrzem),
• opakowania produktów do jednorazowego użytku – wyeliminowanie ryzyka wtórnego skażenia mikrobiologicznego,
• objętość opakowania – im mniejsze opakowanie, tym mniejsza porcja wyrobu kosmetycznego, a więc krótszy czas stosowania i ograniczona liczba ingerencji z zewnątrz, z możliwością wtórnego zanieczyszczenia formulacji oraz krótszy czas namnażania się drobnoustrojów.

Bezpiecznymi mikrobiologicznie są również produkty kosmetyczne, w przypadku których ryzyko kontaminacji drobnoustrojami zostało ustalone na niskim poziomie, zgodnie z normą PN-EN ISO 29621.

CAŁY ARTYKUŁ DOSTĘPNY JEST W NR 4/2019 KWARTALNIKA "CHEMIA I BIZNES. RYNEK KOSMETYCZNY I CHEMII GOSPODARCZEJ". ZAPRASZAMY.

przemysł kosmetycznykosmetykimikrobiom