Budowa rynku wodorowego trudniejsza niż się spodziewano

• Strona główna
• Artykuły
• Budowa rynku wodorowego trudniejsza niż się spodziewano

2025-03-06

Jak wynika ze sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, działania UE mające wspierać rozwój nowo powstającego rynku wodoru odnawialnego nie przyniosły jednoznacznych efektów. Komisja Europejska podjęła wprawdzie wiele inicjatyw, lecz pewne wyzwania pozostały aktualne na wszystkich etapach łańcucha wartości wodoru. UE prawdopodobnie nie osiągnie swoich celów na 2030 r., jeśli chodzi o wielkość produkcji i importu wodoru odnawialnego.

Wodór odnawialny (nazywany też zielonym wodorem) będzie miał niebagatelny wpływ na przyszłość kluczowych sektorów unijnego przemysłu, gdyż jego wykorzystanie może pomóc w odejściu od paliw kopalnych w sektorach szczególnie trudnych do zelektryfikowania, takich jak produkcja stali, przemysł petrochemiczny, cementowy i nawozowy. Rozwój gospodarki wodorowej może też przyczynić się do osiągnięcia przez UE celów klimatycznych na 2050 r., czyli do osiągnięcia zerowej emisji CO₂ netto, a także pozwolić Unii na większe uniezależnienie się od rosyjskich paliw kopalnych.

– Trzeba wnikliwie przyjrzeć się unijnej polityce przemysłowej w dziedzinie wodoru odnawialnego. UE powinna podjąć strategiczne decyzje w sprawie dalszych działań na rzecz obniżenia emisyjności, które nie narażają na szwank konkurencyjności kluczowych sektorów przemysłu unijnego i nie doprowadzą do powstania nowych zależności strategicznych. Należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że Komisja określiła zbyt ambitne cele rozwoju gospodarki wodorowej, tj. założyła, że do 2030 r. tak produkcja, jak i import wodoru odnawialnego mają sięgnąć 10 mln ton. Przy ustalaniu tych celów kierowała się nie tyle szeroko zakrojonymi analizami, co wolą polityczną, a trudności wystąpiły już na początkowym etapie ich realizacji. Po pierwsze, państwa członkowskie przyjęły różne cele, które nie zawsze odpowiadają celom unijnym. Po drugie, Komisji nie udało się skoordynować działań z państwami członkowskimi i przemysłem w taki sposób, by zagwarantować, że wszystkie strony podążają w tym samym kierunku - brzmi stanowisko Europejskiego Trybunału Obrachunkowego.

Jednocześnie ETO odnotowuje, że ramy prawne dla wodoru są już niemal kompletne, co gwarantuje pewność prawa, tak ważną przy tworzeniu nowego rynku.

- Stworzenie unijnego przemysłu wodorowego wymaga ogromnych nakładów inwestycyjnych, publicznych i prywatnych. Tymczasem Komisja nie ma pełnego oglądu sytuacji ani w zakresie potrzeb inwestycyjnych, ani w zakresie dostępnych środków publicznych. Jednocześnie unijne finansowanie – szacowane na 18,8 mld euro na okres 2021–2027 – jest rozproszone i pochodzi z kilku programów, co utrudnia przedsiębiorstwom wybór najlepszego finansowania dla danego projektu. Większość środków unijnych jest wykorzystywana przez te państwa członkowskie, których przemysł odpowiada za sporą część trudnych do wyeliminowania emisji unijnych. Są to równocześnie państwa, w których planowane projekty są na najbardziej zaawansowanym etapie. Zaliczają się do nich: Niemcy, Hiszpania, Francja i Holandia. Wciąż nie ma jednak gwarancji, że potencjał w zakresie produkcji wodoru w UE będzie mógł zostać w pełni wykorzystany, ani że dzięki finansowaniu publicznemu będzie można transportować zielony wodór na całym terytorium Unii, z krajów o wysokim potencjale produkcyjnym do krajów, gdzie jest duży popyt przemysłowy - czytamy w stanowisku ETO.

Wodór można otrzymać na różne sposoby, przykładowo z wody przy wykorzystaniu energii elektrycznej (w procesie elektrolizy) lub z gazu ziemnego (w procesie reformingu). Wodór odnawialny – tj. wodór produkowany z wykorzystaniem energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych lub pozyskiwany z biomasy – jest jednym ze sposobów na obniżenie emisyjności w unijnym przemyśle ciężkim.

Z zastosowaniem wodoru odnawialnego wiążą się jednak pewne wyzwania, takie jak koszty produkcji oraz konieczność zapewnienia odnawialnej energii elektrycznej i wody do jego wytworzenia. W 2022 r. na wodór przypadało mniej niż 2% zużycia energii w Europie, a największe zapotrzebowanie występowało w rafineriach. Ze sprawozdania ETO wynika, że mający powstać popyt nie tylko nie wyniesie 20 mln ton do 2030 r., co zakładała początkowo Komisja, ale nie osiągnie nawet 10 mln ton. Nie ustanowiono dotychczas także ogólnej unijnej strategii importu wodoru.

wodórprawo