Bilans masy wsparciem dla recyklingu chemicznego

• Strona główna
• Artykuły
• Bilans masy wsparciem dla recyklingu chemicznego

2024-10-21

Jak czytamy w opracowaniu Fundacji Ellen MacArthur, przemysł chemiczny wykorzystuje niewielki zestaw surowców do produkcji dziesiątek tysięcy produktów, z których wiele jest wytwarzanych w zakładach „na skalę światową” przy bardzo wysokiej wydajności. Stanowią one kręgosłup przemysłu chemicznego. Jak dotąd jednak przemysł ten był znacznie mniej sprawny w odzyskiwaniu niekonsumpcyjnych produktów, które wytwarza po ich wykorzystaniu, i ponownym wprowadzaniu ich do produkcji. Obecne wskaźniki recyklingu głównych produktów chemicznych są bardzo niskie (np. 9% na całym świecie w przypadku tworzyw sztucznych), zaś aby umożliwić zaistnienie gospodarki o obiegu zamkniętym pilnie trzeba znaleźć sposoby na ich ponowne wprowadzenie do systemu produkcyjnego.

Ponieważ substancje chemiczne są często stosowane w złożonych kombinacjach, to uzyskanie oczekiwanych celów jest możliwe tylko w niektórych przypadkach (np. szkło, metale, niektóre tworzywa sztuczne). Ponadto, gdy produkty przemieszczają się wzdłuż łańcucha wartości, często dochodzi do ich dodatkowego mieszania i zanieczyszczenia, co sprawia, że ich rozdzielenie jest praktycznie i ekonomicznie niewykonalne, nawet jeśli są fizycznie i chemicznie rozróżnialne. Rozbicie takich substancji na prostsze substancje chemiczne, które mają być wykorzystane jako surowiec do nowych produktów, może być więc najlepszą opcją.

Wykorzystanie procesów chemicznych w celu ponownego wprowadzenia do łańcucha wartości substancji mieszanych, rozcieńczonych lub o małej objętości stwarza okazję, ale ma również nieodłączne ograniczenia. Szansą w takich technologiach recyklingu chemicznego - w przeciwieństwie do recyklingu mechanicznego - jest to, że generują one surowiec klasy dziewiczej. Jednak procesy te muszą być podłączone do istniejącej infrastruktury chemicznej, aby nie były zbyt kosztowne z punktu widzenia inwestycji. Dlatego też surowce pochodzące z recyklingu nie będą istnieć w fizycznie oddzielnych przepływach od innych surowców, a wszystkie materiały będą musiały zostać zmieszane w kompleksie produkcji chemicznej. Oznacza to, że nie jest możliwe fizyczne śledzenie, gdzie trafiają surowce pochodzące z recyklingu.

Fundacja przekonuje, iż rachunkowość bilansu masy jest jednym z kilku dobrze znanych podejść łańcucha dostaw, które zostały zaprojektowane w celu śledzenia przepływu materiałów w złożonym łańcuchu wartości. Jest ono stosowane w wielu ustalonych programach związanych ze zrównoważonym i/lub odpowiedzialnym pozyskiwaniem, takich jak Forest Stewardship Council (FSC) i Better Cotton Initiative (BCI). Zasadniczo jest ono dobrze dostosowane do rozwiązywania wyzwań stojących przed recyklingiem chemicznym podczas próby śledzenia przepływu surowców z recyklingu w zakładach przemysłu chemicznego. Podejście bilansu masy zapewnia zestaw reguł dotyczących sposobu przydzielania zawartości z recyklingu do różnych produktów, aby móc reklamować i sprzedawać zawartość jako „z recyklingu”. Dla producenta chemikaliów surowce z recyklingu są po prostu kolejnym surowcem, który wchodzi do systemu produkcyjnego. Wewnątrz będą się mieszać z wieloma innymi materiałami i będą przetwarzane na wiele innych wyrobów, ale ilość zawartości z recyklingu opuszczająca zakład produkcyjny jest równa ilości do niego wchodzącej (w ramach fizycznych i chemicznych ograniczeń wydajności konwersji i strat).

- Aby podejście bilansu masy działało i było szeroko stosowane, to kluczowe jest, aby podstawy zasad obliczania i alokacji były ogólnie stosowalne i solidne. Ponieważ związki mają różną wartość dla procesu chemicznego, nawet jeśli ich zawartość atomowa jest taka sama, to rachunkowość bilansu masy nie może opierać się wyłącznie na masie. Zamiast tego proponujemy wykorzystanie właściwości związanych z wartością chemiczną, np. „dolnej wartości opałowej”, jako podstawy obliczeń. Wspólny zestaw reguł alokacji umożliwia stworzenie elastycznego i wszechstronnego rynku dla szerokiej gamy surowców pochodzących z recyklingu, więc aby rachunkowość działała dobrze na poziomie globalnym, reguły alokacji i wytyczne dotyczące użytkowania muszą zostać uzgodnione na szczeblu międzynarodowym. Podejście bilansu masy, umożliwiające sprzedaż certyfikowanych produktów pochodzących z recyklingu o jakości dziewiczej, może być bardzo cenne dla wszystkich użytkowników materiałów i chemikaliów w łańcuchu wartości. Popyt na materiały pochodzące z recyklingu ze strony klientów końcowych ma kluczowe znaczenie dla napędzania rozwoju materiałów poddawanych recyklingowi chemicznemu. Ponadto zwiększanie udziału zawartości pochodzącej z recyklingu w produktach jest jednym z kluczowych sposobów przejścia firmy na podejście gospodarki o obiegu zamkniętym - brzmi stanowisko Fundacji Ellen MacArthur.

W ocenie jej ekspertów, kluczowe jest, aby twierdzenie o „zawartości pochodzącej z recyklingu” było łatwe do zrozumienia dla użytkownika końcowego i podkreślało znaczenie wysokiej jakości komunikacji podejścia bilansu masy. Szczególnie ważne jest jasne określenie różnicy między materiałem poddanym recyklingowi chemicznemu (zrównoważonemu masowo) a materiałem poddanym recyklingowi mechanicznemu oraz wykazanie, że recykling chemiczny nie jest zamiennikiem, ale uzupełnieniem dla recyklingu mechanicznego. Aby móc składać wiarygodne oświadczenia i być uczciwie porównywanym z konkurentami, potrzebny byłby wspólny, znormalizowany protokół do przekazywania zawartości pochodzącej z recyklingu wzdłuż łańcucha wartości.

bilans masyrecykling chemicznytechnologieFundacja Ellen MacArthurtworzywa sztuczne