Bezpieczeństwo żywnościowe zagrożone przez wysokie ceny gazu i nawozów?

• Strona główna
• Artykuły
• Bezpieczeństwo żywnościowe zagrożone przez wysokie ceny gazu i nawozów?

2022-10-04

Rosnące w górę ceny gazu doprowadziły do ograniczenia lub zaprzestania produkcji w większości przedsiębiorstw nawozowych w Europie. Przy kosztach gazu ziemnego 8-10 razy wyższych w Europie w porównaniu z USA, a nawet wyższych w porównaniu z innymi ośrodkami przemysłu nawozowego, europejscy producenci nie są w stanie konkurować na rynku krajowym i globalnym. Aby przywrócić produkcję nawozów, potrzebne są – w ocenie Fertilizers Europe - pilne i zdecydowane działania z poziomu UE w zakresie zarządzania kryzysowego. Ma to kluczowe znaczenie dla zapewnienia strategicznej autonomii UE w zakresie nawozów i zapewnienia długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego Europy.

- Europejski przemysł nawozowy stoi w obliczu bezprecedensowego kryzysu, w którym ceny gazu wzrosły o ponad 1000% w porównaniu z poziomem sprzed roku. Branża znajduje się w pełnym kryzysie, ponieważ europejski rynek gazu załamał się. Rekordowo wysokie ceny gazu ziemnego, które stanowią 90% zmiennych kosztów produkcji w branży, uniemożliwiają konkurowanie europejskim producentom. W rezultacie ograniczono ponad 70% europejskich zdolności produkcyjnych. Jeśli sytuacja się utrzyma, obawiamy się, że ucierpią również pozostali producenci w łańcuchu żywnościowym – powiedział Jacob Hansen, dyrektor generalny Fertilizers Europe.

Fertilizers Europe wzywa więc instytucje europejskie i państwa członkowskie UE do podjęcia natychmiastowych działań w celu uniknięcia kryzysu energetycznego i nawozowego.

- Obecny kryzys błaga o szybkie i zdecydowane działania ze strony unijnych i krajowych decydentów politycznych i to zarówno na rynku energii, jak i nawozów. Należy przyjrzeć się rynkowi gazu, aby sprostać dzisiejszym wyzwaniom, wesprzeć krajowy przemysł i przywrócić zaufanie do rynku. Decydenci powinni również poważnie rozważyć politykę zarządzania kryzysowego dla przemysłu nawozowego, aby zminimalizować długoterminowe konsekwencje dla bezpieczeństwa żywnościowego UE. Odejścia od uzależnienia od rosyjskich dostaw energii i surowców nie można osiągnąć poprzez zamykanie zakładów i przenoszenie miejsc pracy poza Europę. Potrzebna jest zatem pilna korekta obecnej polityki gazowej, aby zaradzić temu bardzo poważnemu kryzysowi. Europa potrzebuje silnego krajowego przemysłu nawozowego do dalszej produkcji żywności, a w dłuższej perspektywie do rozwoju europejskiej gospodarki wodorowej z wykorzystaniem zielonego amoniaku dostarczanego przez przemysł nawozowy – komentuje Jacob Hansen.

Temat bezpieczeństwa żywnościowego podejmują także polskie władze. 

- Krajowe bezpieczeństwo żywnościowe zależy od fizycznego i ekonomicznego dostępu do żywności całej ludności danego kraju, zarówno w okresie krótkim, jak i długim, przy czym żywotność musi spełniać wymagania jakościowe i zdrowotne. Bezpieczeństwo żywnościowe najczęściej mierzy się poprzez pomiar samowystarczalności żywnościowej kraju, tj. produkowanie w kraju całości lub większości potrzebnej żywności. Najczęściej pomiaru tego dokonuje się za pomocą salda bilansu handlowego artykułami rolnospożywczymi. Polska ma dobre warunki naturalne do produkcji rolniczej i jest w stanie wyprodukować więcej żywności niż tylko na własne potrzeby. Umożliwia to przeznaczenie części produktów na eksport. Potwierdzają to dane o wielkości produkcji oraz zużycia podstawowych surowców rolnych, które wskazują, że Polska jest krajem nadwyżkowym w zakresie produkcji żywności. Od 2004 r. obserwowana jest wzrostowa tendencja w eksporcie towarów rolno - spożywczych z Polski. W tym czasie jego wartość wzrosła ponad siedmiokrotnie. W 2021 r. sprzedaż towarów rolno-spożywczych za granicę osiągnęła rekordowy poziom 37,4 mld euro, o 9% wyższy niż rok wcześniej. Wzrost eksportu był wynikiem utrzymującego się popytu na polskie produkty, które pomimo rosnących cen w drugiej połowie 2021 r. były konkurencyjne na rynku międzynarodowym. Trend ten jest kontynuowany również w tym roku. Z ostatnich dostępnych danych Ministerstwa Finansów wynika, że w pierwszym półroczu 2022 r. wartość sprzedaży towarów rolno-spożywczych z Polski osiągnęła poziom 21,9 mld euro, to jest o 23,6% wyższy niż w porównywalnym okresie rok wcześniej. Kolejnym warunkiem bezpieczeństwa żywnościowego jest dostępność ekonomiczna żywności. Ceny żywności w lipcu br. były wyższe niż rok wcześniej o 15,9%. Ekonomiczna dostępność żywności w Polsce, mimo wzrostu jej cen, pozostaje na stabilnym poziomie, dzięki wzrostowi poziomu płac w kraju oraz wprowadzonym przez rząd tarczom antyinflacyjnym mającym wspierać mniej zamożne gospodarstwa domowe w obliczu intensywnego wzrostu cen towarów i usług. W celu wsparcia polskich rolników, którzy odczuli skutki wzrostu kosztów nawozów, spowodowanego obecnym kryzysem geopolitycznym i związanymi z nim sankcjami, rząd Rzeczpospolitej Polskiej opracował program pomocowy o wartości 836 mln euro, przeznaczony na wsparcie sektora rolnego w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę. Producenci rolni, którzy złożyli wniosek o przyznanie płatności w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w 2022 r. mogli ubiegać się o pomoc na dofinansowanie zakupu nawozów mineralnych, w tym azotowych – komentuje Lech Kołakowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Fertilizers Europegaz ziemnynawozy