Borderline: produkty z pogranicza. Etapy zaklasyfikowania produktu do kategorii kosmetyków

• Strona główna
• Artykuły
• Borderline: produkty z pogranicza. Etapy zaklasyfikowania produktu do kategorii kosmetyków

2013-11-25

Przyporządkowanie wytworzonego wyrobu do kategorii kosmetyków nie zawsze jest łatwe i oczywiste. Decydującą rolę w tym zakresie pełni definicja ustanowiona na mocy art. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z 30 listopada 2009 roku: „produkt kosmetyczny” oznacza każdą substancję lub mieszaninę przeznaczoną do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego lub z zębami oraz błonami śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, perfumowanie, zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymywanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu ciała. W myśl tej definicji, klasyfikując produkt, należy wziąć pod uwagę trzy następujące kryteria: miejsce aplikacji, funkcję oraz postać.

Przykładowo, produkt przeznaczony do kontaktu z błonami śluzowymi jamy ustnej – płyn do higieny jamy ustnej – jest kosmetykiem, natomiast płyn do płukania jamy nosowo-gardłowej tej definicji już nie spełnia. Ważna jest także postać produktu. Za kosmetyk jest uważany zarówno czysty olejek arganowy, jak i mieszanina o bardzo złożonym składzie, np. krem. Zakresem definicji nie są objęte jednak wyroby sztuczne, np. tipsy do paznokci lub rzęsy. Bardzo ważnym aspektem decydującym o zakwalifikowaniu do kategorii produktu kosmetycznego jest jego funkcja. Kosmetyk nie może wykazywać działania, które wykraczałoby ponad jego rolę pielęgnacyjną, perfumującą, ochronną, oczyszczającą czy upiększającą. Pojawienie się na rynku produktu łączącego wiele cech, wykraczających poza tradycyjny wzór, może rodzić wątpliwości.

Tworzenie opisu produktu
Najczęściej popełnianym błędem jest przypisywanie kosmetykom cech i właściwości, jakich nie posiadają. Może być to powodem przesunięcia produktu w tzw. pogranicze, czyli w miejsce, gdzie tak naprawdę nie wiadomo, czy produkt jest jeszcze kosmetykiem, czy już produktem biobójczym, lekiem, farmaceutykiem, czy wyrobem medycznym. Aby dokonać właściwej oceny produktu i opisać jego właściwości w prawidłowy oraz rzetelny sposób, należy wziąć pod uwagę dane literaturowe dotyczące podstawowych składników receptury, a także wyniki przeprowadzonych testów laboratoryjnych i doświadczenie zebrane podczas stosowania produktu. Nie można przypisywać kosmetykom cech składników, które są zawarte w formulacji w śladowych ilościach, a ich działanie nie przenosi się na właściwości całego produktu. Dokonanie rzetelnej, popartej dowodami oceny pozwoli na podjęcie decyzji, czy dany produkt mieści się w kategorii kosmetyków, czy wykazuje właściwości, które mogą decydować o możliwości zarejestrowania go jako inny produkt konsumencki.

Kluczowe znaczenie przy klasyfikacji ma funkcja podstawowa oraz dodatkowa produktu. Dopuszczalne jest wytworzenie kosmetyku do pielęgnacji cery trądzikowej o działaniu antybakteryjnym. Z tym jednak zastrzeżeniem, że podstawową funkcją tego produktu jest pielęgnacja, nawilżanie, utrzymywanie w dobrej kondycji, a nie zmniejszanie liczby drobnoustrojów. Podczas tworzenia opisu produktu bardzo ważne jest precyzyjne opisanie działania danego kosmetyku. Tak, aby rozgraniczenie pomiędzy podstawową a drugorzędną rolą było łatwe do zinterpretowania przez przeciętnego nabywcę towaru.

Zawartość składników niedozwolonych
Nie obowiązuje stała, zamknięta lista surowców dopuszczonych do stosowania w kosmetykach. Istnieje natomiast wykaz składników zakazanych do stosowania (załącznik II rozporządzenia 1223/2009) oraz wykaz substancji, które mogą być obecne w kosmetykach wyłącznie z zastrzeżeniem zawartym w tym wykazie (załącznik III). Na liście zakazanych substancji znalazły się m.in.: kwas trichlorooctowy (TCA) – składnik tzw. chemicznych peelingów medycznych, tretynoina (kwas retinowy i jego sole) – substancja powszechnie stosowana w produktach do leczenia trądziku, antybiotyki, hormony, sole złota, a także wiele substancji stosowanych w farmacji, ekstraktów roślinnych oraz barwników. Na liście substancji z ograniczeniami do stosowania można znaleźć natomiast: hydrochinon – dopuszczony do stosowania w ilości maksymalnie 0,3% oraz kwas salicylowy – maks. 0,5%. Tworząc recepturę produktu, należy zatem dokładnie sprawdzić, czy któryś ze składników nie jest zabroniony lub nie posiada ograniczeń do stosowania. Obecność substancji zakazanej lub zastosowanie składnika w ilości przekraczającej dopuszczalne normy jednoznacznie wyklucza możliwość zaklasyfikowania produktu jako kosmetyku. Przykładem takich produktów są peelingi chemiczne, w których zawartość procentowa kwasów, np. salicylowego często znacznie przekracza dopuszczalne normy.

Produkt kosmetyczny a inne produkty konsumenckie
Mając do dyspozycji gotowy produkt kosmetyczny oraz przypisane mu deklaracje i oświadczenia marketingowe, należy sięgnąć do definicji innych produktów chemicznych. Przemyślane doprecyzowanie cech i właściwości produktu pozwoli na uniknięcie wątpliwości, co do prawidłowości określenia jego statusu prawnego. Najczęściej występujące pogranicza można zaobserwować pomiędzy kosmetykiem, a produktem biobójczym, wyrobem medycznym, farmaceutykiem, suplementem diety, detergentem lub artykułem chemii gospodarczej.

Rozpatrując pogranicze kosmetyk / produkt biobójczy, dopuszczalne jest wprowadzanie na rynek produktów o działaniu antybakteryjnym (toniki, płyny do higieny jamy ustnej, produkty do mycia rąk) lub przeciwgrzybicznym (płyny do higieny stóp zawierające olejek z drzewa herbacianego). Głównym zastosowaniem tych produktów jest ich funkcja czyszcząca, pielęgnacyjna, ochronna. Nie jest natomiast dopuszczalne zarejestrowanie jako kosmetyk produktu o właściwościach bakterio- lub grzybobójczych zawierającego co najmniej jedną substancję czynną, którego podstawową rolą jest unieszkodliwianie organizmów. Dotyczy to również przypadku, gdy opis produktu wskazywałby na funkcję ochronną.

Częstym zjawiskiem jest przypisywanie kosmetykom właściwości leczenia chorób, czyli pogranicze kosmetyk / lek. Niejednokrotnie spotykane na etykietach zapisy ”pomaga w leczeniu trądziku” lub „do pielęgnowania i leczenia chorób skórnych, takich jak egzema czy łuszczyca” są błędne i nieprecyzyjne. Kosmetyk może być stosowany jako czynnik wspomagający przy występowaniu różnych chorób skórnych – jego rola obejmuje pielęgnowanie i poprawianie kondycji zmęczonej terapią skóry. Nie może on jednak w żaden sposób wpływać na przebieg procesu chorobowego lub jego leczenie. Nieprecyzyjność zapisów może dawać przeciętnemu konsumentowi fałszywy obraz – jest to niedopuszczalne.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 3/2013 KWARTALNIKA "CHEMIA I BIZNES. RYNEK KOSMETYCZNY I CHEMII GOSPODARCZEJ". ZAPRASZAMY.

Jeśli chcą Państwo bezpłatnie otrzymywać kwartalnik w 2013 roku, prosimy o kontakt z redakcją: redakcja@chemiaibiznes.com.pl

przemysł kosmetycznydetergentychemia gospodarczabiocydyprodukty biobójcze