Wymagający rynek alkoholi OXO

• Strona główna
• Artykuły
• Wymagający rynek alkoholi OXO

2018-04-26  / Autor: Dominik Wójcicki

Rynek OXO z polskiej perspektywy

W listopadzie ubiegłego roku Grupa Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn zorganizowała w Sopocie wydarzenie pod nazwą „The OXO Conference”. Miało ono na celu podsumowanie bieżącej sytuacji na rynku alkoholi OXO. Zainteresowanie firmy tą tematyką nie dziwi, bo jest ona jedynym producentem alkoholi OXO w Polsce i czołowym w Europie, dysponując jedną z najbardziej zaawansowanych technologicznie instalacji tego typu w regionie. Kędzierzyńska wytwórnia funkcjonuje od 1986 r. i składa się z trzech wydziałów produkcyjnych stanowiących jeden ciąg: Wydziału Gazu Syntezowego, Wydziału Aldehydów oraz Wydziału Alkoholi. Na Wydziale Gazu Syntezowego, w procesie półspalania niskociśnieniowego gazu ziemnego, powstaje mieszanina tlenku węgla i wodoru, będąca surowcem dla syntezy OXO. Na Wydziale Aldehydów, w procesie technologicznym wykorzystującym katalizator rodowy, w reakcji hydroformylowania, z propylenu oraz gazu syntezowego otrzymuje się aldehydy masłowe. Natomiast na Wydziale Alkoholi, w wyniku aldolizacji, a następnie uwodornienia, powstaje główny produkt wytwórni OXO, czyli 2-etyloheksanol oraz n-butanol i izobutanol.

Nominalne moce wytwórcze Grupy Azoty ZAK wynoszą 225 tys. ton rocznie, co stawia spółkę na piątym miejscu wśród producentów tychże alkoholi w Europie, a jej udział w rynku szacowany jest na poziomie 12%. Instalacja OXO kędzierzyńskiej firmy jest zintegrowana z wytwórnią plastyfikatorów. Spółka jest największym europejskim producentem nieftalanowego plastyfikatora DEHT/DOTP i zamierza umacniać swoją czołową pozycję poprzez zwiększenie zdolności produkcyjnej w drugiej połowie 2018 r. o 15 tys. ton/rok (do 65 tys. ton/ rok). Do produkcji plastyfikatora wykorzystuje się 2-EH.

Jak wyjaśniano podczas „The OXO Conference”, Grupa Azoty dąży także do zabezpieczenia dostępu do własnej bazy surowcowej oraz wydłużania łańcucha wartości w kierunku produktów specjalistycznych, a także poprawy efektywności działania. W tym zakresie prowadzone są projekty inwestycyjne na poziomie korporacyjnym (Projekt PDH w Policach) oraz kędzierzyńskiej spółki (PES – estry specjalistyczne – planowane uruchomienie instalacji na przełomie 2018 r. i 2019 r.), jak też szeroko zakrojone prace R&D nad opracowaniem nowych produktów będących pochodnymi alkoholi OXO.

Konferencja w Sopocie była jednak okazją nie tyle do zapoznania się z aktualną strategią Grupy Azoty w kontekście jej poczynań w segmencie OXO, co możliwością zorientowania się, w jakim kierunku podąża w tej chwili cały europejski i światowy przemysł OXO.

W pierwszej kolejności podkreślano, że wzrost cen kontraktowych propylenu w drugiej połowie 2017 r., powodowany utrzymującym się wysokim zapotrzebowaniem, brakami produktu w wyniku postojów i awarii na instalacjach produkcyjnych, a także wzrostem cen surowców używanych przy jego produkcji (nafta, energia elektryczna), przez wiele miesięcy stanowił poważne wyzwanie dla producentów alkoholi OXO na naszym kontynencie.

Podnoszono ponadto, że już od kilku lat rynek europejski charakteryzuje się nadpodażą w odniesieniu do alkoholi OXO. Wpływ na to ma wzrost samowystarczalności Chin przekładający się na zmniejszenie wolumenów importowanych z Europy do Azji, dojrzały rynek w Europie i import z regionów o niższych kosztach produkcji. Dodatkowo w ostatnich kilkunastu miesiącach miały miejsce ograniczenia produkcyjne, będące następstwem sił wyższych ogłaszanych przez producentów polichlorku winylu, wpływając na poziom wykorzystania alkoholi OXO w produkcji plastyfikatorów, które to z kolei znajdują zastosowanie w jego przetwórstwie.

Ta utrzymująca się od lat presja na rynku alkoholi OXO spowodowała racjonalizację mocy produkcyjnych, zmiany w profilach produktowych instalacji, zmiany właścicielskie i okresowe wstrzymania produkcji. Kluczowymi czynnikami w branży OXO są wielkość instalacji, jej zaawansowanie technologiczne i efektywność oraz w dużej mierze integracja pionowa w łańcuchu produktowym.

Prowadzi do tego, że z rynku wypadają najsłabsi producenci, czyli najmniejsi, z przestarzałymi rozwiązaniami lub tacy, dla których segment OXO nie stanowi priorytetu.

Przykładami mogą tu być Unipetrol, który zaprzestał produkcji alkoholi OXO w 2009 r. ze względu na małą skalę produkcji i przestarzałą instalację; Oltchim, który ze względów ekonomicznych oraz wielkości i wieku instalacji przez kilka lat nie produkował alkoholi OXO; BASF, który zaprzestał produkcji 2-EH wraz z wyjściem z rynku plastyfikatora DEHP/DOP (wobec obostrzeń regulacyjnych, m.in. REACH) i intensyfikował produkcję butanoli; Oxochimie (j.v. Arkema i INEOS), która w ubiegłym roku w całości została przejęta przez INEOS w wyniku strategicznej decyzji Arkemy o dezinwestycji z mniej istotnych z punktu widzenia działalności grupy kapitałowej składników majątku.

Grono globalnych liderów tworzą takie firmy, jak PetroChina, Dow Chemical Company, OXEA, Eastman Chemical Company, Andhra Petrochemicals, LG Chem. Natomiast europejską czołówkę tworzą BASF, OXEA, INEOS, Perstorp i Grupa Azoty ZAK.

Głos ekspertów

Wracając jednak do głosów zaprezentowanych podczas „The OXO Conference”, to uczestniczący w wydarzeniu eksperci byli zdania, że rynek alkoholi OXO będzie wykazywał dodatnią dynamikę popytową w następnych latach, choć i tu będzie ona najbardziej widoczna na rynkach rozwijających się, tj. w Azji.

– W państwach tego kontynentu od przeszło dekady następuje dynamiczny rozwój branży chemicznej. Jednocześnie w zakresie rozwiązań specjalistycznych poszukiwane są różnego rodzaju partnerstwa z podmiotami europejskimi z uwagi na wzrastający popyt na te chemikalia. Mając na względzie, że wzrost i rozwój badań ma jednak miejsce w Europie, to właśnie u nas na kontynencie musi być kontynuowany rozwój chemii specjalistycznej. Opracowywanie rozwiązań w kontekście wzrostu populacji, jej oczekiwań co do rozwiązań telekomunikacyjnych i rozwiązań funkcjonalnych, takich jak lekkie materiały, zmiany klimatyczne i inne wyzwania jest ekscytujące, jeśli spogląda się na to przez pryzmat firm działających w chemii specjalistycznej. Uważam, że przyszłość dla takich podmiotów, jak Grupa Azoty, które koncentrują swoje działania w zakresie badań i rozwoju, jest bardzo jasna – mówiła Hardeep Parmar, dyrektor ds. chemii specjalistycznej w brytyjskim przedsiębiorstwie Kline.

– Na rynku alkoholi OXO oraz plastyfikatorów dzieje się obecnie wiele ciekawych rzeczy, podobnie jak na rynku propylenu, który ma duże znaczenie dla sektora OXO i plastyfikatorów. Wszelkie zmiany są konsekwencją wypadków produkcyjnych i następstwem huraganu Harvey, który nawiedził Stany Zjednoczone w 2017 r., a także planowych postojów u producentów w łańcuchu OXO. Rynek propylenu jest bardzo wydłużony, ale jest to korzystna sytuacja dla producentów alkoholi OXO. Taki stan rzeczy powoduje bowiem, że producenci mogą wspierać swoje ceny, przez co stają się bardziej konkurencyjni nie tylko na swoim rodzimym rynku, ale także w skali globalnej. Rynek alkoholi OXO jest bardzo skromny pod względem podaży. Widzimy, że sytuacja ulega poprawie, ale na wszystko potrzeba czasu. Instalacje, które były wstrzymane rozpoczęły produkcję na obniżonym poziomie i dopiero odbudowują stany magazynowe. Co więcej, zapowiadane postoje remontowe w Europie w 2018 r. mogą wpłynąć na kontynuację ograniczeń dostaw w dłuższej perspektywie niż to się wydaje. Obecnie mamy bardzo dobry czas dla producentów chemicznych. Jesteśmy w sytuacji, gdy ropa naftowa jest wciąż najważniejszym czynnikiem wpływającym na ceny, a jej notowania w dalszym ciągu utrzymują się na stosunkowo niskim poziomie. Ponadto surowce są dostępne w zadowalających cenach, więc można wytwarzać swoje produkty chemiczne i być konkurencyjnym na skalę globalną i to niezależnie od lokalizacji instalacji. Bez względu na to, czy chodzi zatem o producentów z Polski, reszty Europy, Azji czy Ameryki Północnej mamy teraz do czynienia z dobrym otoczeniem rynkowym, co zwiększa szanse na bycie konkurencyjnym – dodawał w trakcie „The OXO Conference” pochodzący ze Stanów Zjednoczonych Jeremy Pafford, ekspert rynkowy firmy ICIS.

Przedstawiciele Grupy Azoty byli natomiast zdania, że miniony rok w największej mierze odznaczał się w całym łańcuchu produktów OXO zwiększonym zainteresowaniem i dużą dynamiką rynku, zarówno w odniesieniu do alkoholi, jak i plastyfikatorów. W Europie mieliśmy do czynienia z zauważalnym zmniejszeniem się dostępności produktów, co było efektem awarii i postojów u kluczowych producentów. Tym samym popyt wykazywał trend wzrostowy praktycznie we wszystkich segmentach przetwórstwa i dotyczyło to zarówno plastyfikatorów, jak i akrylanów, octanów czy też glikoli. Sytuacja ta, przy niewystarczającej podaży alkoholi OXO i plastyfikatorów w Europie, dodatkowo wsparta została ograniczonym importem z Azji, a ceny na rynku spot wzrastały w dużej mierze powyżej wzrostu cen surowca.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 2/2018 DWUMIESIĘCZNIKA "CHEMIA I BIZNES". ZAPRASZAMY.

przemysł chemicznyalkohole oxoGrupa Azoty ZAK