Rynek substancji chemicznych dla wody i ścieków komunalnych

• Strona główna
• Artykuły
• Rynek substancji chemicznych dla wody i ścieków komunalnych

2012-09-27

Od momentu wstąpienia krajów naszego regionu do Unii Europejskiej rynek substancji chemicznych stosowanych przy uzdatnianiu wody oraz przy oczyszczaniu ścieków komunalnych systematycznie rośnie i prognozuje się jego dalszy sukcesywny rozwój. Powodem są zaostrzające się wymagania jakościowe, rosnące stężenie zanieczyszczeń obecnych w surowej wodzie oraz coraz większa ilość produkowanych przez społeczeństwo ścieków. Ponadto zwiększające się zainteresowanie zaawansowanymi i bezpiecznymi dla środowiska naturalnego technologiami, które np. ponownie wykorzystują wodę (ang. water re-use) oraz wtórnie stosują niektóre substancje organiczne w ściekach, spowoduje, że efektywniejsze chemikalia będą jeszcze obszerniej wykorzystywane.

Rozwój i udziały w rynku
Frost & Sullivan szacuje, że roczna stopa wzrostu dla substancji chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków komunalnych wyniesie 10,7% w okresie od 2010 do 2017 r. W roku 2011 rynek dla substancji chemicznych takich, jak koagulanty, flokulanty, substancje hamujące powstawanie kamienia czy korozji, substancje odpieniające oraz przeciwpienne, regulatory pH, substancje dezynfekujące i produkty biobójcze, jak również substancje chemiczne kontrolujące kolor, smak i zapach czy chemikalia usuwające śladowe ilości metali szlachetnych oraz ciężkich, wygenerował przychody na poziomie 346,8 mln euro, przy wolumenie 680,7 tys. ton. Frost & Sullivan prognozuje, że do roku 2017 rynek ten wzrośnie o blisko 76% pod względem generowanych przychodów. Dużo wolniejszy wzrost będzie obserwowany dla objętości. Zmniejszająca się ilość substancji chemicznych w zestawieniu z rosnącą ilością produkowanych przez domostwa ścieków będzie coraz bardziej widoczna.
Najpopularniejszymi substancjami chemicznymi szeroko stosowanymi w procesach uzdatniania wody oraz oczyszczania ścieków są uzupełniające się wzajemnie koagulanty i flokulanty. Obie te grupy są odpowiedzialne za procesy koagulacji (destabilizacji lub neutralizacji w procesie szybkiego mieszania) i flokulacji (destabilizacji lub neutralizacji w procesie powolnego mieszania) drobnych cząstek zawieszonych w wodzie czy też oczyszczonych mechanicznie ściekach. W konsekwencji następuje sedymentacja większych cząstek. Powszechnie stosowanymi koagulantami w Europie Centralnej i Wschodniej są chlorek żelaza, siarczan żelaza, siarczan glinu, polichlorek glinu oraz mieszaniny glinianu sodu organicznych i nieorganicznych związków wapnia.

Udział w rynku CEE koagulantów żelazowych szacuje się na poziomie 62% w roku 2011. Szybką popularność zyskują również koagulanty polimerowe (16,6%) oraz bazujące na glinie (21,4%), które obecnie dominują na rynku w Słoweni oraz w krajach Europy Zachodniej. W roku 2011 koagulanty wygenerowały przychody na poziomie 34,8%. Natomiast wśród flokulantów, które mogą być klasyfikowane według ich charakteru (mineralne lub organiczne), pochodzenia (syntetyczne lub naturalne) oraz ładunku elektrycznego (anionowe, kationowe lub niejonowe), dominującą grupą są flokulanty syntetyczne o ładunku kationowym. Udział flokulantów w rynku Europy Centralnej i Wschodniej w roku 2011 oszacowano na 35,9%. Kolejną znaczącą grupą substancji chemicznych generującą 13,1% przychodów stanowią substancje chemiczne kontrolujące kolor, smak i zapach, chemikalia usuwające śladowe ilości metali szlachetnych oraz ciężkich, jak również węgiel aktywny często stosowany w prasach filtracyjnych.
Warto wspomnieć, że każda z analizowanych grup substancji chemicznych jest niezbędna w procesach uzdatniania wody i oczyszczania ścieków i w każdej z tych grup, w okresie objętym prognozą, nastąpi wzrost przychodów w większym lub mniejszym stopniu.

Zmiany na rynku i konieczne inwestycje
Rynek Europy Centralnej i Wschodniej jest bardzo podatny na zmiany, mimo sporych trudności z przekonaniem odbiorców do korzystania z innowacyjnych rozwiązań czy ulepszonych substancji chemicznych. Jednocześnie jest wciąż bardzo dużo do zrobienia, aby poprawić jakość wody i zwiększyć przepustowość oczyszczalni ścieków w regionie. Również stosunkowo duża liczba gospodarstw domowych jest nadal nie podłączona do kanalizacji wodno-ściekowej, a jakość wody w wielu miejscach regionu nie spełnia stawianych wymogów. Przy czym obecna liczba i przepustowość oczyszczalni ścieków jest niewystarczająca.

Dlatego w regionie CEE konieczne są wielomiliardowe inwestycje w infrastrukturę wodociągowo-kanalizacyjną. Szacuje się, że w ok. 1500 polskich miastach i gminach konieczna jest budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków komunalnych i systemów kanalizacji zbiorczej. Tego rodzaju inwestycje będą miały wkrótce miejsce i to one przede wszystkim będą napędzały rynek substancji chemicznych w regionie, ponieważ zasadniczo spowodują zwiększenie ilości produkowanych ścieków komunalnych wymagających oczyszczenia, między innymi chemicznego.
Obecnie rynek CEE jest silnie skoncentrowany i bardzo konkurencyjny pod względem liczby producentów substancji chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków. Szacuje się, że w regionie Europy Centralnej i Wschodniej w roku 2011 około 20 producentów aktywnie uczestniczyło w generowaniu przychodów rynku w sektorze komunalnym. Od wielu lat na rynku dominują producenci międzynarodowi posiadający własne jednostki produkcyjne oraz silnie rozwiniętą sieć dystrybucji w regionie. W roku 2011 rynek był zdominowany przez Kemirę (reprezentowaną w Polsce, na Ukrainie i na Białorusi przez Kemipol i jej dystrybutorów), SNF Floerger (w Polsce – Korona JV), Ashland czy BASF.
W skali światowej obserwuje się zwiększającą dysproporcję pomiędzy zapotrzebowaniem na uzdatnioną wodę a dostępem do niej. Taka sytuacja prowadzi do pojawiania się nowych możliwości oraz do stosowania nowych technologii, bardziej efektywnych, a przez to bardziej oszczędnościowych. Kolejne istotne zmiany na rynku CEE są związane z ogólną tendencją społeczeństwa do oszczędzania poprzez coroczne zmniejszanie zużycia wody przez gospodarstwa domowe. Nie wpływa to jednak znacząco na ilość substancji chemicznych wykorzystywanych do jej uzdatniania, ale w niedalekiej przyszłości może wpłynąć pozytywnie na jej jakość. Niestety region ten charakteryzuje się nadal wysokimi stratami wody przy różnego rodzaju awariach sieci. Jest ona w wielu miejscach silnie zniszczona, a przez to nieszczelna i podatna na uszkodzenia. Prowadzone inwestycje związane z modernizacją infrastruktury skutecznie przeciwdziałają takim stratom.

Wyzwania stawiane producentom
Od wielu lat największym wymogiem i jednocześnie wyzwaniem stawianym producentom substancji chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków jest stosunek efektywności i jakości substancji chemicznych do ich ostatecznej ceny. Społeczeństwo Europy Centralnej i Wschodniej mimo rosnącej świadomości związanej z ochroną środowiska jest bardzo wrażliwe na wszelkie wahania cenowe, zwłaszcza koszty dotyczące wody i odprowadzanych ścieków.
Dodatkowo obserwuje się, że od wielu lat (od końca lat 90.) w ramach oszczędności społeczeństwa europejskie próbują maksymalnie ograniczyć zużycie wody, a przez to zmniejszyć produkcję ścieków. W roku 2011 średnie zużycie wody w Europie Centralnej i Wschodniej na osobę wyniosło 40,6 m3 (zmalało z 42,1 m3 w roku 2010). W tym samym roku w regionie CEE produkcja ścieków per capita wyniosła średnio 125,2 m3 ścieków (o 0,8% więcej w stosunku do roku 2010; wówczas było to 124,6m3 ścieków komunalnych na osobę). Koszty uzdatniania wody i oczyszczania ścieków bezustannie rosną. Duże są również obawy związane z chemicznymi metodami uzdatniania wody i poźniejszego bezpiecznego jej konsumowania. Jednakże to nie jedyne wyzwanie, którym producenci substancji chemicznych muszą sprostać.
Pomiędzy konsumentami a producentami znajdują się publiczne stacje uzdatniające wodę i oczyszczalnie ścieków. To właśnie głównie ich oczekiwaniom starają się sprostać dostawcy substancji chemicznych. Dlatego często producenci wchodzą we współpracę ze stacjami uzdatniającymi wodę czy z oczyszczalniami ścieków, jak również z instytucjami naukowymi. Tworzą jednostki badawcze i testowe, aby jak najskuteczniej zoptymalizować procesy oczyszczania. Jednym z założeń jest ciągłe wprowadzanie na rynek ulepszonych, wielofunkcyjnych, a przez to również skuteczniejszych produktów, które we współpracy z zaawansowanymi technologiami i aparaturą udoskonalą obecne, szeroko stosowane metody, zwiększając zdolności stacji uzdatniających wodę i oczyszczalni ścieków.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 5/2012 "CHEMII I BIZNESU". ZAPRASZAMY.

przemysł chemicznyoczyszczanie ściekówuzdatnianie wody