Polski przemysł tworzyw powyżej europejskiej średniej

• Strona główna
• Artykuły
• Polski przemysł tworzyw powyżej europejskiej średniej

2013-08-29

Przemysł tworzyw sztucznych na świecie
Światowa produkcja tworzyw sztucznych od połowy ubiegłego wieku systematycznie wzrasta: z poziomu 1,5 mln ton w 1950 r. do blisko 288 mln ton w 2012 r. Światowy kryzys gospodarczy w latach 2008 i 2009 nie ominął branży, powodując wyraźne załamanie produkcji. Od 2010 r. sektor stopniowo wychodzi z kryzysu, ale tempo jego wzrostu jest znacznie poniżej oczekiwań i stanowi ok. 3% rocznie. Długoterminowy trend wzrostu rocznego (CAGR) liczony od 1950 r. wynosi obecnie ok. 8,7%.

Na światowym rynku tworzyw zachodzą zmiany wpływające na konkurencyjność poszczególnych regionów. Postępuje dominacja krajów azjatyckich (głównie Chin), w których odnotowuje się ponadprzeciętne wskaźniki wzrostu. W konsekwencji, w tym regionie nastąpił również znaczący wzrost wytwórczości, a jego udział w światowych zdolnościach produkcji tworzyw wyniósł w 2012 r. 45%. Nowe instalacje budowane są także na Bliskim Wschodzie (tzw. huby produkcyjne). Udziały pozostałych regionów to kolejno: Europa (20,4%), kraje NAFTA (19,9%), Bliski Wschód i Afryka (7,2%), Ameryka Łacińska (4,9%), Japonia (4,9%), kraje WNP (3%).

Struktura światowej produkcji przekłada się na zapotrzebowanie w poszczególnych regionach. Trendy średnioterminowe wskazują, że następuje przeniesienie głównych
rynków do Azji, w Europie zaś ich przesunięcie w kierunku Europy Centralnej i Wschodniej.

Statystyki zużycia ze względu na rodzaj polimeru pokazują, że ponad połowę (55%) stanowią poliolefiny (polietylen i polipropylen), natomiast następny w kolejności jest polichlorek winylu (ponad 15%). Ogółem tzw. polimery wielkotonażowe, tj. polietylen, polipropylen, polistyren standardowy i do spieniania, polichlorek winylu oraz politereftalan etylenu stanowią ok. 85% światowego zużycia tworzyw.

Przemysł tworzyw sztucznych w Europie
W 2010 r. Europa straciła pozycję światowego lidera produkcji tworzyw sztucznych i nie wydaje się, aby miała szansę ją odzyskać. Przyczyniło się do tego nie tylko przenoszenie produkcji do Azji, ale także gwałtowny rozwój tamtejszego rynku skutkujący lokalnym rozwojem zdolności produkcyjnych.

W Europie cała branża tworzyw sztucznych (produkcja, przetwórstwo, maszyny i oprzyrządowanie) stanowi jeden z filarów gospodarki, wnosząc 30 mld euro rocznie do finansów publicznych i ubezpieczeń społecznych państw UE 27.

Na przestrzeni ostatnich lat poziom zatrudnienia utrzymuje się na stabilnym poziomie. Sektor produkcji tworzyw zatrudnia 167 tys. osób, a branża przetwórcza 1,23 mln pracowników. Cała gałąź gospodarki zapewnia pracę dla łącznie 1,45 miliona mieszkańców Europy, w tym dla 53 tys. osób zatrudnionych w przemyśle produkującym maszyny i oprzyrządowanie dla przetwórstwa tworzyw.

Według szacunkowych danych, zapotrzebowanie europejskich przetwórców na tworzywa wyniosło w 2012 r. 45,5 mln ton, co oznacza spadek o blisko 3,7% w stosunku do 2011 r. Względny udział poszczególnych segmentów zastosowań końcowych kształtował się podobnie jak w latach ubiegłych, co oznacza, że największym segmentem pozostały opakowania. W 2012 r. przypadło na nie ponad 40,2% ogólnego zapotrzebowania na tworzywa. Za branżą opakowaniową znalazło się budownictwo (20,8%), branża motoryzacyjna (8,3%) oraz przemysł elektryczny i elektroniczny (5,4%). Segment „inne”, pokrywający pozostałe 25,3%, objął natomiast m.in. urządzenia konsumenckie i AGD, meble, rolnictwo, sport, ochronę zdrowia i bhp.

Istnieją różne rodzaje tworzyw sztucznych, a każdy rodzaj występuje w licznych odmianach, co umożliwia optymalny dobór materiału do określonego zastosowania. Do „wielkiej szóstki” tworzyw, które odznaczają się największymi udziałami rynkowymi należą: polietylen – w tym polietylen małej gęstości (PE-LD), liniowy polietylen małej gęstości (PE-LLD) oraz polietylen dużej gęstości (PE-HD), polipropylen, polichlorek winylu, polistyren (stały i spieniony), politereftalan etylenu, poliuretan.

Łącznie na powyższe polimery przypada około 80% całego zapotrzebowania na tworzywa sztuczne w Europie. Trzy główne grupy polimerów w rozbiciu na udziały rynkowe to: polietylen (29%), polipropylen (19%) oraz polichlorek winylu (12%). Państwami o największym zużyciu tworzyw w Europie są Niemcy, Włochy, Francja, Wielka Brytania, Hiszpania oraz Polska. Unia Europejska pozostaje ważnym eksporterem netto tworzyw sztucznych (tworzyw pierwotnych i produktów przetworzonych). W 2011 r. wyeksportowała ok. 15,5 mln ton tworzyw sztucznych w postaci surowca do przetwórstwa, natomiast w 2012 r. ilość ta zwiększyła się o 2,9%. Łączny eksport wyrobów z tworzyw sztucznych 27 państw członkowskich UE maksymalną wielkość osiągnął w sierpniu 2012 r. W tym samym czasie odnotowano także rekordową nadwyżkę w handlu tworzywami pierwotnymi z państwami spoza UE. Do największych pozaunijnych odbiorców nieprzetworzonych tworzyw sztucznych należą: Chiny, Turcja, Hongkong, Rosja i Szwajcaria. Eksport wyrobów z tworzyw sztucznych kierowany był głównie do Szwajcarii, Rosji, Stanów Zjednoczonych, Turcji oraz Chin. W 2012 r. import tworzyw do państw UE wyniósł 7,5 mln ton.

Przemysł tworzyw sztucznych w Polsce
W Polsce wytwarzane są podstawowe tworzywa masowe, czyli poliolefiny (Basell Orlen Polyolefins), polichlorek winylu (Anwil), polistyren (Synthos), politereftalan etylenu (Indorama), a także niektóre tworzywa techniczne, takie jak poliamid 6, POM (Grupa Azoty, Rhodia). Produkuje się również systemy poliuretanowe (BASF, PCC Rokita), a także poliestry i żywice epoksydowe (Organika Sarzyna). Poza tym na rynku polskim obecni są, poprzez lokalnych przedstawicieli, wszyscy wiodący światowi producenci tworzyw sztucznych.

Dla ekonomiki produkcji tworzyw ważne są pewne i konkurencyjne dostawy surowców, a więc etylenu do wytwarzania polietylenu (oraz do produkcji chlorku winylu – surowca dla polichlorku winylu), propylenu do wytwarzania polipropylenu, etylobenzenu lub styrenu dla polistyrenu oraz kwasu tereftalowego, kaprolaktamu, glikoli, izocyjanianów czy polioli wykorzystywanych do produkcji innych polimerów. Polscy producenci tworzyw mają dostęp do większości z wymienionych surowców, które są produkowane w kraju, za wyjątkiem etylobenzenu i MDI, czyli surowców do produkcji poliuretanów.

Dane dotyczące wielkości produkcji niektórych polimerów publikowane są przez GUS, natomiast Eurostat co do zasady (ze względu na przepisy związane z ochroną konkurencyjności) nie podaje wielkości produkcji w krajach, w których występują pojedynczy producenci danych surowców, a tak dzieje się właśnie w Polsce.

Nominalne zdolności produkcyjne największych polskich zakładów wynoszą:
• Basell Orlen Polyolefins – 430 tys. ton polietylenu oraz 400 tys. ton polipropylenu,
• Anwil – 300 tys. ton PCW,
• Synthos – 180 tys. ton polistyrenu,
• Grupa Azoty – 110 tys. ton tworzyw technicznych (POM, PA),
• Indorama – 150 tys. ton PET.

- Mimo spowolnienia gospodarczego Polska wciąż znajduje się wśród krajów o potencjale wzrostu zapotrzebowania na tworzywa sztuczne, a krajowa produkcja nie zaspokaja popytu. Bilans handlu zagranicznego dla branży jest ujemny i wg szacunkowych danych za 2012 r. wyniósł blisko 2,7 mld euro. Oprócz surowca do przetwórstwa importujemy także wyroby z tworzyw sztucznych, choć w tym przypadku negatywny bilans zmniejszył się nieco w porównaniu do roku 2011 i nadwyżka importu wyniosła ponad 120 tys. ton, co odpowiada wartościowo ok. 540 mln euro – tłumaczy Kazimierz Borkowski dyrektor zarządzający Fundacji PlasticsEurope Polska.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 4/2013 "CHEMII I BIZNESU". ZAPRASZAMY.

tworzywa sztucznePETpolistyrenpolietylenpolipropylenPlasticsEuropepolichlorek winylu