Jak w Grupie Azoty ZAK rozwijano produkcję alkoholi OXO?

• Strona główna
• Artykuły
• Jak w Grupie Azoty ZAK rozwijano produkcję alkoholi OXO?

2016-11-25

- Mamy ambicję, by Grupa Azoty ZAK stała się najbardziej innowacyjnym przedsiębiorstwem w obszarze chemii specjalistycznej w Polsce. Potwierdzeniem tych aspiracji jest uruchomienie Centrum Aplikacji OXO i Polimerów. Będziemy tworzyć w nim innowacyjne rozwiązania, wychodząc naprzeciw zróżnicowanym potrzebom branży chemicznej. Powstanie nowoczesne laboratorium aplikacyjne, które będzie opracowywać i testować innowacyjne, wysoko zaawansowane technologicznie produkty chemii specjalistycznej, dopasowane do potrzeb naszych klientów. Jesteśmy na najlepszej drodze, by osiągnąć znaczący sukces – tłumaczy Mateusz Gramza, prezes Grupy Azoty ZAK.

Chociaż historia kędzierzyńskiego segmentu OXO rozpoczyna się oficjalnie w 1986 r., to doświadczenie związane z istnieniem w Kędzierzynie – Koźlu biznesu OXO sięga jeszcze 1954 r. To wtedy zainicjowano produkcję pierwszego z całej gamy plastyfikatorów PCW. W 1963 r. przystąpiono natomiast do wytwarzanie ftalanu dwuoktylu (DEHP), czyli plastyfikatora, który na całym świecie znany jest pod marką Oxoplast. Wreszcie właśnie w 1986 r. doszło do uruchomienia w Zakładach Azotowych Kędzierzyn nowoczesnej wytwórni alkoholi OXO (2-etyloheksanolu, izobutanolu oraz n-butanolu) oraz wytwórni gazu syntezowego i wodoru. 

Te kluczowe dla dzisiejszej pozycji spółki inwestycje realizowane były przez cztery lata i bazowały na technologii dostarczonej przez amerykańskie przedsiębiorstwo Davy Process. Aby jednak otwarcie nowej instalacji odbyło się sprawnie, to osoby, które pracowały przy budowie zostały zatrudnione także przy eksploatacji inwestycji. Część kadry przeszkolono dodatkowo w Teksasie, gdzie funkcjonowała podobna instalacja alkoholi OXO należąca do Dow Chemical. Wielu pracowników odbyło też specjalne kursy w Wielkiej Brytanii.

Instalacja znajdująca się w Kędzierzynie – Koźlu była 30 lat temu, tuż po swoim otwarciu, jedną z trzech największych tego typu na świecie. Przy jej wznoszeniu zamontowano 10 tys. ton konstrukcji oraz 5 tys. ton różnego rodzaju maszyn i aparatów. Zdolności produkcyjne instalacji określono na 100 tys. ton 2-etyloheksanolu rocznie; 20 tys. ton n-butanolu oraz 13,5 tys. ton izobutanolu. Dzisiaj są znacząco większe.

W efekcie tej inwestycji nasz kraj stał się trzecim największym na świecie producentem alkoholi OXO na świecie, ustępując pod tym względem jedynie Stanom Zjednoczonym i Niemcom Zachodnim, choć w kraju nie istniała żadna inna tego typu fabryka.

Dziesięć lat po otwarciu kompleks przeszedł gruntowną modernizację i został rozbudowany, co odbyło się również w ramach współpracy z Davy Process. Prace modernizacyjne trwały wówczas dwa lata i poskutkowały m.in. rozpoczęciem produkcji ftalanu dwuizobutylu, który na rynku funkcjonował pod marką Oxoplast IB.

Ostatnie kilkanaście lat to stałe umacnianie kędzierzyńskiego biznesu OXO. W 2002 r. w strukturach przedsiębiorstwa utworzona została Jednostka Biznesowa Oxoplast. Ponadto firma wprowadziła do oferty pierwszy ftalan wyższego rzędu, jakim był ftalan 2-propyloheopylowy pod nazwą handlową Oxoplast PH. Jednocześnie już w 2011 r., jako jedna z pierwszych firm w Europie, ZAK zainicjował produkcję nieftalanowego plastyfikatora na bazie kwasu PTA. 

Kamieniem milowym w rozwoju segmentu OXO w Grupie Azoty była decyzja o budowie instalacji nieftalanowego plastyfikatora o nazwie Oxoviflex. Jednostka wytwórcza o mocach 50 tys. ton rocznie rozpoczęła swoje działanie w 2015 r., dając Grupie Azoty liczne przewagi konkurencyjne. Niemal równolegle na rynek wprowadzono też markę Oxoplast Medica, czyli nowy plastyfikator do zastosowań medycznych oraz utworzono wspomniane Centrum Aplikacji OXO i Polimerów. Ta ostatnia jednostka to swoisty think tank chemiczny, w ramach którego gromadzona ma być wiedza naukowa i biznesowa.

Aktualnie Grupa Azoty ZAK jest jedynym w Polsce producentem plastyfikatorów i alkoholi OXO. W odniesieniu do alkoholi OXO dysponuje mocami wytwórczymi na poziomie 225 tys. ton (170 tys. ton dla 2-etyloheksanolu oraz 55 tys. ton dla butanoli). W odniesieniu do plastyfikatorów jest to 50 tys. ton dla Oxoviflexu oraz 36 tys. ton łącznie dla Oxoplast Medica, Oxoplast O i Oxoplast PH.

Jednym z kolejnych celów spółki jest wprowadzenie na rynek plastyfikatorów specjalistycznych, w tym także takich, które w znacznym stopniu będą się składać z surowców pochodzenia odnawialnego.

- Oxo dzisiaj to przede wszystkim dwa obszary rozwoju. Po pierwsze to optymalizacja procesowa i stworzenie warunków na poszczególnych wydziałach produkcyjnych, począwszy od wydziału gazu syntezowego po cały ciąg OXO, przez wydział aldehydów, wydział alkoholi. To stworzenie warunków technicznych dla uzyskania optymalizacji produkcji, obniżenia kosztów związanych z użyciem wskaźników surowcowych, energetycznych, czyli tzw. optymalizacja procesowa. Drugi obszar związany z przetwórstwem alkoholi OXO w Grupie Azoty ZAK to obszar produkcji plastyfikatorów. To cała gałąź nowych plastyfikatorów. Są to nasze projekty rozwojowe związane z wprowadzeniem do palety produktowej plastyfikatorów polimerycznych, plastyfikatorów bezpiecznych dla producentów i środowiska – ocenia Aleksander Grymel, dyrektor Jednostki Biznesowej Oxoplast.

- 30 lat w życiu instalacji przemysłowej to jest długi czas. Najczęściej po takim okresie uznaje się instalację za wyeksploatowaną technologicznie i odbudowuje się ją. W przypadku naszej instalacji OXO sytuacja jest zupełnie inna. Po 30 latach mamy instalację, która ciągle może być uznana za nowoczesną, za instalację pracująca doskonale i uzyskującą bardzo dobre wyniki technologiczne – dodaje Ryszard Grzybek, kierownik Laboratorium Aplikacyjnego, koordynator ds. technologii w Grupie Azoty ZAK.

przemysł chemicznyalkohole oxoplastyfikatoryroczniceGrupa Azoty ZAK