GOZ może przynieść gospodarce prawie 20 mld zł

• Strona główna
• Artykuły
• GOZ może przynieść gospodarce prawie 20 mld zł

2018-12-18

Deloitte przekonuje, że oddziaływanie ludzi na środowisko jest coraz większe. Liczba ludności przez ostatnie pół wieku wzrosła dwukrotnie: z 3,7 mld do 7,6 mld. Powoduje to, że zużycie surowców naturalnych wzrasta niewspółmiernie do możliwości regeneracyjnych Ziemi. Zwiększeniu ulega również ilość odpadów, które są nieprawidłowo zagospodarowane, co oznacza duże straty dla środowiska naturalnego. Odpowiedzią na te wyzwania ma być gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ). Jak wynika z raportu Deloitte „Zamknięty obieg – otwarte możliwości”, gospodarka odpadami i zarządzanie surowcami są w Polsce nieefektywne. Model GOZ zakładający w naszym kraju redukcje o 1% zużycia materiałów i energii we wszystkich sektorach stworzyć ma jednak możliwość uzyskania dla gospodarki 19,5 mld zł wartości dodanej.

- W ostatnich pięciu dekadach nastąpił duży postęp w rozwoju ekonomicznym i jakości życia na świecie. Nasze życie się wydłuża, coraz więcej z nas żyje w miastach, poprawie ulega także nasza sytuacja finansowa. Wraz ze wzrostem populacji i zwiększającymi się dochodami zwiększa się grupa konsumentów, w tym przede wszystkim klasy średniej, której wpływ ekonomiczny jest ogromny. Prognozy pokazują, że konsumpcja klasy średniej może odpowiadać za jedną trzecią globalnego PKB w 2030 r. – mówi Irena Pichola, lider zespołu ds. zrównoważonego rozwoju w Polsce i Europie Środkowej w firmie Deloitte.

W parze ze zwiększeniem konsumpcji idzie wyższe zużycie surowców naturalnych. W ostatnich dwóch dekadach widoczne jest przyspieszenie wzrostu zużycia surowców naturalnych, z średniorocznego tempa na poziomie 2,4% między 1970 a 2000 r. do 3,2% w ostatnich 17 latach. Obecnie ludzkość zużywa 1,6 razy więcej zasobów niż pozwalają na to możliwości regeneracyjne Ziemi. Gdyby cała populacja Ziemi żyła na tym samym poziomie, co kraje o wysokich dochodach, to konsumowalibyśmy blisko cztery razy więcej zasobów naturalnych niż jest dostępnych.

Co równie ważne, wzrasta także ilość generowanych odpadów. Bank Światowy ocenia, że w wyniku wzrostu liczebności populacji oraz urbanizacji odpady komunalne generowane globalnie osiągną 3,4 mld ton w 2050 r., co oznacza aż 70% wzrost w porównaniu do 2 mld ton wygenerowanych w 2016 r. 

– Co istotne, są one źle zagospodarowane, co prowadzi do utraty wartości w gospodarce i stwarza ryzyko środowiskowe. Szacunki rynkowe pokazują, że w wyniku nieefektywnego wykorzystania opakowań z tworzyw sztucznych aż 95% ich wartości jest tracona w gospodarce – ocenia Julia Patorska, lider zespołu analiz ekonomicznych w Deloitte.

- W gospodarce o obiegu zamkniętym wartość produktów i materiałów jest utrzymywana jak najdłużej, a ilość odpadów, podobnie jak wykorzystanie zasobów, jest ograniczana do minimum. Po osiągnięciu przez dany produkt końca przydatności do użycia, zasoby pozostają w obrębie gospodarki, tak by móc je ponownie wykorzystywać. Zaangażowanie w tematykę zrównoważonego rozwoju jak i  gospodarki o obiegu zamkniętym jest wyrazem naszych przekonań osobistych, jak również perspektywy wykreowania wielomiliardowego rynku związanego z tą częścią gospodarki. Rozwijamy swoją wiedzę, zbieramy doświadczenia, bo wierzymy, że taka będzie przyszłość – przyznaje Brunon Bartkiewicz, prezes zarządu ING Banku Śląskiego. 

Raport Deloitte wskazuje na to, że Polsce wciąż daleko do modelu gospodarki o obiegu zamkniętym. Jeżeli chodzi o zużycie surowców (biomasa, rudy metali, niemetaliczne minerały i paliwa kopalne) zajmujemy trzecie miejsce w UE, zaraz za Niemcami i Francją. Jednocześnie wysokie zużycie w Polsce przekłada się na słabą wydajność materiałową. W tym obszarze np. Czechy i Słowacja osiągają dwa razy lepsze rezultaty. Również gospodarka odpadami jest mało efektywna. Z jednej strony poziom odzysku (w tym recyklingu i odzysku energetycznego) wszystkich odpadów w Polsce i Europie jest podobny, a z drugiej strony Polsce daleko jest do spełnienia celów Dyrektywy Odpadowej, która mówi o osiągnięciu w 2020 r. poziomu 50% recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych. W 2016 r. recykling odpadów komunalnych wynosił w Polsce 35%.

Co Polsce dałoby wprowadzenie GOZ? Niewątpliwie redukcję zanieczyszczeń i większą efektywność energetyczną. Pozytywny wpływ GOZ jest wynikiem ograniczenia popytu na dobra, które drożeją i charakteryzują się nieelastycznym popytem Te środki można wtedy przeznaczyć na dobra i usługi, wytwarzane przez sektory bardziej produktywne lub te, które dzięki wzrostowi inwestycji i innowacyjności przyczynią się do znaczącego rozwoju gospodarczego. Zmiany w kierunku GOZ polegają de facto na przekształceniu istniejących łańcuchów wartości, a więc struktury gospodarki, jak i jej wymiany zagranicznej. 

Aby jednak uwolnić ten potencjał, potrzebne jest współdziałanie i wymiana informacji pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami: rządem, biznesem, organizacjami pozarządowymi i społeczeństwem. 

- Skuteczne wdrożenie gospodarki o obiegu zamkniętym wymaga zaangażowania liderów biznesu i zmiany ich sposobu myślenia tak, aby w GOZ zaczęli dostrzegać nowe szanse dla rozwoju przedsiębiorstwa. Wpisuje się to w widoczny od wielu lat trend aktywności firm w rozwiązywaniu problemów ekologicznych i społecznych, a także w przejmowaniu odpowiedzialności za swoje oddziaływanie na środowisko naturalne. Gospodarka cyrkularna w firmie będzie efektywnie wdrażana tylko wtedy, gdy ta wyznaczy sobie jasne cele, które będą komunikowane pracownikom i z którymi będą się oni utożsamiali – twierdzi Maciej Adamkiewicz, prezes zarządu Adamed Pharma. 

W Polsce już teraz nie brakuje firm, które działają na rzecz efektywności energetycznej i środowiskowej. – Żywiec Zdrój wspiera ideę gospodarki obiegu zamkniętego, dążąc do zwiększania poziomu recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych w Polsce. Zobowiązujemy się, że już w 2020 roku taka sama ilość tworzyw, jaką wprowadzimy na rynek zostanie zebrana i poddana recyklingowi. Jednocześnie będziemy też zwiększać udział przetworzonego plastiku - rPET w  naszych opakowaniach, tym samym wpływając na zwiększenie efektywności systemu odzysku opakowań w Polsce – zapewnia Frédéric Guichard, prezes zarządu spółki Żywiec Zdrój. 

Deloittegospodarka obiegu zamkniętego