Branża chemii gospodarczej w chwilowym odwrocie

• Strona główna
• Artykuły
• Branża chemii gospodarczej w chwilowym odwrocie

2012-09-04

Struktura polskiego rynku
Rynek chemii gospodarczej jest silnie zróżnicowany, a oferta producentów staje się wraz z jego rosnącą dojrzałością coraz bardziej zdywersyfikowana. Stale monitorująca krajowy rynek firma badawcza AC Nielsen generalnie dzieli go na pięć głównych segmentów, w ramach których wyróżnić można wiele szczegółowych kategorii produktowych. Wciąż zdecydowanie najważniejszą rolę w polskim rynku odgrywają środki wykorzystywane w praniu. Składa się na nie ponad 50% łącznej wartości krajowej sprzedaży. Z tego ponad dwie trzecie stanowią tradycyjne środki do prania (głównie proszki), ok. 20% zaś płyny do płukania tkanin. Resztę dopełniają różnego rodzaju preparaty dodatkowe do prania (np. środki do zmiękczania wody, wybielacze, krochmale, odplamiacze). Drugim najważniejszym obszarem polskiego rynku chemii gospodarczej (generującym ok. 15% jego sprzedaży) jest relatywnie szybko rosnąca kategoria środków do mycia naczyń. Jej rozwój stymuluje przede wszystkim rosnący popyt na środki do zmywarek, które stanowią ponad 30% wartości tego segmentu. W dalszym ciągu dominującą podkategorią są tu jednak środki do mycia ręcznego, a w jej ramach tradycyjne płyny do mycia naczyń. Na najbardziej zdywersyfikowany wewnętrznie segment rynku – domowe specjalistyczne środki czystości – przypada ok. 14% polskiego rynku. Wśród najważniejszych wchodzących w jego skład grup produktowych wymienić należy przede wszystkim płyny do mycia szyb (nieco ponad 20% wartości omawianego segmentu), środki do podłóg (18%) oraz do mebli (16%), odrdzewiacze i odkamieniacze (12%) oraz środki do kuchni i łazienek (10%). Z kolei domowe środki czystości o bardziej uniwersalnym przeznaczeniu generują jedynie 6% wartości całego rynku chemii gospodarczej. Ich dominującą formą są płyny oraz kremy, łącznie stanowiące ok. 4/5 przychodów segmentu. Pozostałe 12% rynku przypada na kategorię środków do czyszczenia toalet, o której sile stanowią 3 podstawowe rodzaje produktów: płyny, kostki/wkłady oraz żele.

Spadek krajowej sprzedaży w 2011 r.
Polski rynek chemii gospodarczej przez dłuższy czas cechował konsekwentny, a w niektórych latach również dynamiczny wzrost. Tę pozytywną tendencję zweryfikował w ostatnim czasie globalny kryzys. Już w 2010 roku miała miejsce wyraźna stagnacja krajowej sprzedaży (rynek zmalał wówczas o 0,2% r/r). Do nienajlepszych wyników sprzedaży przyczynił się wówczas przede wszystkim znaczny, bo blisko 5% spadek sprzedaży domowych specjalistycznych środków czystości. Potwierdziło się tym samym, iż o ile kategoria ta stanowi jeden z najbardziej perspektywicznych obszarów krajowego rynku, to jednocześnie charakteryzuje się silną wrażliwością popytu na zmiany koniunktury.
Choć w ubiegłym roku miała miejsce nieznaczna poprawa sytuacji gospodarczej, a szczególnie w pierwszej jego połowie również nastrojów wśród konsumentów, łączna wartość krajowego rynku chemii gospodarczej zmalała o ponad 2% r/r. Sprzedaż detaliczna tych wyrobów ukształtowała się na poziomie nieco ponad 3,7 mld zł. Do pogorszenia wyników przyczynił się przede wszystkim znaczny (ponad 5%) spadek rynku środków piorących. Ze względu na jego rozmiary, kondycja w tym segmencie zazwyczaj decyduje o skali i kierunku zmian wartości całego rynku. Tym razem wartość sprzedaży tej grupy wyrobów była aż o 100 mln zł niższa niż w 2010 roku. Dodatkowy, ponad 2% spadek sprzedaży uniwersalnych środków czystości miał już znaczenie drugorzędne. Większe lub mniejsze wzrosty odnotowały z kolei pozostałe obszary rynku. Najbardziej rozwojowym okazał się w ubiegłym roku segment środków do czyszczenia toalet, którego wartość wzrosła o ponad 14 mln zł (czyli o ponad 3% r/r). Nieco mniejszej skali wzrost (ok. 12 mln zł, tj. ponad 2% r/r) odnotowała ponadto kategoria środków do zmywania naczyń. W przypadku specjalistycznych domowych środków czystości można zaś mówić o stagnacji sprzedaży, która praktycznie powtórzyła relatywnie słabe wyniki z 2010 roku.

Przyczyn tak silnego spadku sprzedaży środków piorących jest zasadniczo kilka. Rosnąca świadomość społeczna w zakresie ich prawidłowego użytkowania prowadzi do jego racjonalizacji, którą dodatkowo stymuluje dokonujący się w tym obszarze postęp technologiczny (współczesne proszki umożliwiają około dwukrotnie mniejsze dozowanie niż jeszcze 8-10 lat temu). Kompaktyzacja proszków do prania przekłada się zatem na spadek wolumenu ich sprzedaży (w ubiegłym roku wyniósł on 1,7% r/r). Niewykluczone, że trend ten utrzyma się również w kolejnych latach, jako że badania konsumenckie wskazują na znaczny potencjał poprawy efektywności wykorzystania środków piorących w polskich gospodarstwach domowych. Z kolei zaostrzająca się konkurencja rynkowa skutkowała w 2011 roku znacznym spadkiem średniej ceny tych wyrobów (-3,8% r/r), któremu sprzyjała obserwowana w tym czasie tendencja do zwiększania przeciętnego rozmiaru opakowań. Obszarami krajowego rynku, w których również miał w ubiegłym roku miejsce spadek wolumenu sprzedaży były środki do zmywania naczyń oraz uniwersalne domowe środki czystości. W pierwszym przypadku znaczny wzrost średnich cen (o ponad 5% r/r) z nadwyżką zrekompensował jednak negatywne efekty płynące ze słabszej ilościowej sprzedaży. W drugim częściowo je zaś tylko złagodził. Rosnące ceny były ponadto kluczowym czynnikiem rozwoju segmentu środków do toalet.

Dalsza ekspansja wielkich detalistów
W handlu detalicznym artykułów chemii gospodarczej swoją kontynuację znalazł, obserwowany również w innych obszarach krajowego rynku produktów szybko rotujących, proces wypierania mniejszych graczy przez sklepy średnio- i wielkopowierzchniowe. Kryzys gospodarczy, a wraz z nim dążenie gospodarstw do minimalizacji swoich wydatków, jest zresztą katalizatorem tego rodzaju strukturalnych zmian. Zdecydowanie najszybciej zyskują supermarkety o powierzchni poniżej 2500 m², reprezentowane w dużej mierze przez bardzo konkurencyjne cenowo dyskonty. W 2011 roku odpowiadały one już za blisko 37% sprzedaży artykułów chemii gospodarczej, podczas gdy zaledwie dwa lata temu udział ten wynosił niewiele ponad 30%. Drugim najbardziej rozwojowym kanałem dystrybucji chemii gospodarczej są sklepy chemiczne – głównie skupione w ramach sieci – w których sprzedaje się obecnie 15% tego rodzaju wyrobów. Na stosunkowo stabilnym poziomie utrzymują się z kolei udziały największych sklepów (hipermarketów), które odpowiadają za ok. 1/4 sprzedaży rynku. Pozycja mniejszych punktów detalicznych uległa tym samym zdecydowanemu osłabieniu. W ich przypadku ubiegłoroczna sprzedaż chemii gospodarczej odnotowała dwucyfrowy spadek, wobec czego ich udział w łącznej wartości rynku tylko w jednym roku zmalał aż o 3 punkty procentowe i wyniósł nieco ponad 23%.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 4/2012 "CHEMII I BIZNESU". ZAPRASZAMY.

dystrybucjaprzemysł chemicznychemia gospodarcza