Rola innowacji w działaniu firm chemicznych i przetwórczych

• Strona główna
• Artykuły
• Rola innowacji w działaniu firm chemicznych i przetwórczych

2014-12-17

GUS opublikował raport „Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2010-2012”. Dokument w szczegółowy sposób omawia działalność innowacyjną prowadzoną w polskim przemyśle, przygląda się wdrożonym już innowacjom oraz nakładom w tym celu poniesionym. Analiza wszystkich zawartych w badaniu wskaźników pozwala uplasować przemysł odpowiedzialny za produkcję chemikaliów i wyrobów chemicznych na mniej więcej piątym miejscu wśród najbardziej innowacyjnych gałęzi przemysłu. Z przetwórstwem tworzyw sztucznych jest w tym względzie gorzej.

Co jest czym?
Wedle przyjętych w opracowaniu definicji, działalność innowacyjna, to całokształt aktywności naukowej, technicznej, organizacyjnej, finansowej i komercyjnej, prowadzącej do wdrażania innowacji. Samą innowacją jest natomiast nowy lub istotnie ulepszony produkt lub proces znajdujący swoje miejsce w praktyce gospodarczej. Zarówno produkty, procesy, jak i metody organizacyjne oraz marketingowe nie muszą być nowością dla rynku, na którym operuje dane przedsiębiorstwo, ale muszą być nowością dla niego samego.

Raport rozróżnia przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie oraz innowacyjne. Pierwsza kategoria, to podmioty, które w badanym okresie wprowadziły przynajmniej jedną innowację produktową lub procesową lub realizowały choćby jeden projekt innowacyjny (mógł on zostać jednak przerwany). Drugą kategorię stanowią przedsiębiorstwa, które z sukcesem wprowadziły na rynek minimum jedną innowację produktową lub procesową.

Minimalny wzrost odsetka przedsiębiorstw aktywnych innowacyjnie
Badanie pokazało, że aktywnie innowacyjnych przedsiębiorstw przemysłowych jest w Polsce 17,7% (wedle bardziej rygorystycznej metodologii jest to 16,5%) i w ostatnich latach ich przyrostu nie ma. Wprawdzie w porównaniu z rokiem wcześniejszym nastąpił wzrost z poziomu 16,1%, ale jeszcze w 2006 r. innowacyjnych było 23,7% przedsiębiorstw przemysłowych.

Największy odsetek firm aktywnych innowacyjnie notowany jest wśród jednostek z najwyższym zatrudnieniem i wśród spółek z sektora publicznego. W przemyśle odpowiedzialnym za produkcję chemikaliów i wyrobów chemicznych za przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie uchodzić może 38,6% firm, co daje branży piąte miejsce w tym zestawieniu. Czwarte miejsce, z wynikiem 35,6%, zajmuje natomiast branża w zestawieniu podmiotów innowacyjnych. Z kolei przetwórstwo tworzyw sztucznych i kauczuku z odsetkiem 24,3% firm plasuje się na 14 pozycji w gronie podmiotów aktywnych i z odsetkiem 22% na miejscu 12 w gronie podmiotów innowacyjnych.

Najlepszy wynik w kraju w obydwu klasyfikacjach osiągają firmy specjalizujące się w produkcji koksu i produktów rafinacji ropy naftowej (52,3% z nich jest zarówno aktywna innowacyjnie, jak i innowacyjna. Wskazuje to na fakt, że innowacyjne projekty podejmowane m.in. przez PKN Orlen i Grupę Lotos, które należą do liderującego zbioru, doprowadzane są do pomyślnego zakończenia).

W Polsce przeważają podmioty częściej wprowadzające innowacje procesowe, a nie produktowe. Największy odsetek przedsiębiorstw, które wprowadziły innowacje produktowe pochodzi z branży farmaceutycznej – 40% rekrutujących się z niej firm wdrożyło tego typu innowacje. Innowacje procesowe najchętniej wdrażały natomiast podmioty wytwarzające i przetwarzające koks oraz produkty rafinacji ropy naftowej (40,9%).

W produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych mamy 27,3% firm, które wprowadziły na rynek nowe lub istotnie ulepszone produkty oraz 26,3% firm wprowadzających nowe i ulepszone procesy. Jednocześnie 18% firm może się pochwalić wprowadzeniem produktów i procesów. Dla porównania w przetwórstwie tworzyw sztucznych odsetek takich podmiotów wynosił odpowiednio 15,3%, 17% oraz 10,3%. W efekcie opisanego stanu rzeczy, branża chemiczna uplasowała się na czwartym miejscu w gronie przemysłów z najwyższym procentem podmiotów wprowadzających innowacje produktowe, na piątym miejscu w klasyfikacji procesów i również piątym miejscu w zestawieniu obejmującym produkty i procesy. Przetwórstwo tworzyw zajęło miejsca 13 (produkty), 14 (procesy) i 14 (produkty i procesy).

Innowacje organizacyjne oraz marketingowe
Sporo miejsca w raporcie GUS poświęcono tzw. innowacjom organizacyjnym. Pod tym pojęciem kryją się nowe metody organizacyjne obecne w przyjętych przez przedsiębiorstwo zasadach działania (w tym w zakresie zarządzania wiedzą). Innowacje organizacyjne muszą być wynikiem strategicznych decyzji podjętych przez kierownictwo, jednak nie zalicza się do nich fuzji i przejęć. Nie tylko stanowią więc czynnik wspierający innowacje w obrębie produktów i procesów, ale i same mogą wywierać wpływ na efektywność funkcjonowania przedsiębiorstw. Innowacje organizacyjne przyczyniają się do podniesienia jakości i wydajności pracy, zintensyfikowania wymiany informacji, podniesienia zdolności firmy do uczenia się oraz wykorzystywania wiedzy i nowych technologii.

CAŁY ARTYKUŁ ZNAJDĄ PAŃSTWO W NR 6/2014 "CHEMII I BIZNESU". ZAPRASZAMY.

tworzywa sztuczneprzemysł chemicznybadania i rozwój